10 сынып Қазақстан тарихы. Қазақ халқының рулық құрылым ерекшеліктері 1сабақ

1 слайд
Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктері Қазақстан тарихы, 10-сынып

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаты:  10.2.2.3 -қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар); Сабақтың мақсаты: Қазақ қоғамындағы ру тайпалық құрылымның ерекшеліктерін түсіндіру, қазақ жүздері туралы білу

2 слайд

3 слайд
Тірек сөздер. Жүз, ру, тайпа, ру тайпалық бірлестік, этникалық аумақ, Ұлы жүз, Кіші жүз, Орта жүз

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд
 Біраз зерттеушілер қазақтың " жүз " деген сөзін арабтың " джуз " — бір нәрсенің "басты бөлігі", "тармақ" деген сөзімен сәйкестендіреді. Шығыс деректерінде жүздер жөніндегі жанама мәліметтер XVII ғасырдың ортасына қарай кездеседі. Махмүд бен Уәлидің  1634 — 1641  жылдарда жазылған еңбегінде: " Шайбани хан  өлгеннен кейін оның ұлы Баһадүр осы ел мен ұлысқа басшылық ете бастады... ол қыстауы мен жайлауы үшін Ақ Орданы таңдап алды, ол әрі Йүз-Орда ретінде де белгілі", — дейді. Осы  деректе  кездесетін йүз (жүз) сөзін кейбір зерттеушілер қазақтың жүзімен теңестіреді.Жүз атауының пайда болуы

5 слайд

6 слайд
а) ішкі аумақтық тұтастық; ә) этностық туыстық; б) шаруашылық-мәдени бірлік; в) саяси басқару ортақтастығы.Қазақ жүздерінің мынандай ішкі белгілері бар:

6 слайд

7 слайд
 Дәстүрлі қазақ қоғамы үш жүзден тұрады: Ұлы жүз, Орта жүз және Кіші жүз. Жүздердің шыққан уакыты, шығу себептері, ішкі мазмұны жөнінде ғалымдардың арасында әлі ортақ пікір жоқ.  Ш. Уәлихановтың  пікірі бойынша, " Алтын Орда  мемлекетінің ыдырауы кезінде қазақтар өздері көшіп жүретін жерлердегі өз құқықтарын қамтамасыз ету үшін осындай үлкен одақтар құрған".  Н.А.Аристовтың  ойынша, "жүздерге бірігу жоңғар шапқыншылығы кезінде шыққан".  Василий Владимирович Бартольд :  "Қазақ жүздерінің пайда болуына  географиялық  фактор әсер етті, табиғи-географиялық жағдайға икемделу және аумақтық оқшаулану жүздердің мәдени-шаруашылық ерекшеліктерін қалыптастырды", — деп есептейді.  Михаил Порфирьевич Вяткин  В.В.Бартольдпен келісе отырып: "Жүздердің құрылуына табиғи-географиялық себептермен қатар саяси оқиғалар әсер етті, жекелеген ордалар ерекше саяси одақтар ретінде  XVI ғасырдың  аяғында қалыптасты", — дейді.  С. Аманжолов :  "Қазақ елі, жері үш жүзге моңғолдарға дейінгі кезеңде — X—XII ғасырларда бөлінді", — деп есептейді Жүздердің пайда болуы туралы пікірлер

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд

12 слайд

13 слайд

13 слайд

14 слайд
Жаңа тақырыпты меңгерту Топтық жұмыс. Сабақты тереңдете меңгерту мақсатында оқушыларға топтық тапсырма беріледі. «Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі  1-топ . 1. «Шежіре» дегеніміз не?  2.Шежіре не себепті тарихи дереккөз қызметін атқарады ?  3.Қазақ халқында өзінің жеті атасын білу неліктен маңызды ? 2-топ . Қазақ халқы не себепті жүзге бөлінген? Үш жүз құрамына кірген тайпаларды анықтаныз. Топтық тапсырмаларды орындау үшін берілетін критерийлер: - тарихи деректерді қолданады; - тарихи құндылығын анықтайды - деректерге жаңаша көзқарас ұсынады     ЖАҢА ТАҚЫРЫПТЫ МЕҢГЕРТУ

14 слайд

15 слайд
Жұптық жұмыс.  2-тапсырма. Қазақ жүздерінің орналасуын картада белгіле.  Дескрипторлар:  Картада қазақ жүздерінің орналасуын көрсетеді;  Аталған аймақты картада белгілейді.

15 слайд

16 слайд
Мәдени код Генетикалық код   Салт-дәстүр Шежіре Жеті ата Материалдық құндылықтар              . Жеке жұмыс. 3.Берілген ұғымдардың қай бағанға сәйкес екендігін ажыратыңыз. Дескриптор: Ұғымдарды ажырата алады;

16 слайд

17 слайд
Қазақтардың ру-тайпалық құрыл ымының ерекшеліктері - Открой те поле (wordwall.net)

17 слайд

18 слайд
 Тест  https://quizizz.com/admin/quiz/65637e247657189e9ec2344 9

18 слайд

19 слайд
 Үйге тапсырма : Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктері неде?  Эссе жазу. 50-70сөз.

19 слайд

20 слайд
Үй тапсырмасы 3 балл 1 тапсырма 3 балл 2 тапсырма 3 балл Белсенділігі үшін 1 балл 10 балл

20 слайд

21 слайд
 Сөйлемдерді жалғастырыңыз:  Кері байланыс: 4 «Қ»  Қызық  Қиын  Қажет  Құнды

21 слайд