#1 слайд
НЬЮТОННЫҢ БІРІНШІ ЗАҢЫ. ИНЕРЦИЯЛЫҚ САНАҚ ЖҮЙЕЛЕРІ

1 слайд

#2 слайд
САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: 1. БІЛІМДІЛІК МАҚСАТЫ: ОҚУШЫ БІЛІМІН, ІСКЕРЛІГІН, ДАҒДЫ ДЕҢГЕЙІН БАҚЫЛАУ, БАҒАЛАУ. НЬЮТОННЫҢ БІРІНШІ ЗАҢЫМЕН ТАНЫСТЫРЫП, ИНЕРЦИЯЛЫҚ САНАҚ ЖҮЙЕЛЕРІ ЖАЙЛЫ ТҮСІНІК ҚАЛЫПТАСТЫРУ. 2. ДАМЫТУШЫЛЫҚ МАҚСАТЫ: ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ ДЕҢГЕЙІН ЖӘНЕ БІЛІМ МАЗМҰНЫНЫҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ МЕН ОНЫ ИГЕРУДЕГІ ІСКЕРЛІК ПЕН ДАҒДЫНЫ БАҚЫЛАУ. 3. ТӘРБИЕЛІК МАҚСАТЫ: АДАМГЕРШІЛІККЕ, ҰҚЫПТЫЛЫҚҚА, АЛҒЫРЛЫҚҚА, ОТАНСҮЙГІШТІККЕ, ТАБИҒАТТЫ АЯЛАУҒА, СЫЙЛАСТЫҚ ПЕН ӘДЕПТІЛІККЕ БАУЛУ. САБАҚТЫҢ ТҮРІ: ЖАҢА БІЛІМДІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ, ЖАЛПЫЛАУ САБАҚТЫҢ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ: БЛУМ ТАКСОНОМИЯСЫ,СҰРАҚ – ЖАУАП. САБАҚТЫҢ КӨРНЕКІЛІКТЕРІ: ИНТЕРАКТИВТІ ТАҚТА,СЛАЙД.

2 слайд

#3 слайд
Үй тапсырмасын тексеру, қайталау 1. Центге тартқыш үдеу деп қандай үдеуді айтады? 2. Неліктен центрге тарқыш үдеуді нормаль үдеу деп те атайды? 3. Центрге тартқыш үдеудің формуласы? 4. Қисықсызықты қозғалыс деп қандай қозғалысты айтады? 5. Айналу периоды дегеніміз қандай физикалық шама? 6. Жиілік деп қандай шаманы айтады? 7. Үдеудің қандай түрлерін білеміз? 8. Дененің шеңбер бойымен қозғалысы барысында центрге тартқыш үдеу болады деп ойлайсыңдар ма? 9. Олай болса центрге тартқыш үдеу дегенді қалай түсінесіңдер? 10.Қандай санақ жүйесі инерциалық деп аталады? 11.Жермен байланысқан санақ жүйесі инерциялық жүйеге жата ма? 12.Қандай санақ жүйесі инерциялық емес санақ жүйесіне жатады?

3 слайд

#4 слайд
Жаңа материалды меңгерту: Динамика-денелердің өзара әрекеттесу заңдарын зерттейтін механиканың бөлімі.Инерциялық санақ жүйесі- салыстырмалы тыныштығын немесе түзусызықты және бірқалыпты қозғалысын сақтайтын жүйе. Инерциялық емес санақ жүйесі –үдеумен қозғалып келе жатқан жүйе. Қозғалмайтын деп қабылданған дене – санақ денесі деп аталады. Санақ денесі, онымен байланысқан координат жүйесі мен синхрондалған сағаттар жиынтығы санақ жүйесі деп аталады. Ньютонның бірінші заңы: егер денеге басқа денелер әсер етпесе, онда бұл дене түзусызықты және бірқалыпты қозғалады; оның жылдамдығы модулі бойынша да, бағыты бойынша да өзгермейді. Инерция заңы орындалатын санақ жүйелері бар.Мұндай жүйелерді инерциялық санақ жүйелері деп аталады.

4 слайд

#5 слайд
ИСААК НЬЮТОН (1643 - 1727) Исаак Ньютон - классикалық физиканы құрған әйгiлi ағылшын ғалымы, 1643 ж. Вулсторпада дүниеге келген. 1665 ж. Кембридж университетiн бiтiрiп, сонда 1669-1701 ж.ж. кафедраны басқарған.    Ньютонның оптикаға әкелген еңбегi мол. 1666 ж. үш жақты шыны призма көмегiмен ақ түстi жетi түске орналастырып, оның күрделiлiгiн дәлелдедi.1668ж. және 1671 ж. телескоп-рефлекторды ойлап тапты. Жұқа пластиналардың түстерiн зерттеп, жарықтың дифракциясы мен интерференциясын анықтады. Өзiнiң оптикалық зерттеулерiн «Оптика» еңбегiнде жариялады.

