#1 слайд
Бөлім: 9.3B Молекулалық биология Тақырыбы: ДНҚ молекулалық құрылысының принцптері: нуклеотидтердің комплементарлылығы. Оқу мақсаты: 9.4.1.2 - ДНҚ молекуласының қос шиыршықты құрылымын сипаттау Құндылығы: Тұқымқуалаушылық механизмі: ДНҚ құрылымын түсіну ата-анадан балаға берілетін ақпараттың сақталу механизмін білуге мүмкіндік береді.

1 слайд

#2 слайд

2 слайд

#3 слайд
Топқа бөлу

3 слайд

#4 слайд
Үй тапсырмасын тексеру. «Ою-өрнек» әдісі

4 слайд

#5 слайд
Тірек сөздер Жасушада кездесетін ДНҚ орны •Ядро •Митохондрии •Пластид Хлоропласт Митохондрия Ядро Нуклеин қышқылы Нуклеотид Азотты негіздер Комплементарлы нуклетидтер Комплементарлы тізбектер

5 слайд

#6 слайд
ДНК моделі 1853 жылы – ДНК моделі ұсынылды.

6 слайд

#7 слайд
№1-тапсырма Жағдай (контекст) Генетикалық зертханада ғалымдар адам ДНҚ-сын талдап жатыр. Олар белгілі бір аурудың шығу қаупін анықтау үшін ДНҚ тізбегінің бөлігін тексерді. Сен зерттеуші көмекшісісің. Саған бір тізбек берілді: А-Г-Т-Ц-А Сұрақтар 1. Комплементарлық қағида бойынша екінші тізбекті құр. 2. ДНҚ-ның қос спираль түрінде орналасуы неге маңызды? 3. Егер осы тізбектегі бір нуклеотид өзгерсе (мысалы, Г орнына Ц тұрса), бұл неге қауіпті болуы мүмкін? 4. Осындай зерттеулер қай салада қолданылады? (Медицина, ауыл шаруашылығы, қылмыстық сараптама – дұрыс жауапты таңда.) Дескриптор: 1.Екінші тізбекті дұрыс жазады (A-T, G-C, T-A, C-G, A-T)- Барлық жұптарды дұрыс сәйкестендіреді. 2.Қос спиральдің молекуланы тұрақты ететінін және тұқым қуалау ақпаратының сақталуына әсерін анықтайды. 3.Нуклеотидтің өзгеруі геннің қызметіне немесе ақуыз синтезіне әсерін түсіндіреді. 4.Медицина, қылмыстық сараптама, ауыл шаруашылығын сипаттайды.

7 слайд

#8 слайд
№2 тапсырма. Биологиялық диктант ДНҚ, гуанин, тимин, цитозин, фосфор қышқылының, А, Т, Ц, Г, дезоксирибоза, аденин, нуклеотид 1.________ шиыршықталған баспалдақ тәріздес құрылымға ие. 2.ДНҚ-ның негізгі құрылымдық бірлігі үш бөліктен құралған ________________ . 3.Бірінші бөлігі – ________________ ; 4.екіншісі –пуриндік негіздер: ________ мен ________ және пиримидиндік негіздер: ________ мен ________ ; 5.үшіншісі ________________________ қалдығы. 6.Э.Чаргафф әр түрлі организмдердің ДНҚ молекуласына талдау жасап, оның құрамындағы ________ мен ________ , ________ мен ________ негіздерінің молярлық мөлшері тең екенін көрсетті. ДНҚ молекуласы  ________________ құрылған. ДНҚ құрылымының баспалдақ тәріздес және қос шиыршықты екенін біледі Нуклеотидтің үш бөліктен тұратынын анықтай алады  Дезоксирибоза, азотты негіздер мен фосфат тобын ажырата алады  Пуриндік және пиримидиндік негіздерді атай алады Аденин мен тимин, гуанин мен цитозиннің мөлшері тең екенін түсіндіре алады  Э. Чаргафф заңдылығын мысал келтіріп түсіндіре алады

