Ежелгі Египет

1 слайд
Ежелгі Египет

1 слайд

2 слайд
Жоспар •Кіріспе •Ежелгі Египет тарихы •Ежелгі Египет тарихының хронологиясы •Ежелгі Египеттегі әлеуметтік құрылым •Египет халқы •Мысыр пирамидалары •Қорытынды 01 02 03 04 05 06 07

2 слайд

3 слайд
Ежелгі Мысыр (көне грекше: Αἴγυπτος, лат. Aegyptus), Та-кемет, Та-мери, Та-уи т.б. ) — әлемдегі ең байырғы мәдениет ошақтарының бірі. Ніл өзенінің екі жағалауында орналасқан бұл ел б.з.б. 3200-ші жылы біртұтас мемлекет болып бірікті. Ніл өзені әр жылда тасып, жағалаудағы егістік жерлерді шайып кетіп отырған, тасу мезгілі аяқталған соң тұрғындардың жерін қайта өлшеп, бөлу керек болады, ұзақ жылғы жер өлшеу тәжірибесінің арқасында геометрия ғылымы пайда болған (геометрия – грекше «гео — жер, метро — өлшеу» деген мағына береді). Кіріспе

3 слайд

4 слайд
Ежелгі Египет тарихы Ежелгi Мысырдың тарихы мынадай кезеңдерге бөлiнедi: •Династияға дейiнгi кезең (б.з.б. 3000 жылға дейiн), Ежелгi патшалық (б.з.д. 2900-2270 жж.) – I-VI династиялардың басқарған кезеңi. Бұл – IV династия тұсында билiк құрған Хеопс (Хуфу), Хефрен (Хафр) және Микерин (Менкаур) патшалардың пирамидалары салынған уақыт. Бұл уақытта мысыр дiнi мысырлықтардың өмiрiнде елеулi орын алатын. Осы кезеңде династияға дейiнгi және одан ертерек кезеңдермен салыстырғанда ешқандай өзгерiстер бола қойған жоқ. •Алғашқы өтпелi кезең (б.з.б. 2270-2100 жж.) Ежелгi патшалық құлдырағаннан кейiн басталады. Бұл феодализмнiң алғашқы баспалдақтарына өту кезеңi болды. Осы кезеңде IV династия және 30-ға жуық патша ауысты. •Орта патшалық (2100-1700 жж.). Оны Гераклеополь патшаларын құлатып, елдi қайта бiрiктiрген фиван билеушiлерi құрған. Бұл кезеңде ХI-ХIII династиялар патшалық құрды, мәдениет өркендедi, Амемхет атты 4 патша және Cиострис атты 3 патша билiк басында болды, сәулет өнерiнiң көптеген үздiк туындыларының өмiрге келуi де осы дәуiрмен тұспа-тұс келдi. Екiншi өтпелi кезең (б.з.б. 1700-1555 жж.) – бұл ХIV-ХVI династиялардың билiк құрған кезi. Бұл кезеңде гикс көшпелi тайпалары Мысыр аумағына баса-көктеп кiрiп, өз қол астында бiр ғасырға жуық ұстайды. •Жаңа патшалық (б.з.б. 1555-1090 жж.) ХVIII-XX династиялар патшаларының дәуiрi. III Тутмостың жеңiске жетуi Алдыңғы Азиямен байланыс орнатуға мүмкiндiк бердi. III Аменофис (Аменхотеп) Вавилон және Ассирия патшаларымен байланыс орнатты. Оның iзбасары IV Аменофис (Аменхотеп) дiн жолындағы ұлы реформатор болды: бұрынғы Амон құдайдың орнына, күнге – Атонға табынуды енгiздi, сөйтiп, өзiн Эхнатон деп атай бастады. Ол құм далада жаңа астананың негiзiн қалады. Өзiнiң саяси өркендеуiнiң ең биiк дәрежесiне Мысыр ХIХ династия патшаларының тұсында жеттi. Ұлы атанған II Рамсес 36 жыл патшалық құрды. Ол өлгеннен кейiн анархия дәуiрi басталды. 21 жыл билiк жүргiзген III Рамсес елде бейбiтшiлiк, тыныштық және тәртiп орнатады. •Үшiншi өтпелi кезең (б.з.б. 1090-712 жж.) – бұл табыстар мен сәтсiздiктер, өркендеу мен құлдырау дәуiрi. XXIV династия тұсында бүкiл Мысыр эфиоптардың билiгiнде болды. Б.з.б. 712-525 жылдарда XXV династия тұсында Мысырды ассириялықтар басып алды. XXVI династия Мысырды Эфиопиясыз тағы да бiрiктiре алды. Осы династияның соңғы патшаларының бiрi – III Псаметих парсы патшасы Камбизден жеңiлiс тауып, Мысыр парсы провинциясына айналды. Осымен б.з.б. 525 жылы Ежелгi Мысыр тарихы мен Мысыр өркениетi тарихы аяқталады.

