Ашық сабақ. Тұздар гидролизі. 9 сынып
Ашық сабақ. Тұздар гидролизі. 9 сынып

#1 слайд
Сабақтың тақырыбы : Тұздар
гидролизі .Тұздар гидролизінің
биосферадағы маңызы .рН ( сутектік
көрсеткіш ) туралы , организмдердегі
қышқылдық – негіздік баланс туралы
ұғым .
Орындаған : Аманова Камшат
1 слайд
Сабақтың тақырыбы : Тұздар гидролизі .Тұздар гидролизінің биосферадағы маңызы .рН ( сутектік көрсеткіш ) туралы , организмдердегі қышқылдық – негіздік баланс туралы ұғым . Орындаған : Аманова Камшат
#2 слайд
Сабақтың мақсаты: тұздар
гидролизі , ортаның рН көрсеткіші
туралы түсінік қалыптастыру .
Әртүрлі тұздар ерітіндісінің
ортасын анықтай отырып
проблемалық жағдайларды шешуге
үйрету , логикалық ойлау қабілетін
жетілдіру .
2 слайд
Сабақтың мақсаты: тұздар гидролизі , ортаның рН көрсеткіші туралы түсінік қалыптастыру . Әртүрлі тұздар ерітіндісінің ортасын анықтай отырып проблемалық жағдайларды шешуге үйрету , логикалық ойлау қабілетін жетілдіру .
#3 слайд
Күтілетін нәтижелер
Тұздар гидролизі туралы түсінік
қалыптасады .
Тұздар гидролизінің типтеріне мысалдар
келтіріп, теңдеулерін жазуды үйренеді .
Тұз ерітінділерінің ортасын
индикаторлардың көмегімен анықтай
алады .
Тірі организмдер үшін тұздар гидролизінің
биологиялық маңызын біледі .
Сыни тұрғысынан ойлана алады .
3 слайд
Күтілетін нәтижелер Тұздар гидролизі туралы түсінік қалыптасады . Тұздар гидролизінің типтеріне мысалдар келтіріп, теңдеулерін жазуды үйренеді . Тұз ерітінділерінің ортасын индикаторлардың көмегімен анықтай алады . Тірі организмдер үшін тұздар гидролизінің биологиялық маңызын біледі . Сыни тұрғысынан ойлана алады .
#4 слайд
Сабақта қолданылатын әдіс –
тәсілдер :” Жадылық серуен” әдісі ,
жұптық , топтық жұмыстар .
4 слайд
Сабақта қолданылатын әдіс – тәсілдер :” Жадылық серуен” әдісі , жұптық , топтық жұмыстар .
#5 слайд
“ Модульдің кіріктірілуі ”
Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
Оқытуда АКТ – ны пайдалану .
Оқыту үшін бағалау және оқуды
бағалау .
5 слайд
“ Модульдің кіріктірілуі ” Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету. Оқытуда АКТ – ны пайдалану . Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау .
#6 слайд
Негізгі идея
Тақырыпты өмірмен байланыстыра
түсіндіру , тұздар гидролизінің
биосферадағы маңызын айту , алған
білімдерін тәжірибеде қолдана алу.
6 слайд
Негізгі идея Тақырыпты өмірмен байланыстыра түсіндіру , тұздар гидролизінің биосферадағы маңызын айту , алған білімдерін тәжірибеде қолдана алу.
#7 слайд
Көңіл- күйге баға беру
6
7 слайд
Көңіл- күйге баға беру 6
#8 слайд
I . Ұйымдастыру
а)” Топтастыру ”
топқа бөлу
Тұздардың түзілу табиғатына қарай 2 топқа
бөлінеді .
1топ . Әлсіз негіз бен күшті қышқылдан түзілген
тұздар .
2. Күшті негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген
тұздар .
8 слайд
I . Ұйымдастыру а)” Топтастыру ” топқа бөлу Тұздардың түзілу табиғатына қарай 2 топқа бөлінеді . 1топ . Әлсіз негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұздар . 2. Күшті негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген тұздар .
#9 слайд
“ Жадылық серуен ” әдісі бойынша өткен сабақты естеріне түсіреді .
1. Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан тұздарға
анықтама беріңдер .
2. Төменде берілген химиялық реакцияның толық және қысқартылған
иондық теңдеулерін жазыңдар .
K 2 CO 3 + 2HCI = 2KCI + H 2 O + CO 2 ↑
3 . Күшті электролиттерге жататын қышқылдарға және негіздерге
мысалдар келтіріңдер .
9 слайд
“ Жадылық серуен ” әдісі бойынша өткен сабақты естеріне түсіреді . 1. Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан тұздарға анықтама беріңдер . 2. Төменде берілген химиялық реакцияның толық және қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңдар . K 2 CO 3 + 2HCI = 2KCI + H 2 O + CO 2 ↑ 3 . Күшті электролиттерге жататын қышқылдарға және негіздерге мысалдар келтіріңдер .
