Ежелгі Грек философиясы мектептері мен бағыттары

1 слайд
3 Тақырып: Антик философиясы Кидришева Айнагуль Уразаевна Қоғамдық пәндер бірлестігінің оқытушысы Орал Сервис технологиялық коллед жі Пән: “Философия негіздері”

1 слайд

2 слайд
ЖОСПАР: 1. Антика философиясының ерекшеліктері 2. Алғашқы грек философтары 3. Классикалық грек философиясы

2 слайд

3 слайд
Ежелгі грек философиялық мектептері мен бағыттары:Ежелгі грек философиялық мектептері мен бағыттары: № Мектеп, бағыт Өкілдері 1 Милет мектебі Фалес, Анаксимен, Анаксимандр 2 Пифагорейлік мектеп Пифагор және оның шәкірттері 3 Элейлік мектеп Ксенофан, Парменид, Зенон, Мелисс 4 Атомистер мектебі Левкипп, Демокрит 5 Софистер мектебі Протагор, Горгий, Гиппий, Продик 6 Платондық мектеп немесе академия Платон және оның шәкірттері

3 слайд

4 слайд
№ Мектеп, бағыт Өкілдері 7 Аристотель немесе Ликей мектебі Аристотель және перипатетиктер: Теофраст, Аристоксен, Дикеарх, Стратон 8 Эпикурлік мектеп Эпикур, Метродор, Гермарх, Лукреций Кар 9 Киниктер мектебі Антисфен, Диоген 10 Стоялықтар мектебі Зенон, Клеанф, Хрисипп, Сенека, Эпиктет, Марк Аврелий 11 Скептиктер мектебі Пиррон, Секст Эмпирик, Энесидем 12 Эклектиктер мектебі Филон, Антиох, Боэций, Посидоний, Цицерон 13 Неоплатондық мектеп Саккас, Плотин, Порфирий, Ямвлих, Прокл

4 слайд

5 слайд
Милет мектебі № Өкілдері Өмір сүрген уақыты 1 Фалес Б.з.д 625-547 2 Анаксимандр Б.з.д 610-546 3 Анаксимен Б.з.д 588-525 4 Шәкірттері Парсылар Милетті жойғанға дейін- б.з.д 496 жылға дейін тіршілік етті

5 слайд

6 слайд
Милет мектебі б.д.д VI ғ Ежелгі Грецияда-Кіші Азияның ірі сауда кәсіптік-полисінде пайда болды. «Жеті дана» деп аталған ойшылдар осы мектептің негізгі өкілдері болды. Милет мектебінің өкілдері: 1.Материалистік позицияны ұстанды 2.Философиямен ғана емес,басқа да нақты жаратылыстық ғылымдармен айналысты 3.Табиғат заңдарын түсіндіруге тырысты ( сол үшін оларға «физиктер»- «табиғатты зерттеушілер» деген екінші атпен танылды ) 4.Субстанцияны-дүние жаратылған бастапқы негізді іздеді Милет мектебі

6 слайд

7 слайд
Пифогор және пифагориезмПифогор және пифагориезм Негізін қалаушысы - Пифогор. Пифогореизмнің кейінгі дамуы- ежелгігрек философиясының алғашқы кезеңінде пайда болып, антикалық дүниенің соңына дейін өмір сүрген пифагорейлік одақтың әректімен байланысты болды.

7 слайд

8 слайд
Пифагорлік одақтың даму кезеңдері № Кезеңдері Уақыты Негізгі өкілдері 1 Алғашқы Б.з.д VI-IV ғ аралығында Гиппас, Алкмеон 2 Орта (эллиндік) Б.з.д IV-I ғ аралығында Филолай 3 Кейінгі ( неопифагоризм ) Б.з.д I-III ғ аралығында Нумений

8 слайд

9 слайд
Пифагор мектебіПифагор мектебі Пифагорлік Одаққа азат адамдар (ер адам болсын, әйел адам болсын- айырмашылығы жоқ) бірақ көп жылдық дайындық пен тексеруді ( соның ішінде үнсіздік тексеруінен ) сәтті өткендер ғана қабылданған.Пифагорліктердің мүлкі ортақ саналып адам бойындағы құштарлық пен нәпсіге жол бермеу мақсатында өмірсалттық, талғамдық шектеулер қатаң сақталған ( ішімдік ішпеу, ет жемеу т.б ) . Достықты пифогорліктер бәрінен жоғары санаған. Психотренинкке көп уақыт бөліп, ақыл-ес қабілеттерін дамытуға, ғылыммен шұғылдануға үлкен мән берген. Пифагорліктердің философиялық көзқарастары түрліше болып келгенмен, олардың барлығына ортақ сипат- «санды дүниенің негізі » деп санау,сан мимикасына сену.Орта және кейінгі кезеңдегі пифагоризмге Платон философиясы үлкен әсер берді.Өз кезегінде неопифагоризмде неоплатизмге көп ықпал жасады.

