"Фаст-фуд" тағамдары өміріңізге қауіпті

1 слайд
ҒЫЛЫМИ ЖОБА “ Фаст-фуд”тағамдары өміріңізге қауіпті Жұмысты орындаған: Озатбекқызы Гүлсая Жоба жетекшісі: Қалықұлова Ақмарал

2 слайд
МАЗМҰНЫ. I . Кіріспе II . Негізгі бөлім а) жобаның мақсаты; ә) фаст-фудтың жасалу жолдары; III . Зерттеудің әдіс тәсілдері а) менің тәжірибелерім; ә) зерттеудің жаңалығы; б) жұмыстың нәтижесі; I Ү. Қорытынды Ү. Пайдаланылған әдебиеттер.

3 слайд
КІРІСПЕ.  Қазіргі жаңа ғасырымыздағы ,жаңашыл заманның жас ұрпақтарының денсаулығы қатты алаңдатады.Қазіргі кезеңде мемлекетіміз өрлеу үстінде.Мемлекетіміздің азық-түлік өндірісі саласында көптеген жаңа бағыттар бар.Нарықта фаст- фуд тағамдары көптеп сатылымға шығуда. Соған байланысты біздің замандастарымыз денсаулығын құртып жүрме деген ой туады.Әсіресе жастарымыз.Айта кетсек жас өспірім балаларда.Қазіргі кезде барлығы уақытпен жұмыс істейді тіпті тамақтануға уақытта таба алмай қалады.Сол себептен”Фаст- фуд”тағамдарын шектен тыс пайдалануда. Мысалы шауырма,сэндвичтер,пицца,қуырылған картоп,чипцы,газдалған сусындар және т.б. Оның үстіне бұл тағамдар тез дайындалатындықтан өте зиян.Барлық адамдар тағам дайындауға ерініп, жасыда кәрісі де осы фаст-фуд пен тамақтанатыны жасырын емес. Және бұлардың көбісі көшеде дайындалатындықтан шаң тозаңдар түседі,сондықтан қалың көпшілікке фаст-фуд тағамдарын абайлап жеген дұрыс екенін айтар едім,және де бұл тағамдарды тұтынбауға шақырамын! Ғылыми жұмысыма осы жайыттар түрткі болды.

4 слайд
ФАСТ-ФУД ТАҒАМДАРЫНА СИПАТТАМА Чипцы Лайс Шауырма бигмак

5 слайд
Кока кола:Бұл сусынды шектен тыс пайдалану біздің денсаулығымызға зиянын әкеледі.Себебі оның құрамында кокаин бар.

6 слайд

7 слайд
ФАСТ-ФУДТЫҢ АҒЗАҒА ТИГІЗЕР ӘСЕ РІ Мамандардың айтуы бойынша,көбнесе балалар мен жасөспірімдер де фаст-фудпен тамақтануға әдеттеніп кеткен. Олардың денсаулықтарына үлкен зиян келтіретін фаст-фуд тағамдары, артық салмақ, гастрит,ұйқы безінің қабынуы,өттің толуы,асқазан жарасы,жүрек қан тамыр ауруы, және жалпы әлсіздік –зиянды дағдылардың нәтижесі.Қазіргі уақытта бигмак,шауырма сэндвичтер,пицца,чипцы,қуырылған картоп және түрлі газдалған сусындар ағзаға көптеген кері әсерін тигізіп жатыр.Оны көпшілік біле бермейді.Бұл тағамдардың барлығы фаст-фуд қатарына жатады.Сондықтан осындай тағамдар адам денсаулығы үшін зиянды болып табылады.Мамандардың айтуынша Фаст-фудпен тамақтануға мүлдем болмайды.Осындай тағамдардың құрамында майлар мен консерванттар көп болғандықтан,дәрумендер мүлдем жоқ,Ал ол несімен қауіпті десек,фаст-тағамдарын дайындау барысында маргарин көп мөлшерде қолданылады.Маргариннің құрамныда жасанды өнім яғни транс майлар көп.Кейбіреулер фаст-фудтың зиян екенін біле тұра пайдаланады.Ғалымдардың пайымдауынша бұл жағдай адамды психологиялық және химиялық тәуелділікке әкеліп соқтырады.Мінекей фаст-фуд тағамдары адам организміне көптеген қауіп әкеледі екен.