#10 слайд
Сыни тұрғыдан берілген сұрақтар арқылы
жаңа тақырыпты ашу .
«Ойланып шешіп көр»
Тұз бен су арасында жүретін реакциялар қалай аталады ? ( гидролиз )
Тұрмыста суды тазартуда , судың кермектігін азайтуда кеңінен пайдаланылатын,
табиғатта кең таралған адам тіршілігінде маңызы зор процестердің бірі .
Бұл не ?
Жаңа сабақ бойынша түсінік қалыптасады және сыни ойлайды.
Бүгінгі сабағымыз тұздар гидролизі , тұздар гидролизінің биосферадағы маңызы туралы
болмақ.
10 слайд
Сыни тұрғыдан берілген сұрақтар арқылы жаңа тақырыпты ашу . «Ойланып шешіп көр» Тұз бен су арасында жүретін реакциялар қалай аталады ? ( гидролиз ) Тұрмыста суды тазартуда , судың кермектігін азайтуда кеңінен пайдаланылатын, табиғатта кең таралған адам тіршілігінде маңызы зор процестердің бірі . Бұл не ? Жаңа сабақ бойынша түсінік қалыптасады және сыни ойлайды. Бүгінгі сабағымыз тұздар гидролизі , тұздар гидролизінің биосферадағы маңызы туралы болмақ.
#11 слайд
Жаңа сабақ
таныстырылымы
11 слайд
Жаңа сабақ таныстырылымы
#12 слайд
Т ұ зд а р г и д р о л и зі д е г е н ім із – т ұ з е р іт ін д іс ін д е г і
ә л с із эл е к т р о л и т и о н д а р ы н ы ң с у м е н ә р е к е т т е с іп ,
ж а ң а ә л с із эл е к т р о л и т т і т ү зу і а р қ ы л ы ж ү р е т ін
қ а й т ы м д ы п р о ц е с с .
Т ұ зд а р г и д р о л и зі – т ұ зд ы ң қ ұ р а м ы н д а ғ ы и о н д а р ы
м е н с у м о л е к у л а л а р ы н ы ң а р а с ы н д а ж ү р е т ін ,
н ә т и ж е с ін д е ә л с із эл е к т р о л и т м о л е к у л а с ы н е
и о н д а р ы т ү зіл е т ін р е а к ц и я л а р . “ О й қ о зғ а у ” К е й б ір т ұ зд а р г и д р о л и зг е ұ ш ы р а м а й д ы . О ғ а н
н а т р и й х л о р и д і т ә р ізд і к ү ш т і н е г із б е н к ү ш т і
қ ы ш қ ы л д а н т ү зіл г е н т ұ зд а р ж ә н е с у д а е р ім е й т ін
т ұ зд а р ж а т а д ы .
12 слайд
Т ұ зд а р г и д р о л и зі д е г е н ім із – т ұ з е р іт ін д іс ін д е г і ә л с із эл е к т р о л и т и о н д а р ы н ы ң с у м е н ә р е к е т т е с іп , ж а ң а ә л с із эл е к т р о л и т т і т ү зу і а р қ ы л ы ж ү р е т ін қ а й т ы м д ы п р о ц е с с . Т ұ зд а р г и д р о л и зі – т ұ зд ы ң қ ұ р а м ы н д а ғ ы и о н д а р ы м е н с у м о л е к у л а л а р ы н ы ң а р а с ы н д а ж ү р е т ін , н ә т и ж е с ін д е ә л с із эл е к т р о л и т м о л е к у л а с ы н е и о н д а р ы т ү зіл е т ін р е а к ц и я л а р . “ О й қ о зғ а у ” К е й б ір т ұ зд а р г и д р о л и зг е ұ ш ы р а м а й д ы . О ғ а н н а т р и й х л о р и д і т ә р ізд і к ү ш т і н е г із б е н к ү ш т і қ ы ш қ ы л д а н т ү зіл г е н т ұ зд а р ж ә н е с у д а е р ім е й т ін т ұ зд а р ж а т а д ы .
