Электрсыйымдылық. Конденсатордың түрлері мен құрылысы.




1 слайд
Электрсыйымдылық.
Конденсатордың түрлері мен
құрылысы.
1 слайд
Электрсыйымдылық. Конденсатордың түрлері мен құрылысы.

2 слайд
Оқу мақсаты:
10.4.2.1 –Электр сыйымдылығының
физикалық мағынасын анықтау және
есеп шығаруда электрсыйымдылықтың
формуласын қолдану;
2 слайд
Оқу мақсаты: 10.4.2.1 –Электр сыйымдылығының физикалық мағынасын анықтау және есеп шығаруда электрсыйымдылықтың формуласын қолдану;

3 слайд
Екі өткізгіштің электр зарядын жинақтау
қабілетін
электрсыйымдылық
деп
атаймыз
Электрсыйымдылық – бір өткізгіштегі
заряд мәнінің осы өткізгіштер арасындағы
потенциал айырымына қатынасымен
анықталатын скаляр физикалық шаманы
айтамыз.
3 слайд
Екі өткізгіштің электр зарядын жинақтау қабілетін электрсыйымдылық деп атаймыз Электрсыйымдылық – бір өткізгіштегі заряд мәнінің осы өткізгіштер арасындағы потенциал айырымына қатынасымен анықталатын скаляр физикалық шаманы айтамыз.

4 слайд
Электр сыйымдылығы
Көбінесе диэлектрикпен бөлінген + q
және –q зарядтары бар өткізгіштер
жұбына қолданылады
Сонда, атап көрсеткеніміздей,
электрсыйымдылық – бұл
өткізгіштердің бірінің q зарядының
олардың арасындағы Δφ потенциалдар
айырымына қатынасы:
4 слайд
Электр сыйымдылығы Көбінесе диэлектрикпен бөлінген + q және –q зарядтары бар өткізгіштер жұбына қолданылады Сонда, атап көрсеткеніміздей, электрсыйымдылық – бұл өткізгіштердің бірінің q зарядының олардың арасындағы Δφ потенциалдар айырымына қатынасы:
![ЭлектрсыйымдылығыныңХБЖ – өлшемі фарад [Ф] 1 мкФ = 1 нФ = 1 пФ = 110 -6 Ф 110 -9 Ф 110 -12 Ф 1 Фарад ЭлектрсыйымдылығыныңХБЖ – өлшемі фарад [Ф] 1 мкФ = 1 нФ = 1 пФ = 110 -6 Ф 110 -9 Ф 110 -12 Ф 1 Фарад](https://api.ust.kz/storage/files/materials/pptx/image/2025/february/d18/173989995979-5.jpeg)
5 слайд
ЭлектрсыйымдылығыныңХБЖ
–
өлшемі фарад
[Ф]
1
мкФ
=
1
нФ
=
1
пФ
=
110
-6
Ф
110
-9
Ф
110
-12
Ф
1 Фарад – 1 Кл заряд бергенде
потенциалдар айырымы 1 В-қа өзгеретін
өткізгіштің электрсыйымдылығы.
5 слайд
ЭлектрсыйымдылығыныңХБЖ – өлшемі фарад [Ф] 1 мкФ = 1 нФ = 1 пФ = 110 -6 Ф 110 -9 Ф 110 -12 Ф 1 Фарад – 1 Кл заряд бергенде потенциалдар айырымы 1 В-қа өзгеретін өткізгіштің электрсыйымдылығы.

6 слайд
Конденсатор деп қалыңдығы өткізгіштердің
өлшемдерімен салыстырғанда өте аз,
диэлектрик қабатымен бөлінген қос
өткізгіштен тұратын денелердің жүйесін
айтады.
Конденсаторлар әр аттас электр зарядтарын
жинақтау үшін қолданады
6 слайд
Конденсатор деп қалыңдығы өткізгіштердің өлшемдерімен салыстырғанда өте аз, диэлектрик қабатымен бөлінген қос өткізгіштен тұратын денелердің жүйесін айтады. Конденсаторлар әр аттас электр зарядтарын жинақтау үшін қолданады

7 слайд
Жазық конденсатор
Қарапайым конденсатор - бір- бірінен аз
қашықтықта орналасқан және диэлектрикпен
бөлінген екі параллель өткізгіш пластиналар.
Жазық конденсатордың электр өрісі негізінен
пластиналар арасында шоғырланған.
E
d
7 слайд
Жазық конденсатор Қарапайым конденсатор - бір- бірінен аз қашықтықта орналасқан және диэлектрикпен бөлінген екі параллель өткізгіш пластиналар. Жазық конденсатордың электр өрісі негізінен пластиналар арасында шоғырланған. E d

8 слайд
Барлықэлектрөрісі
конденсатордыңішінде
жинақталады
Конденсатор заряды ретінде оның бір
бетінде жинақталған зарядтардың
абсолют мәні алынады.
8 слайд
Барлықэлектрөрісі конденсатордыңішінде жинақталады Конденсатор заряды ретінде оның бір бетінде жинақталған зарядтардың абсолют мәні алынады.

