#1 слайд
Бөлім тақырыбы: Сақтар Сабақ тақырыбы: «Алтын адам» археологиялық олжасы 2 - сабақ Қазақстан тарихы 5-сыныпНұр-Сұлтан қаласы Білім беруді жаңғырту орталығы Тарих пәнінің мұғалімі: Панияз Ш.

1 слайд

#2 слайд
 Сақ тайпаларының мекендеген жерлерін картадан көрсете алады;  Сақтар туралы жазған авторлардың пікірін сипаттайды;  Сақтар тайпаларының қоныстануы туралы дереккөздердің ерекшеліктерін анықтайды. Бағалау критерийлері:Сабаққа негізделген оқу мақсаттары   5.2.3.1 Қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу; Зерттеу сұрағы: Есік обасынан табылған «Алтын адам» кім болды?

2 слайд

#3 слайд
« Алтын адам» «Алтын адам» киімі  4 мыңға жуық  алтын әшекейлермен әшекейленген. Ондағы бейнеленген барыс, бұлан, таутеке, арқар, жылқы, түрлі құстардың бейнелері  аң стилінде аса шеберлікпен жасалған. Алтын адамның құлағында жақұт тастармен әшекейленген сырға, басында шошақ төбелі, биіктігі 70 см болатын баскиімі бар. Киімінің жағасы, жеңі, көкірегі алтын тоғамен өрнектелген. Сақ ханзадасының қолында екі алтын жүзік, құрастырмалы белбеуі болған. Жанынан алтын пластиналар жапсырылған қынапқа салынған темір қанжар – ақинақ және қызыл қынапты ұзын семсер табылды. Сақ жауынгерінің шалбары да алтын тоғалармен әшекейленген. Жерлеу дәстүріне, киім үлгісіне қарап, ол адамның сол заманда Жетісу жерін мекендеген сақтардың жас көсемі, әскербасы болғаны жайлы тұжырым жасалды.

3 слайд

#4 слайд
«Есік» қорғанына жүргізілген қазба жұмыстары барысында «Алтын адамның» жанынан түбінде 26 таңбалы жазуы бар күміс тостаған табылғаны белгілі. Бұл күміс тостағандағы жазулар сол заманның өзінде Жетісу сақтарында жазу болғанын байқатады. Тек бүгінгі күнге дейін ол жазуды ғалымдар толықтай оқып ажырата алмай отыр. Сонымен қатар табылған көне жәдігер сақ заманының материалдық мәдениеті, өнері, мифологиясы туралы мәліметтер алуға мүмкіндік береді. Алтын адам сақ елінде өз заманына сай өркениеттің болғанын дәлеледейді. «Алтын адам»

4 слайд

#5 слайд
«Алтын адамның» бас киімінде бейнеленген құстар – аспан әлемі, тау мен жануарлар – жер әлемі, ешкі мен ағаш тамыры – жерасты әлемі деген ұғымды білдіреді. Басиімнің ұшындағы алтын арқар тылсым күштен қорғаушы болса, төрт жебе дүниенің төрт бұрышындағы патша билігін ұлықтайды. Тәутеке мүйізді қанатты тұлпарлар бейнесіндегі пластиналар күнге табынушылықты білдіреді. Сақтардың түсініктері бойынша – алтын Күннің түсі. Осылайша олар патшаларын ерекше дәріптеп, Күн тәріздес құдай дәрежесіне теңеген.

5 слайд

#6 слайд
«Алтын адам» бас киімі

6 слайд

#7 слайд
Зергерлік өнер Аң стилі өрнектелген Көзі бар қымбат сырғалар, жүзіктер, белдіктер Ағаштан ойып жасалған бейнелер: ілгек, тағаЖануарлардың басы бейнеленген тарақтар

7 слайд

#8 слайд
“ Алтын адам”

8 слайд

#9 слайд
«Алтын адам» жанынан табылған заттарды тап. Екі алтын жүзік Алтын тәж Қанжар (ақинақ) Күміс тостаған Ұзын семсер Жылқы сүйектері 1-тапсырма

9 слайд

#10 слайд
«Алтын адам» жанынан табылған заттарды тап. Екі алтын жүзік Алтын тәж Қанжар (ақинақ) Күміс тостаған Ұзын семсер Жылқы сүйектері 1-тапсырма

10 слайд

#11 слайд
1 . Биіктігі –  шамасында. 2. Әшекей саны –  жуық. 3. Баскиімнің ең ұшында -   орналасқан. 4. Баскиімнің пішіні –  5. Баскиімдегі жебе саны –  6. Баскиімдегі әшекейлер орналасуына қарай -  болып үш бөлікке бөлінді.«Алтын адамның» баскиімін кластер арқылы сипаттаңыз2-тапсырма

11 слайд

#12 слайд
1 . Биіктігі –  70 см. шамасында. 2. Әшекей саны –  150-ге жуық. 3. Баскиімнің ең ұшында – арқардың алтын бейнесі   орналасқан. 4. Баскиімнің пішіні –  шошақ төбелі 5. Баскиімдегі жебе саны –  4 6. Баскиімдегі әшекейлер орналасуына қарай -  көк әлемі, жер үсті әлемі, жер асты алемі болып үш бөлікке бөлінді.«Алтын адамның» баскиімін кластер арқылы сипаттаңыз2-тапсырма

12 слайд

#13 слайд
1. «Алтын адамның» жанынан табылған күміс тостағанда жазулар болды.  2. Сақ жауынгерінің алтын жүзігінде қырын қарап тұрған адам басы бейнеленген.  3. «Алтын адамның» жанынан алтын салынған сандықша табылды.  4. Есік қорғанынан 16 аттың қаңқасы қазылып алынды. Берілген мәліметтердің ақиқат немесе жалған екенін анықтаңыз.3-тапсырма

13 слайд

#14 слайд
1. «Алтын адамның» жанынан табылған күміс тостағанда жазулар болды.  (ақиқат) 2. Сақ жауынгерінің алтын жүзігінде қырын қарап тұрған адам басы бейнеленген.  (ақиқат) 3. «Алтын адамның» жанынан алтын салынған сандықша табылды.  (жалған) 4. Есік қорғанынан 16 аттың қаңқасы қазылып алынды. (жалған)Берілген мәліметтердің ақиқат немесе жалған екенін анықтаңыз3-тапсырма

14 слайд

#15 слайд
Оқу тапсырмасы: Оқулықтағы тақырыпты оқу. «Алтын адам» туралы қосымша мәлеметтер дайындау. Қорытынды: Сақ мәдениетінің бірегей үлгісі «Алтын киімді адам» ескерткішімен таныстық. Сақтардың аңдық стилімен және олардың дүниетанымын зерттеп, анықтадық.

15 слайд