12-сабақ. Қазақтың ұлттық қолөнері. 6 сынып. Т2

1 слайд
C ...әуірдің Сынып жұмысы Қазақтың ұлттық қолөнері

2 слайд
Оқу мақсаты: 6.1.1.1. тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; 6.1.3.1 тұрмыстық – әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну.

3 слайд
С абақтың мақсаты Жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсінеді; Тірек сөздер мен жаңа сөздер арқылы мәтінде көтерілген мәселені болжайды ; Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріп, өз ойын айтады.

4 слайд
Болжаңыз  «Қолөнер» деген сөзді айтқанда ойыңызға не келеді?  Қолөнер бұйымдарына не жатады?  Қазақ қолөнерінің қандай түрлерін білесіз?

5 слайд
Өзіңді тексер!  Қолөнер деген сөзді айтқанда қолдан жасалатын заттар ойымызға келеді.  Қолөнер бұйымдарына: қолдан жасалған ұлттық аспаптар, ағаштан жасалған үйге қажетті заттар, жиһаздар, ат әбзелдері, ою-өрнекпен ойылып жасалған көрпешелер және т.б. жатады.  Киіз басу, сырмақ жасау, кесте тігу, алтын-күмістен әшекей жасау, ат әбзелдерін, ыдыс-аяқ және т.б. жасау.

6 слайд
Жаңа сөздер: О ю-өрнек Сырмақ - киізден жасалып, өрнектелген қазақ төсеніштері Ер-тұрман- атқа салт мініп жүруге қажетті жабдықтардың жиынтық аты

7 слайд
Жаңа сөздер: ҮЙ ЖИҺАЗДАРЫ

8 слайд
Жаңа сөздер: Тұскиіз- бөлме қабырғасын сәндеуге арналған қазақ халқының ұлттық жиһазы. Көбінесе төсектің тұсына ұсталатын болғандықтан «тұс киіз» аталған. Ол киізге кестелі барқыт, оюлы мата жауып, мейлінше әшекейленіп жасалады . Киімілгіш

9 слайд
2-тапсырма. Суреттерге қарап, ойыңызды айтыңыз 1. Суреттерде не бейнеленген? 2. Суреттердің бәріне ортақ нәрсе ретінде нені айтуға болады? 3. Суреттегі заттарды "Өнер туындысы" деуге бола ма? Не себепті? Дескриптор: - Сұрақтарға дұрыс жауап береді; - Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтайды.

10 слайд
Өзіңді тексер! 1. Суреттерде қазақ халқының ағаштан жасалған ыдыс-аяғы, ұлттық аспабы қобыз, ою-өрнекпен әшекейленген көрпешелер, ағаштан ою-өрнегі ойылып жасалған үйге қажетті заттар. 2. Суреттердің бәріне ортақ нәрсе деп қазақ халқының қолдан жасалған заттары болғандықтан, «Қазақ халқының қол өнері», - деуге болады. 3. Әрине, суреттегі заттарды "өнер туындысы" деуге болады. Себебі, қолдан жасалған туынды, қолдан жасалғандықтан өнер, қол өнері болып есептеледі.

11 слайд

12 слайд
ЖАЗЫЛЫМ 3-тапсырма. Сөйлемдегі адасқан сөздерді орын тәртібіне сай жазыңыз Әшекейледі Алуа бұйымдарын ою-өрнекпен қолөнер. Дана киіз басып, жасады сырмақ. Түрлі түсті жіппен кестеледі тұскиізді Зере. Олар дайындаған көрмеге қойды заттарды. Дескриптор: Сөйлемдерді орын тәртібіне сай жазады.

13 слайд
Өзіңді тексер! Алуа қолөнер бұйымдарын ою-өрнекпен әшекейледі. Дана киіз басып, сырмақ жасады. Зере тұскиізді түрлі-түсті жіппен кестеледі. Олар дайындаған заттарды көрмеге қойды.

14 слайд
ТЫҢДАЛЫМ АЙТЫЛЫМ 4-тапсырма. Мәтінді тыңдаңыз. Не түсіндіңіз? Мәтіннің жалғасы қандай болуы мүмкін? Ою-өрнек бір заттың бетіне ойып өрнек салу, кесіп алу, екі затты үйлестіру арқылы жасалады. Оюдың 500-ден аса түрі бар екен. Тұскиіз, сырмақ, киім -кешек, жиһаз, ыдыс оюмен өрнектелген. Оюдың түрі көп. Көбінесе «қошқармүйіз», «сыңармүйіз», «арқармүйіз», «көбелек» және т.б. ою түрлері қолданылған. Дескриптор: - Мәтінді мұқият тыңдайды; - Мәтіннің жалғасын толық жеткізе біледі.