8 слайд

#9 слайд
Биологиялық диктант (жекелеме жұмыс) 1.ДНҚ шиыршықталған баспалдақ тәріздес құрылымға ие. 2.ДНҚ-ның негізгі құрылымдық бірлігі үш бөліктен құралған нуклеотид 3.Бірінші бөлігі – дезоксирибоза (моносахарид); 4.Екіншісі – пуриндік негіздер: аденин (A) мен гуанин (G) және пиримидиндік негіздер: тимин (T) мен цитозин (C); 5.Үшіншісі – фосфор қышқылының (фосфат) қалдығы. 6.Э. Чаргафф әр түрлі организмдердің ДНҚ молекуласына талдау жасап, оның құрамындағы аденин (A) мен тимин (T), гуанин (G) мен цитозин (C) негіздерінің молярлық мөлшері тең екенін көрсетті.

9 слайд

#10 слайд
№3 тапсырма. Ал, қане, Кім мықты? А)ДНҚ молекуласының бір тізбегі зерттелді. Оның 21 мономерден тұратыны белгілі болды. Олар: А-Г-Т-Г-Т-А-А-Ц-Г-А-Ц-Ц-Г-А-Т-А-Ц-Т-Г-Т-А. Осы ДНҚ молекуласының екінші тізбегі қандай болады? В)ДНҚ молекуласының бір тізбегінің бөлігі: А-А-Г-Т-Ц-Т-А-Ц-Г-Т-А-Т...

10 слайд

#11 слайд
Сабақты бекіту тапсырмасы •quizizz.com

11 слайд

#12 слайд
Қорытынды «Шынайы және жалған» жаттығуы беріледі.   Тұжырымдама Шынай не жалған 1.  ДНҚ біртұтас молекула ретінде екі тізбектен не жіптен тұрады.  1.  ДНҚ тізбектері арасында фосфодиэфирлі байланыс.   1.  ГЦ арасында қос сутектік байланыс.   1.  Егер комплементарлы емес нуклеотид пайызын есептеу қажет болса, белгілі пайызды 50-ден алып тастау керек.   1.  Комплементарлы нуклеотидтер арасындағы арақышықтық – 0,34нм   1.  Тимин тек гуанинмен байланысады.   1.  ДНҚ-дағы бескөміртекті қант – бұл пентозалар – рибоза.   1.  Аденин мен гуанин – пуриндік негіздер.   1.  Пиримидиндер екі сақина тәрізді молекуладан тұрады.   1.  ДНҚ-да ешқашан Урацил (У) болмайды.  

12 слайд

#13 слайд
  Тұжырымдама Шынай не жалған 1.  ДНҚ біртұтас молекула ретінде екі тізбектен не жіптен тұрады.Ш 1.  ДНҚ тізбектері арасында фосфодиэфирлі байланыс. Ж 1.  ГЦ арасында қос сутектік байланыс. Ж 1.  Егер комплементарлы емес нуклеотид пайызын есептеу қажет болса, белгілі пайызды 50-ден алып тастау керек. Ш 1.  Комплементарлы нуклеотидтер арасындағы арақышықтық – 0,34нм Ш 1.  Тимин тек гуанинмен байланысады. Ж 1.  ДНҚ-дағы бескөміртекті қант – бұл пентозалар – рибоза. Ж 1.  Аденин мен гуанин – пуриндік негіздер. Ш 1.  Пиримидиндер екі сақина тәрізді молекуладан тұрады. Ж 1.  ДНҚ-да ешқашан Урацил (У) болмайды. Ш Жауабы:

13 слайд

#14 слайд
•Үйге тапсырма: ДНҚ құрылымдық қағидалары негізінің өмірмен байланысы (ЭССЕ, кемі 20 сөз)

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд
.

16 слайд

#17 слайд

17 слайд