#1 слайд

1 слайд

#2 слайд
10 сынып Қазақстан тарихы Тақырыбы: Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері

2 слайд

#3 слайд
Зерттеу сұрағы: Әлеуметтік топтар қазақ қоғамында қандай рөл атқарды? Оқу мақсаты: Қазақ хандығындағы әлеуметтік топтардың орнын анықтау

3 слайд

#4 слайд
Қазақ қоғамы бір-біріне қарама-қарсы екі әлеуметтік топтан  –  «ақ сүйектер»   мен  «қара сүйектерден»   тұрды. Олардың экономикалық  жағынан ғана емес, саяси және құқықтық белгілері  жағынан да айырмашылығы болды.Ақсүйек қауымын Шыңғысхан ұрпақтары құрады. Қазақ қоғамын әлеуметтік-таптық топтарға бөлу негізіне әл- ауқаттылық жағдайынан гөрі әлеуметтік шығу тегі алынды. Жоғары аристократтық топ – ақсүйектерге Шыңғыс әулеттері: хандар, сұлтандар, төрелер мен Мұхаммед пайғамбар жолын ұстаушылардың ұрпақтары деп саналатын қожалар ғана жатты.  Ал бүкіл өзге халық әл-ауқаттылық жағдайына қарамастан төменгі топқа – қара сүйекке жатқызылды. Олардың қатарында билер, ру басылары, ақсақалдар, батырлар, дін басылары және қарапайым халық бар. Қарапайым халық қатарына - шаруалар, малшылар, егіншілер мен қолөнершілер, жатақтар мен қала тұрғындары, ұсақ саудагерлер, т.б. кірді.  

4 слайд

#5 слайд
ӘЛЕУМЕТ – сол қоғамның портреті ӘЛЕУМЕТТІК ТОПТАР – меншік сипатына, табыс мөлшеріне, билік көлеміне, беделіне, ұлттық белгілеріне қарай рөл атқарады

5 слайд

#6 слайд
Қазақ қоғамы қандай әлеуметтік топтарға жіктелді? 1 ______________ 2______________ 3______________ 4______________ 1______________ 2______________ 3______________ 4______________ 5______________ 6 ______________ 7 ______________

6 слайд

#7 слайд
Қазақ қоғамы қандай әлеуметтік топтарға жіктелді? Ақсүйек Қарасүйек Хандар , сұлтандар, қожалар, төрелер Билер,рубасылары,ақса қалдар,батырлар,дін басылары,қарапайым халықтар Құлдар мен күңдер ешбір әлеуметтік топтарға жатпайды, олар қазақ қоғамына аз болған

7 слайд

#8 слайд
1.ХанмынА. Шыңғыс хан ұрпағымын, қарашадан жоғары тұрамын. Хан бөліп берген ру- тайпаларды басқарамын, оларға жерлерді бөліп беремін. Хан сайлауына қатысамын. Елге жау шапса, ханға елден әскер жасақтаймын. Ханмен келіспей қалғанда, басқа мемлекетке көшіп кете алам ын. 2.Сұлтанмы н Ә. Бұрын малшы болғанмын, бірақ туыстарым және өзім барлық малдарымыздан айырылып қалғандықтан, қазір қала маңында тұрамын. Байлардың егістік жерін жыртамын, суғарамын, сөйтіп азын-аулақ күн көріске ақша табамын. 3.Бимін Б. Ерлігімнің арқасында қараша халық арасында кеңінен танылдым. Жерді және елді қорғаймын, хан-сұлтанның үкімін орындаймын. Бидің шешімдерінің жүзеге асырылуын қамтамасыз етемін. 4.Қожамы н В. Мемлекет басшысымын, Шыңғыс хан ұрпағымын, қараша халықтан жоғары тұрамын, әскерді басқарамын, халыққа жер бөліп беремін. Сұлтандарды тағайындаймын. Адамдарды жазалаймын, қалаған адамдарыма кешірім жасаймын. Бүкілхалықтық Құрылтайға шақырамын, онда елдің күрделі мәселелерін талқыға саламын. 5.Батырмын Д. Шешендік, тапқырлық қасиеттің арқасында ел басқаруға қатысамын. Сұлтандар бөліп берген жерлерді басқарамын. Сот билігін жүзеге асырамын. Елдің күрделі мәселелерін шешуге қатысты Құрылтайға қатысамын, өз пікірімді айтып, заң шығаруға үлесімді қосамын. Сұлтан негізсіз салық салса, басқа сұлтанның иелігіне көшіп кете аламын. 6.М алшымын Е. Шыңғыс хан ұрпақтары сияқты ақсүйек болып саналамын. Ислам дінін таратамын, халық арасында шариғаттың сақталуын қадағалаймын. 7.Жатақпын И. Байдың малын бағамын, кедейленіп, қиын жағдайға душар болсам, байдан сауын ала аламын. Мүлкімнен айырылып қалсам, туыстарымнан, басқа малшылардан жылу жинай аламын. Қиын жұмыстар істеу үшін ағайымдарыммен асар жасаймын.

8 слайд

#9 слайд
Өздеріңді тексеріңіз 1.Хан 2.Сұлтан 3.Би 4.Қожа 5.Батыр 6.Малшы 7.Жатақ В А Д Е Б И Ә

9 слайд

#10 слайд
Әлеуметтік топтарды тәуелсіздігі бойынша жоғарыдан төменге қарай орналастыр. Би, малшы, қожа, хан, жатақ, сұлтан, батыр

10 слайд

#11 слайд
Әлеуметтік топтарды тәуелсіздігі бойынша жоғарыдан төменге қарай орналастыр. Т әуелсіз Тәуелді

11 слайд

#12 слайд
Әлеуметтік топтарды тәуелсіздігі бойынша жоғарыдан төменге қарай орналастыр. Т әуелсіз Тәуелді Хан Сұлтан Би Қожа Батыр Малшы Жатақ

12 слайд

#13 слайд
• Кері байланыс: • Әлеуметтік топтар қазақ қоғамында қандай рөл атқарды?

13 слайд