15 слайд
Өзіңді тексер! Қазақтың алғашқы ою-өрнек үлгілері Андронов мәдениеті мен байырғы сақ, ғұн, үйсін өнері мұраларынан геометриялық, зооморфтық (жан-жануарлардың табиғи және фантастикалық бейнелері), көгөріс өрнек пен қиял-ғажайып ою-өрнектер (аспанның, жердің символы) ретінде кездеседі. Олар негізінен малгершілік, саятшылық, әдет-ғұрып, үй іші жабдықтары мен сән-салтанат бұйымдарын, батырлық қару-құралдарын әсемдеуге қолданылған. Тартымды жасалып, биязы көркемделген өнердің көне мұралары (ағаштан, қыштан өңделген, теріден жасалған ыдыстар, түкті кілемдер мен кестелі заттар және т.б).

16 слайд
ТЫҢДАЛЫМ ОҚЫЛЫМ 5-тапсырма. Мәтінді тыңдаңыз. Оқыңыз. Қазақ даласында қолөнер ерте дамыған. Қазақ халқы күнделікті тұрмысқа қажет заттарды қолдан жасаған. Оларды талғаммен әшекейлеген. Қазақтар киіз басып, сырмақ жасау, кесте тігу, алтын-күмістен әшекей жасау технологиясын керемет меңгерген. Қазақ жерінде өмір сүрген массагеттер барлық затты әшекейлеген. Ол туралы Геродот: «Олардың барлық заты алтын мен мыстан жасалған. Соғысқа қажет құралдары, оқтары мен айбалталары мыстан жасалған. Баскиім, сәукеле, белдік, әшекейлері алтын-күмістен, асыл тастардан жасалған. Сондай-ақ атәбзелдері, құрал-сайманы мыстан жасалған, ер- тұрманы алтынмен әшекейленген», - деп жазады. Қазақта ою-өрнек кең тараған. Қазақтың ою-өрнегі халықтың ойы ұшқыр, талғамы биік болғанын көрсетеді. Ғимараттарды, жиһаз, ағаштан жасалған ыдыстарды ою-өрнекпен әшекейлеген. Ою-өрнек - Ұлы дала өркениетінің бір түрі. Дескриптор: - Мәтінмен жүйелі жұмыс жасайды.

17 слайд
ОҚЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 6-тапсырма. Мәтінді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.  Қазақтар тұрмысқа қажет бұйымдарды неден жасаған?  Оларды қалай әшекейлеген?  Қазақ қолөнері туралы Геродот не деген? Дескриптор: - Мәтінді мұқият оқиды; - Мәтін бойынша сұрақтарға дұрыс жауап береді.

18 слайд
Өзіңді тексер! 1. Қазақ халқы күнделікті тұрмысқа қажет заттарды қолдан жасаған. 2. Оларды талғаммен әшекейлеген. 3. Ол туралы Геродот "Олардың барлық заты алтын мен мыстан жасалған. Соғысқа қажет құралдары, оқтары мен айбалталары мыстан жасалған. Баскиім, сәукеле, белдік, әшекейлері алтын-күмістен, асыл тастардан жасалған. Сондай-ақ ат әбзелдері, құрал-сайманы мыстан жасалған, ер-тұрманы алтынмен әшекейленген", - деп жазады.

19 слайд
Сабақты қорыту Қазақтың ұлттық қолөнеріне қатысты сөздерді меңгердім; Мәтіннің мазмұнын түсіндім; Жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіндім; Тірек сөздер мен жаңа сөздер арқылы мәтінде көтерілген мәселені болжадым ; Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріп, өз ойымды білдіре алдым.

20 слайд
Қосымша тапсырма Сілтеме бойынша өтіп «Мектеп Онлайн» платформасындағы тапсырмаларды орындаҚосымша тапсырма: Сілтеме бойынша өтіп «Мектеп Онлайн» платформасындағы тапсырмаларды орында . https://bilimland.com/kk/subject/kazah-tili/6-synyp/a-mashano-zher-astyna-sayahat?mid=58b8f420-da91-11e9- a913-0de77036791f.