Ашық сабақ 10 сынып

1 слайд
* Алматы облысы Кербұлақ ауданы Жаңалық орта мектебі МДШО тарих пәнінің мұғалімі Аджибекова Багиля Масимханқызы

2 слайд
Сабақ тақырыбы: Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы өнері

3 слайд
 10.4.1.1 - «Мәдениет», «дала өркениеті», «материалдық мәдениет», «рухани мәдениет», «қолданбалы өнер», «мәдени мұра» түсініктерін қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттауда қолдану  10.4.1.2 - қазақ халқының материалдық мәдениетінің негізгі жетістіктерін анықтау – Қазақстан территориясындағы тарихи-этнографиялық үрдістердің үздіксіздігін талдауОсы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

4 слайд
Материалдық мәдениет туралы түсініктерін кеңейтеді және түрлерін анықтайды. Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы өнері маңызын сипаттап, баға береді.Бағалау критерийлері

5 слайд
https://www.youtube.com/watch?v=Dkm6Z4k2kCI Бейнеролик

6 слайд
Киіз үй Киіз үй көшпелі халықтардың қысы-жазы отыратын өте қолайлы және төзімді баспанасы. Ол тез құрылып, тез жиналады. Қыста жылы, ал жазда салқын. Көлеміне және сыртқы кейпіне қарай әртүрлі болып келеді. Киіз үйдің негізгі қаңқасын – киіз үйдің сүйегі деп атайды.

7 слайд
Киіз үйдің құрылымы: Шаңырақ- киіз үйдің күмбезді төбесін құрайтын ең жоғарғы бөлігі. Кереге - киіз үйдің қабырғалары. Уық - кереге басымен шаңырақты ұстастыратын сүйегі. Сықырлауық - киіз үйдің есігі. Үйді жауып тұратын киіздер түндік, үзік туырлық. Бас құр - киіз үйдің бауы негізгі бекіту, біріктіріп байлау қызметін атқарады.

8 слайд
Киіз үйдің түрлері  Орда - салтанатты, жоғары мәртебелі адамдар бас қосатын, елдік мәселе шешетін аса құрметті хан, би сұлтандар отыратын үй.  Алтын орда – 30 қанаттан тұратын, ханның мәжіліс ордасы.  Алтын үзік - 24 қанаттан тұратын аса лауазымды хан отбасы тұратын үй.  Ақ шаңқан -18 қанаттан және 12 қанаттан тұратын елбасылар, бай, билер тұратын киіз үйлер,  Ақ ала орда - сегіз қанатты, дәулетті бай үйі.  Ақ үй - 6 қанатты дәулетті адамдар үйі.  Боз үй, қоңыр үй -4-5 қанатты орташалар тұратын киіз үй.  Қараша үй- кедей үйі  Отау –жас жұбайлар үйі

9 слайд
Жаңа сөздер Күлпара – жел, су, суық өткізбес үшін басқа жамылатын киімнің түрі Сәукеле – қыз балалардың, ұзатылатын қыздың киетін бас киімі Қамқа тон – бай, мырзалар киген, әдемеліпі тігілген тон. Саптама - іші кигізбен қапталып тігілген ер адамдардың аяқ киімі Жақы – жылқы терісіне тігілген ерлер киімі. Шекпен - түйе жүнінен тоқылған жаздық сыртқы киім. Шекепеннен су да, жел де өтпейді.

10 слайд
1 2 43Қазақтың материалдық мәдениетіне не жатады.

11 слайд
Қолөнер бұйымдары Қазақтар алтыннан, күмістен, асыл тастардан, сүйектен әртүрлі зергерлік бұйымдар әзірлеген. Ұсталар қыз- келіншектердің, сырға, сақина, білезік, шолпы, алқа, қаптырма, шашбау бұйымдарын және қазақ ұсталары айбалта, қылыш, наркескен, сапы, селебе,қару-жарақ түрлері соғып сонымен қатар арнайы аттың ер- тұрмандарын дайындаған. Қазақтар балаларына арнап, арнайы сәнді ер-тұрмандар жасатқан. Бұл жас баланың ат жалынын ұстар жасқа толғанын, ер жеткенін білдірген.

12 слайд
https:// www.youtube.com/ watch? v=o9VYK88AniM

13 слайд
Ер адамның ұлттық киімдері Әйел адамның ұлттық киімдері2 тапсырма. Кестені толтыр

14 слайд
Қолданбалы өнер түрлері, тұрмыста қолданылатын заттар Маңызы3 тапсырма. Қолданбалы өнер түрлері және олардың маңызын анықтаңыз

15 слайд
1 – топ Қазақ халқының баспанасы 2 - топ Қазақ халқының ұлттық киімдері 3 - топ Ұлттық қолөнер 4 тапсырма. Топтық жұмыс

16 слайд
«Мәдениетім-мақтанышым!» тақырыбына шағын эссе жазып, бұрынғы және қазіргі уақыттағы болған өзгерістерді байланыстырып сабақтастық жасаңыз (100 сөзден кем емес)

17 слайд