9 слайд

10 слайд
Элей МектебЭлей Мектеб іі Мектеп өзінің ірі өкілдері Ксенофан,Парменид, Зенондар өмір сүріп, ілім насихаттаған Элей қаласының атымен аталды. № Өкілдері Өмір сүрген уақыты 1 1. Ксенофан Шамамен, б.д.д. 565-473 жылдар аралығы. 2 2. Парменид Шамамен, б.д.д. 504-501 жылдарда туылған, дүние салған уақыты беймәлім. 3 3. Зенон Б.д.д. 490-430 4 4. Самостық Мелисс Б.д.д. V ғасыр.

10 слайд

11 слайд
Элеаттықтар бірінші болып дүниені рационалды түрде, Элеаттықтар бірінші болып дүниені рационалды түрде, барынша жалпы барынша жалпы ““ болмысболмыс ” “” “ бейболмысбейболмыс ” “” “ қозғалысқозғалыс ”” -- философиялық үғымдарын қолдана отырып түсіндіруге философиялық үғымдарын қолдана отырып түсіндіруге тырысты. Бұған дейінгі барлық философтар дүниеге деген өз тырысты. Бұған дейінгі барлық философтар дүниеге деген өз көзқарастарын ғана баян еткен болса,элеаттықтар көзқарастарын ғана баян еткен болса,элеаттықтар (( әсіресе әсіресе Перменид пен ЗенонПерменид пен Зенон )) алғаш болып дүниені рационалды алғаш болып дүниені рационалды тұрғыдан негіздеп,өз тұжрымдарын дәлелдеуге бет тұрғыдан негіздеп,өз тұжрымдарын дәлелдеуге бет бұрды.Сезімдіктәндік дүниенің бұрды.Сезімдіктәндік дүниенің ““ елеселес ”” екендігі,ақиқат еместігі екендігі,ақиқат еместігі туралы түсінік пен баға бірінші болып элеаттықтарда туды. туралы түсінік пен баға бірінші болып элеаттықтарда туды. ““ ЕлесЕлес ”” дүниесіне-ақылмен ғана танылатын дүниесіне-ақылмен ғана танылатын ““ ақиқатақиқат ”” дүниесі дүниесі қарсы қойылды.қарсы қойылды. Ілім тағдыры.Ілім тағдыры. Элеаттықтар ілімі Платон мен Аристотель Элеаттықтар ілімі Платон мен Аристотель және олардан кейінгі бүкіл европалық философияға ықпал етті, және олардан кейінгі бүкіл европалық философияға ықпал етті, ал Зенон апориялары әлі кунге дейін толассыз қызығушылық ал Зенон апориялары әлі кунге дейін толассыз қызығушылық пен шешу жолдары туралы талпыныстарға толы.пен шешу жолдары туралы талпыныстарға толы.

11 слайд

12 слайд
АтомизмАтомизм (( Левкипп, ДемокритЛевкипп, Демокрит ))  Философиялық көзқарастары.Түпнегіз. Демокрит пікірінше, болмыс түп негізі : Атом және атомдар қозғалатын бос кеңістік. Әрбір атом мәңгі және өзгеріссіз. Атомдар пайда болмайды және жойылмайды. Атомдардың саны шексіз, олар көлемі, формасы (шар түрінде, пирамида түрінде, ирек формалы, т.б.) және кеңістікте орналасуы бойынша жіктеледі. Атомдар қозғалғыш, олар еркін қозғалып, бос кеңістікте күн сәулесі түскенде көрінетін шаң-тозаңы сияқты “ билеп жүреді ” .  Дүниеден бар заттардың барлығы атомдардан және бос Дүниеден бар заттардың барлығы атомдардан және бос кеңістіктерден құралады,заттардың пайда болуы мен кеңістіктерден құралады,заттардың пайда болуы мен бөлінуінің нәтижесі. бөлінуінің нәтижесі.