4 слайд

5 слайд
Ежелгі Египет тарихының хронологиясы Династияға дейінгі кезең Ежелгі патшалық кезіндегі Египет Орта патшалық кезіндегі Египет Жаңа патшалық кезіндегі Египет Үшінші өтпелі кезең

5 слайд

6 слайд
Мүліктік жəне əлеуметтік жіктелудің ұлғаюы Шаруашылықтың, қолөнердің, сауданың дамуы, басқыншылық соғыстар құлдық пен мүліктік жіктелудің одан əрі ұлғаюын тудырды. Соғыс жорықтары мен сауда кездерінде қолға түскен əртүрлі байлықтар: малдар, құлдар, əшекей бұйымдары, жер жəне басқа да олжалар халық арасында бірдей, тең бөлінбеген. Түскен олжа мен байлықтың басым көпшілігі перғауынның жəне құлиеленуші ақсүйактердің қолдарына жиналды. Сонымен бірге құлиеленуші шонжарлар патша сыйлықтарының арқасында байи түскен. Перғауындарға жақын əкімдер құнарлы ірі қоныстарға ие болған. Қарапайым халықтың жағдайы күннен-күнге төмендей бастаған. Көпшілігі соғыс жорықтарынан мүгедек болып оралған, сондықтан олар ешбір еңбекке жарамсыз болды. Соның нəтижесінде кедейшілік пен қайыршылық жағдайда өмір сүрді. Бұл мүліктік жəне əлеуметтік жіктелудің тереңдеуіне əсер еткен. Яғни ежелгі Египетте бай жəне кедей адамдар тобы бөлінді. Ежелгі Египеттегі еңбекшілерге құлдар, қолөнершілер жəне тау-кен жұмысшылары жатты. Ежелгі Египеттегі əлеуметтік құрылым

6 слайд

7 слайд
Шонжарлар Ежелгі Египетте шонжарлар тобына сарай қызметкерлері, қазылар, əкімдер, жазғыштар, сақшылар мен шабармандар жатты Шонжарлар патшаның туыстары, достары болды. Сондықтан оларға перғауын əртүрлі сый-сияпаттар жасады. Шонжарлар үлкен де əсем үйлерде тұрып, жақсы тамақтанды. Музыканттар мен сұлу мүсінді бишілер шонжарлардың көңілін көтеру үшін би билеп, əн салатын болған. Олар үйдегі барлық жұмыстарды бұлжытпай орындайтын қызметшілер ұстаған. Соынмен бірге құлдар шонжарларды жаяу жүрмеу үшін арнаулы зəмбілдерге салып, көтеріп жүретін. Шонжарларға көзі тірісінде-ақ тастан мазар тұрғызылған.

7 слайд

8 слайд
Көрші елдерге тонаушылық жəне басқыншылық жорықтар Ежелгі Египеттің жорықары басқыншылық соғыс бағытында жүргізілді. Египет перғауындары өз биліктерін күшейтуге, өз иелігіндегі жерлерді кеңейтіп, шикізат шығатын жаңа жерлерді басып алуға, сөйтіп, байлығын молайтуға күш салып отырды. Сонымен бірге ірі сауда жолдарына билік етуді жəне сыртқы сауданың бұдан əрі өркендеуіне жол ашуды мақсат етті. Египет əскерінің негізгі бөлігі жаяу жауынгерлер болды. Атты əскерлер арасынан екі дөңгелекті арбамен жүретін жауынгерлер ерекше көзге түсетін. Б.з.б. 1500 жылдар шамасында III Тутмос перғауын өз əскерлерімен Алдыңғы Азияға аттанды. Осы жорықтардың нəтижесінде Египет əскерлері зор жеңіске жеткен. Бұл басқыншылық жорықтар Египеттің Азиядағы ықпалын, беделін күшейтті. Жаулау жорықтары нəтижесінде Вавилон, Ассирия жəне Хетт патшалары Египетке алым төлеп отырды. Перғауын II "Рамзес" билік еткен б.з.б. XIV ғасырдың ақыры - XIII ғасырдың орта шенінде ежелгі Египет едəуір қуатты елге айналды. II Рамзес хеттерге Кадеш қаласы түбінде ойсырата соққы беріп, Палестина мен Сирияның оңтүстігін басып алды.

