Ашық сабақ

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Ақ Орда Зерттеу сұрағы: Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың ролі қандай болды? 6 – сынып Пән мұғалімі: Жапабаева Т Ч

2 слайд
  Ақ Орда мемлекетінің әлеуметтік – саяси құрылымы Ақ Ордада билік иелерінің алдыңғы қатарында Шыңғыс ұрпақтары тұрды. Екінші қатарда ру-тайпалардың көсемдері болды. Хандық биліктің ең жоғарғы өкілдері: хандар,сұлтандар, оғландар болды.Бұлар тайпалар мен ру билеушілерінің қызметіне сүйенді. Мемлекеттік істер хан кеңесінде шешімін тапты. Ақ Ордада хандық өкіметтің басқару ісін атқарушы – бек , әділ үкім шығарушыны – би , монғолдың ақсүйектерін – ноян , хас батырын – Баһадүр , қарапайым халықты – қараша деп атады.  

3 слайд
  Ақ Орданың этникалық құрамы Ақ Орда - жергілікті түрік тілдес ру тайпалардан құрылған патриархалдық - феодалдық мемлекет. Ақ Орда тайпалары керей найман арғынқыпшақтар қоңырат алшын қаңлы үйсін

4 слайд
Әмір Темір жорықтары XІV – XVғ Ақ Орда XІVғасырдың соңы – XVғасырдың басында Әмір Темірдің басқыншылық соғстары мен ішкі қырқыстары нәтижесінде Ақ Орда әлсіреді. 1423-1428 жылдары Ұрыс ханның немересі Барақ Ақ Ордадағы билікті нығайтты 1425жылы Барақ Әмір Темірдің немересі Ұлықбекке қарсы жорыққа шықты. 1428 жылы Барақ қайтыс болып, Ақ Орда аумағынағы билік Шайбани ұрапғы Әбілхайырдың қолына өтті. Әмір Темірдің Ақ Орда мен Моғолстанға басқыншылық саясаты қазақ тайпаларының бірігуі мен мемлекеттік дамуын тежеді.

5 слайд
1-тапсырма: Әлеуметтік- саяси құрылымның сәйкестігін тап Шыңғыс ұрпақтары ноян баһадүр қараша Хандық биліктің ең жоғары өкілдері Билік иелерінің алдыңғы қатарында тұрды . Қарапайым халық Монғолдың бай шонжарлары Дескриптор: Әлеуметтік саяси құрылымның сәйкестігін табады. Би хандар,сұлтандар оғландар бек Хандық өкіметтің басқару аппаратын атқарушы Хас батыр Әділ үкім шығарушы

6 слайд
1-тапсырма: Өзіңді тексер! Шыңғыс ұрпақтары ноян баһадүр қараша Хандық биліктің ең жоғары өкілдері Билік иелерінің алдыңғы қатарында тұрды . Қарапайым халық Монғолдың бай шонжарлары Би хандар,сұлтандар оғландар бек Хандық өкіметтің басқару аппаратын атқарушы Хас батыр Әділ үкім шығарушы

7 слайд
2-тапсырма: Семантикалық карта Ақ Орданың нығаюы Ақ Орданың әлсіреуі Ұрыс ханның немересі Барақ ханның билігі Барақ ханның Ұлықбек ке қарсы жорығы Ақ Ордадағы билік Әбілқайырдың қолына өтті XІVғ.с – XVғ.б 1423- 1428жж 1425ж 1428ж XІVғ 60-70 жылдары Дескриптор: Жылдар мен оқиғалардың сәйкестігін анықтайды.

8 слайд
2-тапсырма: Өзіңді тексер! Ақ Орданың нығаюы Ақ Орданың әлсіреуі Ұрыс ханның немересі Барақ ханның билігі Барақ ханның Ұлықбек ке қарсы жорығы Ақ Ордадағы билік Әбілқайырдың қолына өтті XІVғ.с – XVғ.б + 1423- 1428жж + 1425ж + 1428ж + XІVғ 60-70 жылдары +

9 слайд
3-тапсырма: Тестпен жұмыс 1. Ақ Орда____________ ғасырдың екінші жартысында шарықтау кезеңіне жетті. 2. Ақ Орданың орталығы ____________ қаласы болды. 3. Ұрыс хан мен Барақ ұрпақтары Қазақстанның _______________ аймақтарында өз биліктерін сақтап қалды. 4. Қазақстан аумағында монғол шапқыншылығынан кейінгі кезеңде құрылған Мемлекеттер 1) Қыпшақ хандығы 5) Түргеш қағанаты 2) Әбілхайыр хандығы 6) Қарахан мемлекеті 3) Ноғай ордасы 7) Қимақ қағанаты 4) Ақ Орда 8) Моғолстан 5. Орда Ежен және оның мұрагерлерінің жерлері А) Шығыс Дешті Қыпшақ Б) Жайықтан Кавказға дейін Ә) Батыс Дешті Қыпшақ В) Еділден Дунайға дейін 6. XІVғ.с – XVғ.б Ақ Ордаға бірнеше рет баса көктеп кірген билеуші. А) Менгу хан б) Өзбек хан г) Мөңке хан Ә) Әмір Поладшы В) Әмір Темір Дескриптор: Берілген сұрақтар мен тесттердің жауабын табады.

10 слайд
3-тапсырма: Өз жауабыңмен салыстыр! 1. Ақ Орда XІV ғасырдың екінші жартысында шарықтау кезеңіне жетті. 2. Ақ Орданың орталығы Сығанақ қаласы болды. 3. Ұрыс хан мен Барақ ұрпақтары Қазақстанның Оңтүстік аймақтарында өз биліктерін сақтап қалды. 4. Қазақстан аумағында монғол шапқыншылығынан кейінгі кезеңде құрылған Мемлекеттер 1) Қыпшақ хандығы 5) Түргеш қағанаты 2) Әбілхайыр хандығы 6) Қарахан мемлекеті 3) Ноғай ордасы 7) Қимақ қағанаты 4) Ақ Орда 8) Моғолстан 5. Орда Ежен және оның мұрагерлерінің жерлері А) Шығыс Дешті Қыпшақ Б) Жайықтан Кавказға дейін Ә) Батыс Дешті Қыпшақ В) Еділден Дунайға дейін 6. XІVғ.с – XVғ.б Ақ Ордаға бірнеше рет баса көктеп кірген билеуші. А) Менгу хан б) Өзбек хан г) Мөңке хан Ә) Әмір Поладшы В) Әмір Темір

11 слайд
Қорытынды: Басқыншыларға қарсы күрес барысында Ақ Орда мен Моғолстан күштері бірікті. бірлескен күшті күрестің тарихи маңызы зор болды. Себебі бұл Шығыс Дешті Қыпшақ пен Жетісу тұрғындарының топтасуына әсер етті. Әмір Темірдің Ақ Орда мен Моғолстанға басқыншылық саясаты қазақ тайпаларының бірігуі мен мемлекеттік дамуын тежеді. Бүгін сабақта: -Ақ Орданың Қазақстан тарихындағы рөлін білдік. -Ақ Орданың шаруашылығын, этникалық құрамын, сыртқы саясатымен таныстық.