12 слайд

13 слайд
 Космогониясы және космологиясы. Тұтас алғанда дүние- атомдардан құралған сансыз дүниелер тіршілік ететін шексіз бос кеңістік. Атомдар бір-бірімен соқтығысып жататын бос кеңістікте Ғарыштық құйын пайда болды.  Детирминизм. Демокрит механистік детерминизмнің негізін қалады : дүниеде болып жатқан құбылыстардың, процестердің ешбірі себепсіз болмайды, барлығыда солай қажет болғандықтан туады. Өйткені дүниедегінің барлығы атомдар қозғалысының соқтығысуының нәтижесі. Кездейсоқтықты адамдар өз надандықтарын ақтау үшін ойлап шығарған,

13 слайд

14 слайд
Софистік мектеп «Софистика»«Софистика» және және «софист» «софист» терминдері ежелгі терминдері ежелгі гректің «даналық» сөзінен бастау алады. «Софист» гректің «даналық» сөзінен бастау алады. «Софист» сөзін дәлме-дәл аударғанда «дана,шебер,білгір» сөзін дәлме-дәл аударғанда «дана,шебер,білгір» мағынасын береді.мағынасын береді. Софистер Софистер - б.д.д - б.д.д VV ғ басымен ғ басымен IV IV ғ ғасырдың бірінші жартысы ғ ғасырдың бірінші жартысы аралығында өмір сүрген, төлемақы үшін дәріс беретін аралығында өмір сүрген, төлемақы үшін дәріс беретін «даналық ұстаздарының» шартты атау . Софистік мектеп «даналық ұстаздарының» шартты атау . Софистік мектеп өкілдері теоретик-философтар, скептиктер, субьектевистер,, өкілдері теоретик-философтар, скептиктер, субьектевистер,, рационалистер, сенсуалистер және анархисте р ретінде ғана рационалистер, сенсуалистер және анархисте р ретінде ғана емес, полис азаматтары арнайы төлемақы үшін шешендік емес, полис азаматтары арнайы төлемақы үшін шешендік өнерге, дау-таласта қарсыласты жеңе білуге және өз пікірін өнерге, дау-таласта қарсыласты жеңе білуге және өз пікірін дәлелдеп шығуға баулитын педагоктар болды. дәлелдеп шығуға баулитын педагоктар болды.

14 слайд

15 слайд
Софистік мектеп Олар шындық,ақиқат шешімге ұмтылуды емес, жеңіске жетуді ғана мақсат тұтты, пікір сайыстарда «кімге болмасын, ненің болмасын дұрыстығын» дәлелдеу тәсілі ретінде арнайы оқытылды. Сондықтан «софист» сөзі жағымсыз мағынаға ие болды. Соған қарамастан софистер риторика (шешендік өнер) мен тіл ғылымдары (лингвистика) дамуында маңызды рөл атқарды:олар ашқан софизмдер (парадокстер) логиканың қалыптасуына түрткі болды. Софистерді мынадай топтарға жіктеу қабылданған: 1.Аға софистер (б.з.д V ғ. ) – Протогор, Горгий, Антифонт, Критий, Гипий, Продик. 2.Кіші софистер – Ликофрон, Алкидамант, Трассимах.

15 слайд

16 слайд
Софистерге тән сипатСофистерге тән сипат 1. Қоршаған дүниеге сыни қатынас; 2. Барлық нәрсені, процесті іс жүзінде тексеруге ұмтылыс, қандайда болмасын ойдың дұрыс не бұрыс тығын логикалық тұрғыда дәлелдеуге ұмтылыс; 3. Ескірген дәстүрді мәдениет негіздерін қабылдамау; 4. Сүйетінін негізі жеткіліксіз көне дәстүрлерді, дағдыларды ережелерді терістемеу; 5. Мемлекет пен құқықтың шарттылығын, олардың жетілмегендігін дәлелдеуге ұмтылыс, 6. Моральдық нормаларды абсолютті деп емес, сынау, жетілдіру объектісі ретінде қабылдау; 7. Пікірлер мен баға берудегі субъективизм; 8. Объективті болмысты терістеу және барлық нәрсенің тек адам ойында тіршілік етуге талпыныс.

