Ар-ұждан және абырой. Өзін-өзі тану пәні 10сынып

1 слайд
Ар –ұждан алдындағы адалдық өз қадір – қасиетіңе, ізгі іс – әрекетіңе байланысты Әл -Фараби

1 слайд

2 слайд
Ар – ұждан және абырой

2 слайд

3 слайд
Ар – адамгершілік сана, этика – философиялық категория Адамгершілік – қазақ халқында адам бойындағы жақсы қасиеттердің жиынтық мағынасын білдіретін ұғым –өлшем болса, Ар –оның шығу тегі, бұлақ бастауы. Арды адам бойындағы жақсы қасиеттердің өлшемі, адамгершілік санасы деуге негіз бар Ұждан – адамның өз мінез – құлқын бақылау, қадағалау оған бір шек қойып, мүлтіксіз орындау қабілетін бейнелейтін әдеттену санаты. Ұждан адамның халық пен қоғам немесе жеке адамдар алдындағы өз әрекеті

3 слайд

4 слайд
Арлылық - адам бойындағы ең асыл қасиеттерінің бірі. Арлы кісі –ұят, иба, намыс, қанағат , әдеп, шікіршілік секілді бірқатар игі қасиеттерді бойына жинақтай білген мол парасат егесі. Қазақ халқы – талайлы тағдарында сан түрлі қиындықтарды бастан кешсе де, арына дақ түсірмеген текті халық. Ата – бабаларымыз ар тазалығына өткір сынмен қараған. Ел ішінде кең тараған “мал сақтама ар сақат”, “Ердің құны бір ділдә, абыройы мың ділдә” “Ар – иманның жолдасы”, “Ақылың болса, арыңды сақта, ар –ұят керек әр уақытта” деген нақыл сөздер соның белгісі

4 слайд

5 слайд
Абырой – адам бойындағы ең асыл құндылықтардың бірі ,ар –ұят,бедел,құрмет,қадір –қасиет ұғымдарының жиынтығы,адамның кісілік келбеті, адамгершіліктің тірегі Абырой – ар -намыстың тазалығы және адамгершілік, еңбек, шығармашылық қызмет арқылы көпшілік тарапынан сый – құрметке ие ететін адамның қадір – қасиеті, қоғамдық бейнесі, беделін білдіріетін іргелі ұғым. Абыройлы қаншалықты биік,әрі ұзық уақыт бойы тірнектеп жиналғанымен, бір сәтте ғана сын сағатта шалыс басқан қадамнан оған кесір келуі мүмкін. Сондықтан да ел арасында берілетін батада “Абыройлы бол!” деген қағида орын алған

5 слайд

6 слайд
М. Әуезов: “Ар жазасы –бар жазадан ауыр жаза” У.Шекспир: “ Ар –ұжданым –менің өмірім, екеуінің тамыры бір. Арымнан айырылсам, өмірімнің де біткені”

6 слайд

7 слайд
М. Моцарт: “Өмірімде ар –ұжданды жоғары бағалағандықтан да, тәуелсіз әрі қайсар жан болған шығармын”

7 слайд

8 слайд
Берілген сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланып, абыройлы адамға мінездеме беріп,оның портретін жасаңдар Ар –ұят, намыс, ізгілік, адалдық, әділдік, шыншылдық, бедел, ізеттілік, азаматтық, көрегендік, көпшілдік, қадір -қасиет

8 слайд

9 слайд
Төменде берілген рөлдер бойынша жаңалықтар бағдарламасын жасаңдар А) Зерттеуші тілші Тәулік бойы күнделікті өмірде ар –ұжданды басшылыққа алған адамдар өмірі жайлы хабарлайды Ә) Теледидар жүргізушісі Ар – ұжданмен өмір сүргендер жайлы оқиға орнына жиынтық ақпараттар ұсынады Б) Сұхбат алушы тілші Әлемдегі барлық адамдар ар –ұжданмен өмір сүрсе,онда

9 слайд

10 слайд
3 тапсырма Шәкәрімнің “ Адамдағы ынсап, әділет, мейірім- үшеуі қосылып ұждан деген ұғым шығады”... “Адамшылық арым соны істеуді ұнатады”деген “ұжданның солай болғанды ұнатады” дегендік болып шығады.Бұған нана алмаған адамның жүрегін ешбір ғылым, өнер заң тазарта алмайды...ұжданы сол жанның азығы екеніне ақылмен сынап істесе, оның жүрегін еш нәрсе қарайта алмайды деген ойын “ Көзқарас – себеп – мысал – қорытындылау” әдісімен талқылаңдар

10 слайд

11 слайд
Саңылауы жоқпен сабақтас болма Байлауы жоқпен Санаттас болма Тілегі жаманмен Қапаға түспе Тегі жаменмен Ортаға түспе Саңылауы - түйсік ,сана ақыл -ой сабақтас - бір болу, бірге болу Байлауы - тоқтамы, негізі,ақылы Санаттас - қатар ,бірге Қапа – реніш Тегі - арғы атасы, шыққан жері Орта – адамды қоршаған әкімшілік тұрмыс жағдай, сол жағдайға байланысты қатынас жасайтын адамдар тобы

11 слайд