#1 слайд
ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ 5-СЫНЫП Бөлім тақырыбы: Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі Сабақтың тақырыбы: Алғашқы адамдардың өмірі

1 слайд

#2 слайд
Оқу мақсаты: 5.1.2.1 – алғашқы адамдардың тұрмыс- тіршілігін шығармашылық түрде көрсету. Бағалау критерийлері: Алғашқы адамдардың кәсібі мен қолданған еңбек құралдарын сипаттай алады .

2 слайд

#3 слайд
https://bilimland.kz/kk/subject/qazaqstan-tarihy/5-synyp/qazaqstan-aumahyndahy-tas-dau irining-turaqtary Қазақстанға ежелгі адамдар шамамен бұдан 1 млн. жыл бұрын Еуропа мен Азиядан келіп қоныстанған. Қазақстанның оңтүстігіндегі Қаратау жотасы мен Арыстанды өзенінің бойынан табылған сол заманның тас құралдары дәлелдейді.  Ерте палеолит адамдары қатты тастармен жұмсағырақ тастарды өңдеген. Олар көп жағдайда өзендегі кәдімгі жұмыр тастарды пайдаланғандықтан мұндай тас өңдеу әдісі «жұмыр тас мәдениеті» деп аталды. Сонымен бірге еңбек құралдарын жасауда отқа қыздырған кезде жүзі өткірленетін қасиеті бар әрі өңдеуге қолайлы шақпақ тас, кварцит, обсидиан, тақтатас пайдаланылған. Қаратау үңгірінің тұрғындары жұмыр тастың сүйір жағының, екі бетін де қашап чопплинг деп аталатын қару жасай білген. Жамбыл облысы жерінен де біраз жетіл ген алғашқы адамдардың көптеген тұрақтары табылды. Шабақты, Бөріқазған, Қарасу т.б. жерлерден шақпақ тастан жасалған 5 мыңнан аса әр түрлі құралдар – кескіштер, үшкір тастар, тілгіштер жинап алынды. Алғашқы адамдар жеуге жарамды шөп тамырларын қазып, құс жұмыртқасын жинап, ағаш, бұта басында өсіп тұрған әр түрлі жеміс-жидектерді теріп жеп – терімшілікпен айналысты. Сонымен қатар алғашқы қауымдағы адамдар аң аулаумен де айналысқан. Олар негізінен мамонт , бизон, марал және үңгір аюларын аулады. Аң аулауда шоқпар, найза және үшкір тас құралдар пайдаланылды

3 слайд

#4 слайд
1-тапсырма. Оқушылар еңбек құралы және қару-жарақтың атауын, қолданылуын, жасалу технологиясын жазыңыздар: Атауы:................................................. Қолданылуы:....................................... Жасау технологиясы:.......................... Дескриптор: Білім алушы - Алғашқы адамдардың тас құралдардың атауын анықтайды; Алғашқы адамдардың тас құралдарын қолданыуын сипаттайды; Алғашқы адамдардың тас құралдарын жасау технологиясын түіндіреді

4 слайд

#5 слайд
Жауабы Атауы: БАЛТА, ТЕСКІШ, ИНЕ Қолданылуы: Аң аулауда, аң терісін тазалағанда Жасау технологиясы: Ерте палеолит адамдары қатты тастармен жұмсағырақ тастарды өңдеген. Олар көп жағдайда өзендегі кәдімгі жұмыр тастарды пайдаланғандықтан мұндай тас өңдеу әдісі «жұмыр тас мәдениеті» деп аталды. Сонымен бірге еңбек құралдарын жасауда отқа қыздырған кезде жүзі өткірленетін қасиеті бар әрі өңдеуге қолайлы шақпақ тас, кварцит, обсидиан, тақтатас пайдаланылған.

5 слайд

#6 слайд
2-тапсырма. Суреттердегі ежелгі адамдардың кәсіптерін анықтап, суретке тақырып қойып, сипаттама беріңіз Дискриптор: - ежелгі адамдардың алғашқы кәсіп түрлерін атайды; - берілген суреттерге тақырып қояды; -суреттер бойынша ежелгі адамдардың айналысқан

6 слайд

#7 слайд
Алғашқы адамдар жеуге жарамды шөп тамырларын қазып, құс жұмыртқасын жинап, ағаш, бұта басында өсіп тұрған әр түрлі жеміс- жидектерді теріп жеп – терімшілікпен айналысты. Алғашқы қауымдағы адамдар  аң аулаумен де айналысқан. Олар негізінен мамонт , бизон, марал және үңгір аюларын аулады. Аң аулауда шоқпар, найза және үшкір тас құралдар пайдаланылды.

7 слайд

#8 слайд
Термин сөздермен жұмыс. Тас дәуірі- Еңбек құралын жасауды игеру адамды жануарлар дүниесінен бөліп шығарып,  күш-қуаты мен шапшаңдығын еселеп арттырды. Алғашқы еңбек құралдары негізінен тастан жасалған. Олар құрал жасауда көбіне бір жағы сүйірленіп келген, ал екінші жағы қолға ұстауға ыңғайлы жұмыр тастарды пайдаланды. Шапқы- Қолға ұстауға ыңғайлы болса адамдар тас сынығын қару есебінде пайдаланған. Ежелгі адамдарда қарудың аса оңтайлы,          кең тараған түрі - қол шапқы болды. Терімшілік- Алғашқы адамдар жеуге жарамды шөп тамырларын қазып, құс жұмыртқасын жинап, ағаш, бұта басында өсіп тұрған әр түрлі жеміс-жидектерді теріп жеді . Күн көрістің мұндай түрі – терімшілік деп аталады.  Аңшылық- алғашқы қауымдағы адамдар аң аулаумен де айналысқан. Олар негізінен мамонт, бизон , марал және үңгір аюларын аулады. Аң аулауда шоқпар, найза және үшкір тас құралдар пайдаланылды.

8 слайд

#9 слайд
Кері байланыс: Бос орындарға керекті сөздерді жаз. 1. Қазақстан жерінде алғашқы адамдар осыдан............... жыл бұрын пайда болған. 2. Қазақстанда палеолит дәуірінде өмір сүрген......................... адамдар замандастары деп саналады. 3. .......................Қазақстанның барлық аймағын мекендеген. Керекті сөздер: кроманьондықтар, 1 млн, питекантроп

9 слайд

#10 слайд
Қорытынды Бүгінгі орындаған тапсырмалар бойынша өз-өзіңді бағала. Сілтеме бойынша өтіп тапсырмаларды орында. Үйге тапсырма: https://bilimland.kz/kk/subject/qazaqstan-ta rihy/5-synyp/alhashqy-adamdardyng-omiri  5 тест сұрағын құрастыр

10 слайд