5 слайд

#6 слайд
Сонымен, күш деп бір дененің екінші бір денеге механикалық әсерін сипаттайтын және осы әсердің өлшемі болатын векторлық физикалық шамасын айтады. “Күш ” деген терминнің денелерің өзара әсерлесуімен байланысты екенін және оның сандық мөлшері екенін есте ұстаған жөн. Ньютонның атымен Халықаралық бірліктер жүйесінде күштің өлшем бірлігі – ньютонмен өлшенеді.

6 слайд

#7 слайд
Тәжірибе: Жеңіл қозғалатын арбашаға осьтеріне ауа бұрмалары орнатылған екі қозғалтқыш орналастырайық (1, а - сурет). Арбашаға сегіз акселерометр қоямыз. Қозғалтқыштардың бірін іске қоса отырып, арбашаныің а үдеумен үдеумен үдемелі қозғалғаның байқаймыз. Арбашаны бастапқы орнына қайтадан қойып, екі қозғалтқышты бір мезгілде іске қосамыз. Бұл жағдайда арбаша 2а үдеумен қозғалады ( 1,ә- сурет). Тәжірибеде не өзгереді? Бұл сұраққа жауап беру үшін динамометрді пайдаланып бір бұраманың тарту күшін және екі бұрманыі бір мезгілдегі тарту күшін өлшейміз. Сонда екінші жағдайдағы тарту күші екі есе көп екен.

7 слайд

#8 слайд
Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.Топпен жұмыс «Блум таксономиясы» 1 Білу Ньютонның І заңы дегеніміз не? 2 Түсіну Санақ жүйесі мен денесі дегеніміз не? 3 Қолдану Автомобиль горизонталь тас жолмен двигателі сөндірілуі тұрғанда бір қалыпты қозғалыс жасай ала ма? 4 Талдау Вагон ішіндегі адамды екі санақ жүйесінде салыстыр? 5 Жинақтау Ньютонның І заңына күнделікті өмірмен байланыстыра мысал келтір? 6 Бағалау Дененің орын ауыстыруында Ньютонның І заңының маңыздылығы қаншама?

8 слайд

#9 слайд
Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу Деңгейлік тапсырмалар І деңгей. 1. Мына жағдайларда қайсы денелердің әсерлері теңгерілетінін түсіндіріңдер. А) сүңгуір қайық судың ішінде тыныштық қалыпта тұрғанда; Ә) сүңгуір қайық су түбінде тұрғанда. 2. Парашютші бірқалыпты және түзусызықты қозғалыс жасап, төмендеп келеді. Қандай денелердің әсерлері теңгерілетінін түсіндіріңдер. 3. Автомобиль жазық горизонталь жолмен моторын сөндіріп, бірқалыпты қозғала ала ма? 4. Бетірген жағдайлардың қайсысында санақ жүйесін инерциялық деп қарастыруға болады? Егер лифт: А) еркін түссе; Ә) жоғары қарай бірқалыпты қозғалса; Б) жоғары қарай үдемелі қозғалса; В) төмен қарай үдемелі қозғалса; Д) төмен қарай бірқалыпты қозғалса; Е) жоғары қарай баяу қозғалса;

9 слайд

#10 слайд
ІІ деңгей. 1. Санақ жүйесі автомобильмен байланысқан, жүйе инерциялық бола ма? Егер автомобиль: А) горизонталь тас жолмен бірқалыпты және түзусызықты қозғалса; Ә) горизонталь тас жолмен үдемелі қозғалса. Б) тік бұрыш жасай орналасқан көшеге бұрыла отырып, бірқалыпты қозғалса; В) тауға бірқалыпты шықса; Г) таудан төмен бірқалыпты қозғалса; Д) таудан төмен үдемелі қозғалса; 2. Егер үстел үстінен түсіп кеткен алма «вагон» санақ жүйесінде: А) вертикаль бойымен қозғалса; Ә) түсіп келе жатып, алға қарай ауытқыса; Б) кейін қарай ауытқыса В) оң жаққа немесе сол жаққа ауытқыса онда поезд қалай қарай қозғалып бара жатыр? ІІІ деңгей. 1. Станциядан шыққан ройыз жылдамдығын үдетті. Осы кезде ауыр қолсандықты еден бойымен қай бағытта жылжыту оңайырақ: пойыздың жүру бағытымен бе, әлде қарама-қарсы бағытты ма?

10 слайд

#11 слайд
СҰРАҚ: Ал осы « күш » сөзі немесе ұғымы туралы қазақ әдебиетінен қандай аталы сөздер, мақал-мәтелдер білесіңдер?

11 слайд

#12 слайд
«INSERT – ТҮРТІП АЛУ» СТРАТЕГИЯСЫ Бұрыннан білемін Білмеймін - Жаңадан білдім + Түсінбедім ?        

12 слайд

#13 слайд
VI.ДК. Бағалау. Үй тапсырмасын беру: §10 , 8-жаттығу (2,3)

13 слайд

#14 слайд
Назарларыңызға рахмет!

14 слайд