9 сынып "Моногибридті будандастыру" ашық сабақ

1 слайд

2 слайд
«WordWoll» тақтасы арқылы сұрақтарға жауап беру

3 слайд
17 .02.2022жыл С абақтың тақырыбы: Тұқымқуалаушылық заңдылықтарының цитологиялық негіздері. Моногибридті будандастыру. Басымдылық заңы Оқу мақсаттары: - 9.2.4.2 - моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін дәлелдеу және есептер шығару; Сабақтың мақсаты: - Білім алушылар тұқымқуалаудың генетикалық заңдарының цитологиялық негіздерін біледі; - Басымдылық заңын сипаттай алады. - Моногибридті будандастыруға генетикалық есептер шығара алады.

4 слайд
Бағалау критерийлері:  Менделдің генетиканың дамуына қосқан үлесін көрсетеді.  Моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін дәлелдейді.  Моногибридті будандастыруға есептер шығарады.

5 слайд
БЕЙНЕРОЛИК

6 слайд
Мендель бұршақ өсімдігін жеті жұп белгілері бойынша зерттеу жүргізіп, тұқымқуалаушылық заңдылықтарын ашты. Әр жұптың сол жағында доминантты, оң жағында рецессивті белгі орналасқан.

7 слайд
Будандастыру дегенiмiз - әрт үрлi ата-анадан алынған екi жыныс жасушарының (гаметалардың) қосылу үрдісі. БУДАНДАСТЫРУ Моногибридті Дигибридті Полигибридті Бір-бірінен бір жұп белгілері бойынша айырмашылығы бар дарақтарды моногибридті будандастыру деп атаймыз.

8 слайд
×♀ ♂ гамета А А а а F 1 А , А а , а А а А а А а А аР Фенотип: СарыГенотип: гетерозиготалы Моногибридті будандастыру (Мендельдің бірінші заңы)

9 слайд
а, аР: АА аа Сары тұқым Жасыл тұқым G : А, А F 1 : А а , А а , А а , А а ,А – Сары тұқым а – Жасыл тұқым Гибридтердің бірінші ұрпақ белгілерінің біркелкілігі. Ұрпақтар фенотипі: сары генотипі: гетереозиготалар

10 слайд
Мендельдің 1-ші заңы: біркелкілік заңы Бір-бірінен айқын бір жұп белгі арқылы ажыратылатын гомозиготалы дараларды шағылыстырса, бірінші ұрпақта генотипі де, фенотипі де біркелкі будандар алынады. Мұны бірінші ұрпақ будандарының біркелкілік заңы деп атайды.

11 слайд
Белгілердің ажырау заңы (Мендельдің екінші заңы) ×♀ ♂ гамета А а А а F 2 А , а А , а А А А а А а а аР Фенотип 3(сары) : 1(жасыл) Генотип 1(АА) : 2(Аа) : 1(аа)

12 слайд
Мендельдің 2-ші заңы белгілердің ажырау заңы Бірінші ұрпақта алынған будандарды өзара шағылыстырғанда генотиптік екінші ұрпақта белгілердің ажырауы жүреді. Ажырау қатынасы фенотип бойынша 3:1, ал генотип бойынша 1:2:1-ге тең болады. Екінші ұрпақта ата- енелерінің екеуіне де тән белгілердің көрініс беруі ажырау заңы деп аталады.

13 слайд
 Генотип дегеніміз организмдегі барлық гендердің немесе тұқым қуалау бастамаларының жиынтығы.  Фенотип дегеніміз генотип пен оны қоршаған ортаның өзара әсері нәтижесінде қалыптасқан организмнің сыртқы белгілерінің жиынтығы немесе көрінісі.

14 слайд

15 слайд
Моногибридтік шағылыстыруға генетикалық есептер шығару әдісі Есептерді шығару барысында мынадай мәселелерді ескеру қажет .  Есептің шартын мұқият оқып шығып, тұқым қуалайтын белгілерді аныктау;  Осы белгілерді бакылайтын гендердің аллельдерін белгілеу;  Есептің шартында көрсетілген ата-ананың және ұрпақтын генотипін біліп, оны генетикалық формуламен н/е хромосомалық үлгімен көрсету;  Будандастыру кезінде түзілген гаметаларды белгілеп, ұрықтану нәтижесінде пайда болатын зиготалардың барлық типтерін көрсету;  Пеннет торын сызып,оған жұмыртқа жасушаларының типтерін сол жағындағы тік бағытқа, сперматозоидтердің типтерін жоғарыдағы қөлденең бағытқа жазу;  Пеннет торын толтырғанда ұрпак дараларының генотипін жазып, ондағы әртүрлі фенотиптер мен генотиптердің сандық қатынасын көрсету қажет.

16 слайд
№ 1 есеп Тышқанда ақ реңді жүн қара реңге басымдық жасайды. Гетерозиготалы аналық пен қара аталықтан қандай ұрпақ алынуы мүмкін? Барлық дарақтардың генотипі мен фенотипін анықтаңдар? Берілгені: А- ақ жүн а-қара жүн ♀ - Аа ♂ -аа Шешуі: Т/К: Ғ 1 - генотипі мен фенотипі қандай?

17 слайд
Топтық жұмыс • Таратпаны оқыңдар • Жұпта талқылаңдар • Есепті шығарып көріңдер

18 слайд
• Үйге тапсырма: §34, моногибридті будандастыруға арналған есептермен танысу. • 164 беттегі №2,4,5 есептер шығару