#13 слайд
Тұздар гидролизі
Тұздың табиғаты
мен формуласы Бастаушы
ион Гидролиз реакциясының
қысқартылған иондық теңдеуі Гидролиз белгілері
Ерітіндінің ортасы Аз диссоциа-
цияланатын
зат
к ә
Na 2 CO 3 CO
3 2-
CO
3 2-
+ HOH → (НСО 3 ) -
+ ОН -
Сілтілік [ОН -
] >[Н +
] НСО 3 –
Na НСО 3
ә к
Zn Cl 2 Zn
2+
Zn
2+
+ HOH → ( Zn ОН ) +
+ H +
Қышқылды [Н +
] >[ОН -
]
( Zn ОН ) +
Zn (ОН )
Cl
негіздік тұз
ә ә
( NH 4 ) 2 S NH 4 +
2-
S
Толық қайтымсыз гидролиз
( NH 4 ) 2 S + 2НОН → 2 NH 4 OH+ H 2 S ↑ [Н +
] ~[ОН -
] NH 4 OH- әлсіз
негізі
H 2 S – ұшқыш
к к
NaCl - Гидролиз жүрмейді Бейтарап -
[ H + ] =[
ОН -
]
13 слайд
Тұздар гидролизі Тұздың табиғаты мен формуласы Бастаушы ион Гидролиз реакциясының қысқартылған иондық теңдеуі Гидролиз белгілері Ерітіндінің ортасы Аз диссоциа- цияланатын зат к ә Na 2 CO 3 CO 3 2- CO 3 2- + HOH → (НСО 3 ) - + ОН - Сілтілік [ОН - ] >[Н + ] НСО 3 – Na НСО 3 ә к Zn Cl 2 Zn 2+ Zn 2+ + HOH → ( Zn ОН ) + + H + Қышқылды [Н + ] >[ОН - ] ( Zn ОН ) + Zn (ОН ) Cl негіздік тұз ә ә ( NH 4 ) 2 S NH 4 + 2- S Толық қайтымсыз гидролиз ( NH 4 ) 2 S + 2НОН → 2 NH 4 OH+ H 2 S ↑ [Н + ] ~[ОН - ] NH 4 OH- әлсіз негізі H 2 S – ұшқыш к к NaCl - Гидролиз жүрмейді Бейтарап - [ H + ] =[ ОН - ]
#14 слайд
Тұздар ерітіндісінде индикатор
түсінің өзгеруі
Тұздар
ерітіндісі Индикаторлар
лакмус фенолфталеин метилоранж
Натрий хлориді түсі
өзгермейді түсі өзгермейді түсі өзгермейді
Аммоний
хлориді қызарады түсі өзгермейді қызғылттанады
Натрий
карбонаты көгереді таңқурай түске ие
болады сарғаяды
14 слайд
Тұздар ерітіндісінде индикатор түсінің өзгеруі Тұздар ерітіндісі Индикаторлар лакмус фенолфталеин метилоранж Натрий хлориді түсі өзгермейді түсі өзгермейді түсі өзгермейді Аммоний хлориді қызарады түсі өзгермейді қызғылттанады Натрий карбонаты көгереді таңқурай түске ие болады сарғаяды
#15 слайд
Қызығушылықты ояту
(тәжірибе көрсету)
Сынауықтарға 1 мл –ден тұз
ерітінділерін : натрий
хлоридін ,натрий карбонатын
құйыңдар . Әрбір ерітіндіден
тамызғанда лакмус
қағаздарының түсі қалай
өзгеретінін бақылаңдар .Тұз
ерітінділерінің ортасын
анықтаңдар . Жүретін тұздар
гидролизінің реакция
теңдеулерін жазыңдар .
15 слайд
Қызығушылықты ояту (тәжірибе көрсету) Сынауықтарға 1 мл –ден тұз ерітінділерін : натрий хлоридін ,натрий карбонатын құйыңдар . Әрбір ерітіндіден тамызғанда лакмус қағаздарының түсі қалай өзгеретінін бақылаңдар .Тұз ерітінділерінің ортасын анықтаңдар . Жүретін тұздар гидролизінің реакция теңдеулерін жазыңдар .
#16 слайд
ҚОСЫМША АҚПАРАТ
СЕНДЕР ЖАРНАМАДАН ҮНЕМІ P H = 5,5 ДЕГЕНДІ ЕСТИСІҢДЕР . БҰЛ НЕНІ
БІЛДІРЕДІ ? P H – СУТЕКТІК КӨРСЕТКІШ , ОЛ СУТЕК ИОНЫНЫҢ
КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ ТЕРІС ТАҢБАЛЫ
ОНДЫҚ ЛОГОРИФМІ P H = - lg [Н +
]
Сутектік көрсеткіш түсінігін 1909 жылы дат химигі Серенсен енгізді .
р әріпі дат тіліндегі ро tenz – математикалық дәреже .Н әріпі – сутегі символы .