9 слайд
Конденсатордыңтізбектегі
белгісі
Белгісі
Сипаттамасы
Тұрақты сыйымдылықты
конденсатор
9 слайд
Конденсатордыңтізбектегі белгісі Белгісі Сипаттамасы Тұрақты сыйымдылықты конденсатор

10 слайд
Конденсатордың
электрсыйымдылығы
q мен U мәндеріне тәуелсіз
Электрсыйымдылықкелесішарттарға
тәуелді
Өткізгіштердің геометриялық
өлшеміне
Өткізгіштің пішіні
мен орналасуына
Өткізгіштер арасындағы
электрлік қасиеттерге
10 слайд
Конденсатордың электрсыйымдылығы q мен U мәндеріне тәуелсіз Электрсыйымдылықкелесішарттарға тәуелді Өткізгіштердің геометриялық өлшеміне Өткізгіштің пішіні мен орналасуына Өткізгіштер арасындағы электрлік қасиеттерге

11 слайд
Геометриялық
өлшемдерінебайланысты
:
конденсаторлар
Жазық конденсатор
11 слайд
Геометриялық өлшемдерінебайланысты : конденсаторлар Жазық конденсатор

12 слайд
ε
0
= 8,85·10
-12
Ф/м – электр тұрақтысы
ε – заттың диэлектрлік өтімділігі
12 слайд
ε 0 = 8,85·10 -12 Ф/м – электр тұрақтысы ε – заттың диэлектрлік өтімділігі

13 слайд
Шарлықконденсатор
13 слайд
Шарлықконденсатор

14 слайд
Вакуумды конденсатор
14 слайд
Вакуумды конденсатор

15 слайд
15 слайд

16 слайд
16 слайд

17 слайд
17 слайд

18 слайд
18 слайд

19 слайд
19 слайд

20 слайд
20 слайд

21 слайд
21 слайд

22 слайд
22 слайд

23 слайд
23 слайд

24 слайд
24 слайд

25 слайд
25 слайд

26 слайд
Ауа конденсаторы
26 слайд
Ауа конденсаторы

27 слайд
Қағаз конденсаторы
27 слайд
Қағаз конденсаторы

28 слайд
Электролиттік
конденсаторлар
28 слайд
Электролиттік конденсаторлар

29 слайд
Керамикалық
конденсаторлар
29 слайд
Керамикалық конденсаторлар

30 слайд
Конденсаторлардың
қолданылуы
Қолданысы:
1.Аз уақытқа потенциалын тез өзгерту
үшін зарядты немесе энергияны
жинақтайды;
2.Тұрақты токты өткізбейді;
3.Радиотехникада – тербелмелі контур,
түзеткіш;
4.Фототехникада.
30 слайд
Конденсаторлардың қолданылуы Қолданысы: 1.Аз уақытқа потенциалын тез өзгерту үшін зарядты немесе энергияны жинақтайды; 2.Тұрақты токты өткізбейді; 3.Радиотехникада – тербелмелі контур, түзеткіш; 4.Фототехникада.

31 слайд
Есептершығару
,
Шартын жазып шамаларды ХБЖ көрсетеді
Конденсатордың электрсыйымдылығын
;
анықтау үшін формуланы анықтайды
Формуланы қолданады
Белгісіз физикалық шаманы өрнектейді
Математикалық есептеулер жүргізеді
Жауабын көрсетеді
31 слайд
Есептершығару , Шартын жазып шамаларды ХБЖ көрсетеді Конденсатордың электрсыйымдылығын ; анықтау үшін формуланы анықтайды Формуланы қолданады Белгісіз физикалық шаманы өрнектейді Математикалық есептеулер жүргізеді Жауабын көрсетеді

32 слайд
Конденсаторды параллель және
тізбектей жалғау.
32 слайд
Конденсаторды параллель және тізбектей жалғау.

33 слайд
Оқу мақсаты:
10.4.2.3 – ,
параллель тізбектей және
аралас жалғанған конденсаторлардың
;
жалпыэлектрсыйымдылығын анықтау
33 слайд
Оқу мақсаты: 10.4.2.3 – , параллель тізбектей және аралас жалғанған конденсаторлардың ; жалпыэлектрсыйымдылығын анықтау

34 слайд
Бағалаукритерийлері
,
Тізбектегі параллель тізбектей және
;
араласжалғанғанбөліктердіанықтайды
Эквиваленттіэлектрсыйымдылықты
.
есептейді
34 слайд
Бағалаукритерийлері , Тізбектегі параллель тізбектей және ; араласжалғанғанбөліктердіанықтайды Эквиваленттіэлектрсыйымдылықты . есептейді

35 слайд
Конденсаторлардыжалғау
Электр тізбектерінде конденсаторларды
жалғаудың әртүрлі әдістері бар:
Конденсаторларды жалғау
Параллель
жалғау
Аралас жалғау
Тізбектей
жалғау
35 слайд
Конденсаторлардыжалғау Электр тізбектерінде конденсаторларды жалғаудың әртүрлі әдістері бар: Конденсаторларды жалғау Параллель жалғау Аралас жалғау Тізбектей жалғау

