#1 слайд
ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ БУЫН

1 слайд

#2 слайд
Мақсаты: Буынның мәнін түсіндіру, буындардың түрлері мен ерекшеліктерін көрсету.

2 слайд

#3 слайд
Буын– сөзді айтқан кездегі дауыс толқыны. Буын сөздегі дауысты дыбысқа негізделеді. Яғни сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады. Қазақ тілінде буынның 3 түрі бар ашық буын тұйық буын бітеу буын

3 слайд

#4 слайд
түрі Мысал Ереже А ш ы қ б у ы н Дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбысқа бітеді. Тек дауысты дыбыс-тан тұрады. А-ға, а-на, ә-ке, а-та ба-ла, қа-ла, ке-рі ша-на-ны, бо-са-ға Т ұ й ы қ б у ы н Дауысты дыбыстан бас-талып, дауыссыз дыбыс-қа бітеді. (Көбінесе бірінші буында кездеседі.) 1-буында: ат, ет, ант, өрт 2-буында: ки-ік, ти-ын 3-буында: тұңғи-ық, ақи-ық 4-буында: әдеби-ет, мәдени-ет Б і т е у б у ы н Ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын. 1. бал, таң, көз 2. тарс, төрт, қант, бұлт 3. штамп, класс, грамм 4. мек-теп, бал-дыр-ған,

4 слайд

#5 слайд
Қосымша: •Сөз ішінде келгенүнді дауыссыз дыбыстар: у, й, ң буынға бөлінгенде, келесі буынның бірінші әрпі болады. Мысалы, қа-уын, қа-йық, қо-ңыр т.б. •Қатар келген 3 дауыссыз дыбыс буынға бөлінгенде, алғашқы екеуі бірінші буында қалады, ал үшінші дауыссыз дыбыс екінші буынға кетеді. Мысалы, құмырс-қа, жұмырт-қа т.б. •Қазақ тілінде бір дауыстыдан тұратын буын сөздің басында (а-та), ортасында (ки-е-лі) және соңында (әули-е) келе береді.

5 слайд