Кейбір заттардың ортасы P H =7 ( БЕЙТАРАП) ; P H > 7(СІЛТІЛІК ) ; P H < 7(ҚЫШҚЫЛ ОРТА)
Заттар рН ( сутектік көрсеткіш)
Көздің жасы
Асқазан сөлі
Қызанақ шырыны
Зәр
Сілекей
Сүт
Адамның қаны
Жұмыртқаның нәруызы
Теңіз суы 7,4
1,6-1,8
4,3
4,8-7,5
6,35-6,85
6,6-6,9
7,35-7,45
8,0
8,0
16 слайд
ҚОСЫМША АҚПАРАТ СЕНДЕР ЖАРНАМАДАН ҮНЕМІ P H = 5,5 ДЕГЕНДІ ЕСТИСІҢДЕР . БҰЛ НЕНІ БІЛДІРЕДІ ? P H – СУТЕКТІК КӨРСЕТКІШ , ОЛ СУТЕК ИОНЫНЫҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ ТЕРІС ТАҢБАЛЫ ОНДЫҚ ЛОГОРИФМІ P H = - lg [Н + ] Сутектік көрсеткіш түсінігін 1909 жылы дат химигі Серенсен енгізді . р әріпі дат тіліндегі ро tenz – математикалық дәреже .Н әріпі – сутегі символы . Кейбір заттардың ортасы P H =7 ( БЕЙТАРАП) ; P H > 7(СІЛТІЛІК ) ; P H < 7(ҚЫШҚЫЛ ОРТА) Заттар рН ( сутектік көрсеткіш) Көздің жасы Асқазан сөлі Қызанақ шырыны Зәр Сілекей Сүт Адамның қаны Жұмыртқаның нәруызы Теңіз суы 7,4 1,6-1,8 4,3 4,8-7,5 6,35-6,85 6,6-6,9 7,35-7,45 8,0 8,0
#17 слайд
Жұптық жұмыс
“ Тұздар гидролизіне саяхат”
О қ у ш ы л а р д ы ң е с т е с а қ т а у қ а б і л е т і н д а м ы т у .
Ә р ж ұ п б е р і л г е н т а п с ы р м а н ы о р ы н д а й д ы .
М ы н а д а й т ұ з д а р д ы ң
1 - ж ұ п A l C l 3 .
2 - ж ұ п K 2 C O 3 .
3 - ж ұ п N a 2 S г и д р о л и з і қ а л а й ж ү р е д і ? Т е ң д е у і н
ж а з ы п , о р т а н ы ң қ а н д а й е к е н і н а й т ы ң д а р .
1. A l C l 3 + H O H → Al ( OH ) Cl 2 + HCl (қышқылдық)
2. 2К +
+СО 3 2-
+ НОН →НСО 3 -
+ 2 К +
+ OH – (сілтілік)
3. Na 2 S + HOH =NaHS + NaOH (негіздік)
17 слайд
Жұптық жұмыс “ Тұздар гидролизіне саяхат” О қ у ш ы л а р д ы ң е с т е с а қ т а у қ а б і л е т і н д а м ы т у . Ә р ж ұ п б е р і л г е н т а п с ы р м а н ы о р ы н д а й д ы . М ы н а д а й т ұ з д а р д ы ң 1 - ж ұ п A l C l 3 . 2 - ж ұ п K 2 C O 3 . 3 - ж ұ п N a 2 S г и д р о л и з і қ а л а й ж ү р е д і ? Т е ң д е у і н ж а з ы п , о р т а н ы ң қ а н д а й е к е н і н а й т ы ң д а р . 1. A l C l 3 + H O H → Al ( OH ) Cl 2 + HCl (қышқылдық) 2. 2К + +СО 3 2- + НОН →НСО 3 - + 2 К + + OH – (сілтілік) 3. Na 2 S + HOH =NaHS + NaOH (негіздік)
#18 слайд
Мағынаны тану
“ Ізденсең – табасың , талаптансаң –
жетесің,зейін салсаң - ұғасың”
Топтық жұмыс
( мәтінмен жұмыс )
1. Әр топқа тапсырма беріледі .
2. Оқушылармен ақылдасып , критерий
құрылады .
1. Мазмұны
2. Дизайн
3. Қорғау шеберлігі
1- топ : “Тұздар гидролизі ”
2- топ :”Тұздар гидролизінің биосферадағы
маңызы ”.
18 слайд
Мағынаны тану “ Ізденсең – табасың , талаптансаң – жетесің,зейін салсаң - ұғасың” Топтық жұмыс ( мәтінмен жұмыс ) 1. Әр топқа тапсырма беріледі . 2. Оқушылармен ақылдасып , критерий құрылады . 1. Мазмұны 2. Дизайн 3. Қорғау шеберлігі 1- топ : “Тұздар гидролизі ” 2- топ :”Тұздар гидролизінің биосферадағы маңызы ”.
#19 слайд
Бүгінгі сабақта ұнады
ұнамады
Менің көңіл – күйім Рефлексия
19 слайд
Бүгінгі сабақта ұнады ұнамады Менің көңіл – күйім Рефлексия
#20 слайд
20 слайд
#21 слайд
21 слайд
шағым қалдыра аласыз