36 слайд
Параллельжалғау
Егер тізбектегі әр конденсатордың
( )
пластинасы қосу нүктесіне түйінге
,
жалғанған болса бұл
параллель жалғау
деп
аталады
36 слайд
Параллельжалғау Егер тізбектегі әр конденсатордың ( ) пластинасы қосу нүктесіне түйінге , жалғанған болса бұл параллель жалғау деп аталады

37 слайд
Параллельжалғау
қасиеттері
Параллель жалғанған конденсаторлар тобын
зарядтаған кезде олардың барлығының
пластиналарының арасындағы потенциалдар
айырымы бірдей болады. Себебі олар бір ток
көзінен қоректенеді.
Ал зарядталу мөлшері әр конденсаторда
жиналған заряд мәндерінің қосындысына, яғни
ток көзінен берілген жалпы зарядтың мәніне тең
болады.
екенін ескерсек,
ал бұл
Параллель қосылған конденсаторлардың жалпы
электрсыйымдылығы:
37 слайд
Параллельжалғау қасиеттері Параллель жалғанған конденсаторлар тобын зарядтаған кезде олардың барлығының пластиналарының арасындағы потенциалдар айырымы бірдей болады. Себебі олар бір ток көзінен қоректенеді. Ал зарядталу мөлшері әр конденсаторда жиналған заряд мәндерінің қосындысына, яғни ток көзінен берілген жалпы зарядтың мәніне тең болады. екенін ескерсек, ал бұл Параллель қосылған конденсаторлардың жалпы электрсыйымдылығы:

38 слайд
Тізбектейжалғау
Егер конденсаторлардың жалғануы
тізбектелген болса және қосу нүктелеріне
тек бірінші және соңғы пластиналар
,
жалғанған болса бұл
тізбектей жалғау
болады
А Б
38 слайд
Тізбектейжалғау Егер конденсаторлардың жалғануы тізбектелген болса және қосу нүктелеріне тек бірінші және соңғы пластиналар , жалғанған болса бұл тізбектей жалғау болады А Б

39 слайд
Тізбектейжалғауқасиеттері
Тізбектей зарядтаған кезде барлық конденсаторлар бірдей
мөлшерге дейін зарядталады, себебі ток көзінен тек бірінші
және соңғы пластиналар (1 және 6) ғана зарядталады. Ал
қалғандары (2, 3, 4, 5) әрекеттесу арқылы зарядталады және
таңбалары бойынша кезектеседі: 2 пластинадағы заряд 1
пластинаның зарядына модулі бойынша тең, ал таңбасы
қарама-қарсы, т.с.с..
Әртүрлі конденсаторлардағы потенциалдары айырымының
қосындысы жүйеге әрекет ететін потенциал айырымына тең
болады.
Ал екенін ескерсек, онда
Тізбектей қосылған конденсаторлардың жалпы
электрсыйымдылығы:
39 слайд
Тізбектейжалғауқасиеттері Тізбектей зарядтаған кезде барлық конденсаторлар бірдей мөлшерге дейін зарядталады, себебі ток көзінен тек бірінші және соңғы пластиналар (1 және 6) ғана зарядталады. Ал қалғандары (2, 3, 4, 5) әрекеттесу арқылы зарядталады және таңбалары бойынша кезектеседі: 2 пластинадағы заряд 1 пластинаның зарядына модулі бойынша тең, ал таңбасы қарама-қарсы, т.с.с.. Әртүрлі конденсаторлардағы потенциалдары айырымының қосындысы жүйеге әрекет ететін потенциал айырымына тең болады. Ал екенін ескерсек, онда Тізбектей қосылған конденсаторлардың жалпы электрсыйымдылығы:

40 слайд
Араласжалғау
Аралас жалғау деп құрылымында
паралель де, тізбектей де жалғау
болатын конденсаторлар тізбегін
айтамыз.
40 слайд
Араласжалғау Аралас жалғау деп құрылымында паралель де, тізбектей де жалғау болатын конденсаторлар тізбегін айтамыз.

41 слайд
41 слайд

42 слайд
Есептершығару
Дескрипторлары:
•Физикалық шамаларды ХБЖ-де жазады;
•Тізбектей жалғанған конденсатор батареясының
сыйымдылығы формуласын жазады;
•Параллель жалғанған конденсатор батареясының
сыйымдылығы формуласын жазады;
•Белгісіз шаманы өрнектейді;
•Жауабын көрсетеді.
42 слайд
Есептершығару Дескрипторлары: •Физикалық шамаларды ХБЖ-де жазады; •Тізбектей жалғанған конденсатор батареясының сыйымдылығы формуласын жазады; •Параллель жалғанған конденсатор батареясының сыйымдылығы формуласын жазады; •Белгісіз шаманы өрнектейді; •Жауабын көрсетеді.

43 слайд
Үйге тапсырма
Есептерді шығару
43 слайд
Үйге тапсырма Есептерді шығару

44 слайд
Рефлексия
+ -
Келесі
сабақта
білгім
келеді...
44 слайд
Рефлексия + - Келесі сабақта білгім келеді...