16 слайд

17 слайд
Платон академиясы-толық б.д.д 307 ж.-б.д. 529ж.дейін тіршілік етуі. Плтон ашқан діни-философиялық мектеп. Акдемияның әйгілі түліктері : 1. Аристотель 2. Ксенокрит 3. Кратет 4. Аркесилай 5. Карфагендік Клитомах 6. Ларистік Филон Академия б.д. 529ж. Император Юстинианның бұйрығымен “ Зиянды идеялардың орталығы ” деген айыппен жабылды. Платон өзінен кейингі бүкіл европалық философияға ықпал етті : оның идеялары турулы ілімі белгілі дәрежеде идеалистік филасофия негізіне айналды. Қайта өрлеу дәурінде, ал кейінрек жаңа заманда Платон іліміне деген қызығушылық қайта туды( Мысалы, Гегель философиясында, т.б.).

17 слайд

18 слайд
Аристотель немесе Ликей мектебіАристотель немесе Ликей мектебі Александр таққа отырған 335 ж 50жастағы Аристотель Афинаға қайта оралып, өзінің философиялық мектебін – Ликейді(лицейді) ашады. Мектеп Ликейлік Апполонға арналған шағын орманда орналасқандықтан Ликей атанды. Ликейдегі дәрістер серуендей жүріп өтілетін болғандықтан Аристотель шәкірттері және оның жолын қуушылыр «перипатетиктер» (серуендеушілер ) атанады.

18 слайд

19 слайд
Эпикурлік мектепЭпикурлік мектеп Эпикуреизмді, тұтас алғанда, эллиндік дәуірдің атомизмі деп атауға болады. (Алайда Эпикурдің өзі Демокрит ықпалын ешқашан мойындамаған). Негізін қалаушы – Эпикур(б.д.д 342/341-270/271). Философияның басты мақсаты бақытқа жету.Философияның басты мақсаты бақытқа жету. Эпикур ілімі-ежелгі Гректердің соңғы ілімі де, стоицизм- Ежелгі римдіктердің басты ілімі. Эпикур ілімінің басты ерекшелігі – оның бұл дүниелік игіліктерге қатынасында:Эпикур оларды қажетсінбейді емес және, сонымен қатар, оларды алдыңғы орынға қоймайды да. «Бір сәттік рахат», «қазір болса болды, кейінгісін көре жатармыз» қағидасы емес Эпикурдің қлайтыны –тұрақты, біркелкі таусылмас ләззат. «Ол оның ішкі жан дүниесінде қатты қайраңға ұрған тынық теңіздей толқиды». Мұндай ләззат – тән саулығы мен жан тыныштығынан тұрады. Сондықтан Эпикур түсінігіндегі бақыт-түкке тұрғысыз наным-сенім мен үрей-қорқыныштан азат болу. Ғылымдарды классификациялау.Ғылымдарды классификациялау. Эпикур ғылымдарды физикаға, гносеологияға және этикаға бөледі. Эпикур ғылымдарды физикаға, гносеологияға және этикаға бөледі. «Жаратылыстанусыз мамыражай рахат –ләззат алу мүмкін емес» деп «Жаратылыстанусыз мамыражай рахат –ләззат алу мүмкін емес» деп тұжырымдайды Эпикур, «табиғатты зерттеудің қажеттілігі осыдан туындайды»тұжырымдайды Эпикур, «табиғатты зерттеудің қажеттілігі осыдан туындайды»

19 слайд

20 слайд
Киниктер мектебіКиниктер мектебі Киниктер-ежелгі грек философиясының Сократтық кезеңіндегі (б.д.д 4 ғ) мектептердің бірі. Негізгі өкілдері: Антисфен, Синоптық («бөшкедегі») Диоген, Кратет Мектептің атының шығу тегі екі түрлі: 1.Антисфеннің Афинадағы Киносар қыратында орналасқан философиялық мектебінің орны. 2.Диогеннің лақап атының бірі(«кинос»- «ит»)

20 слайд

21 слайд
Киниктер өмір салты мен философиясының жалпы Киниктер өмір салты мен философиясының жалпы сипатысипаты 1. Шексіз, асоциалды-қоғамнан тыс бостандықты дәріптеу, сыртқы дүниеге(қоғам, мемлекет, отбасы, үй-жай,дүние-байлық т.б) тәуелсіздікті мақтаныш тұту 2. Әлеуметтік байланыстардан шектеу, ерікті жалғыздық: «Қауымсыз! Үйсіз! Отансыз!» қағидасы бойынша тіршілік кешу(Синоптық Диоген) 3. Шектен шыққан аскетизм: тәндік жұтандықты, рухани жарлылықты уағыздау 4. Бедел атаулыны мойындамау 5. Патриотизнің болмауы, кез-келген қоғамда сол қоғамның заңдарымен емес әрбір адамның те...

21 слайд