8 слайд

9 слайд
Египет халқы Ежелгі Египет шаруалары егіншілікпен айналысты. Шаруаның азырақ жері, малы жəне жеміс ағаштары болды. Егіншілік кəсібі қыруар еңбекті керек етті. Ніл аңғарында егін салу үшін жерді кұмнан, батпақ пен бұталардан тазартып алған. Олар бұталарды шауып, ол жерге қамыс пен сазбалшықты араластырып, бөгеттер жасаған. Бөгеттерге қақпалар орнатып, жеткілікті мөлшерде су жіберген. Ал бау-бақшаларды арнайы жасаған шадуфтардың (құдық) көмегімен суарған. Шаруалардың жағдайы Ежелгі Египет суреттерінен қолөнердің барлық түрінің дамығанын көреміз. Олар өзінің қолынан жасап шығарған затына қарай бөлінген. Мысалы: мыс қорытушылар, тоқымашылар, балташылар, тері илеушілер, кеме жасаушылар, құмырашылар жəне зеогерлер. Мемлекет күшейіп , нығайған сайын қолөнершілерді қанау да күшейген. Олардың көпшілігі перғауындар мен бекзадалврдың шеберханаларында жұмыс жасаған. Көбінесе əскерге қажетті қару-жарақтар əзірленген. Қолөнершілер күндіз де, түнде де, жұмыс істеді. Олардың жұмыстарын бақылаушылар үнемі қадағалап отырған. Қолөнершілердің еңбегі мен халі Египеттің негізгі табиғи байлығы тас болды. Əсіресе, Ніл аңғарларының батыс жəне шығыс бъліктерінде неше түрлі тастардвң түрі болған. Египеттіктердің əктастар, қиыршықтар, гранит, диорит, базальт, порфир, малахит жəне бирюза тастарын қазып алған. Тау- кен жұмысшылары тасты қазып алып, оны өңдеп, ұқсату үшін əртүрлі аспаптарды (ағаш, тоқпақ, қайла, шапқы, бұрғы) қолданды. Бұл тастарды құрылыс матриалдары ретінде, мүсіндер жасауға, тастан бағалы ыдыстар, қымбат зергерлік бұйымдарды əшекейлеуге пайдаланды. Мұның өзі тас өңдеу қолөнерінің жоғары дəрежеде дамығандығын көрсетеді Тас қалаушылар мен тау-кен жұмысшыларының еңбегі

9 слайд

10 слайд
Мысыр пирамидалары

10 слайд

11 слайд
Мысыр пирамидалары – ежелгі Египеттегі фараондар мен олардың отбасы мүшелерінің жерленген жерлері. Олар әлемнің ең әйгілі тарихи ескерткіштерінің бірі болып табылады және әлі күнге дейін архитектуралық жетістіктерімен таң қалдырады. Пирамидалар шамамен б.з.б. 2700-2200 жылдары, Ежелгі патшалық кезеңінде салынған. 1. Хеопс пирамидасы (Үлкен пирамида): Бұл пирамиданың биіктігі 146 метр болған, бірақ қазір ол 138 метрге дейін азайған. Ол Гиза жазығында орналасқан және әлемнің жеті кереметінің бірі болып саналады. 2. Хефрен және Микерин пирамидалары: Гизадағы Хеопс пирамидасының жанында орналасқан. Хефрен пирамидасы сәл кіші, бірақ оған жақын орналасқан Сфинкс мүсінімен ерекше. 3. Салыну мақсаты: Пирамидалар фараондардың мәңгілік өмірге сеніміне негізделіп, олардың денелерін және байлықтарын сақтап қалу үшін салынған. Пирамидалардың ішіндегі құпия камералар фараонның мумиясын және оның жеке заттарын орналастыруға арналған. 4. Құрылыс техникасы: Пирамидалар қол еңбегімен, үлкен тастарды кесіп, оларды ерекше дәлдікпен орналастыру арқылы салынған. Олардың құрылысы мыңдаған жұмысшыларды талап етті. Мысыр пирамидалары ежелгі Египет өркениетінің жоғары инженерлік дағдыларын көрсетіп, қазіргі заманғы ғалымдардың назарын өзіне аударып келеді

11 слайд

12 слайд
Ежелгі Египет деректері

12 слайд

13 слайд
Египет –ежелгі мәдениеттер қатарындағы ең маңызды орын алатын тамаша өркениет түрлерінің бірі. Ол алып Сахара шөлімен көршілес орналасқанына қарамастан Солтүстік-Шығыс Африкада орналасқан оазиске айналды. Египет мәдениетінің жетістіктері сан алуан, әлі күнге дейін толық мәнде құпиясы шешіліп бітпеген, талай жұмбақтарды жасырған әлемнің жеті кереметінің бірі- пирамидалардың бір өзі қаншама сыр шертіп жатыр. Қорытынды

13 слайд

14 слайд
НАЗАРЫҢЫЗҒ А РАХМЕТ

14 слайд