8 слайд

9 слайд
КОКА-КОЛАНЫҢ ҚҰРАМЫ Кока-кола сусынын қандай қоспалар арқылы жасайды? Көмірсулар---10мг Натрий---11,0 мг Калий---1,0мг Кальций—4,0мг Магний-1,0мг Фосфор—шамамен 17мг Қант Көміртек диоксиді (Е 290) Бояғыштар:қант коллері(150),кармазин(азорубин)(Е122) Отфосфор қышқылы (Е338) Кофеин Табиғи хошиістендіргіштер Тағам құндылығы: Энергетикалық құндылығы -----42 ккал Ақуыздар------ Майлар-----0 Кола тропиктік Африкада өсетін ағаш түрі;кейбір түрлерінің жемістері медицинада,ликер және кока-кола сусынын жасауға қолданылады.

10 слайд
ФАСТ-ФУДТАН САҚТАНУ, ҚОЛДАНБАУ ШАРАЛАРЫ  Фаст-фуд тағамдарын қолданбау қажет.Бұл тағамдардың адам өміріне орасан зор зияндылығын қалың көпшілікке осындай ғылыми жобалар арқылы және басқада жарнамалар арқылы халықтың көзқарасын өзгерту қажет.Осы фаст-фуд өнімдері секілді,өзіміздің дәруменге бай құнарлы тағам түрлерін арзан бағада сатылымға шығарсақ болады. Ал фаст-фуд өнімдерін бір жола жоймасақ болмайды.Себебі қазір көбнесе бұл тағамдармен тамақтанатын жасөспірім балалар.Олар кішкентай кезінен ауруға шалдықса,келешек ұрпақтар қандай күйде дүниеге келетінін кім білсін?

11 слайд
 Әрбір ата-ана баласын қажетінше дұрыс тамақтандырып,таза киіндіруге міндетті.Оның үстіне мектеп жасындағы бүлдіршіндер пайдалы тағамдарды тұтынбаса денсаулығына зиян тиіп,есейгенде ағзасының бірі сыр беруі мүмкін.Сондықтанда бастауыш мектеп оқушылары болсын,жасөспірімдер болсын дұрыс тамақтануды қолға алуы керек. Ал,мұның бәрін жүзеге асыратын әрине ата-ана.Сонда баланың оқу үлгерімі де жақсарып өмірге деген құлшынысы арта түседі.Баланың дұрыс тамақтануы үшін қандай тағамдарды берген дұрыс?  Сүт және сүт өнімдер ақуызға өте бай  .Ет өнімдері.Еттен жасалған тағамдардыда күн сайын болмасада аптасына 1-3 рет жасаған дұрыс  .Балық-кальций мен фосфордың қайнар козі  .Балғын жеміс-жидектер-көмірсулармен дәрумендерге,жасуныққа өте бай.

12 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ  Мен фаст-фуд тағамдарының зияндылығын зерттей отырып дұрыс тамақтану гигиенасын сақтау керектігін түсіндім.Көне заманғы қағида бойынша:”Ас адамның арқауы”- делінген.Өкінішке қарай,біздің замандастарымыз өзін дені сау және сымбатты сезіну үшін қалай тамақтану керектігін біле бермейді.Фаст-фуд өнімдері әдемі жарнамалары арқылы жасөспірім балаларды еліктіреді.Ал біз бұл жарнамаларға назар салмайық.Фаст-фуд өнімдерімен тамақтанудан мүлдем бас тартайық. Тамақтанудыңда өзіндік ережелері бар және оларды ескермеуге болмайды.Өйткені тамақтану- денсаулығымыздың құрамдас бөлігі екенін есте сақтаумыз қажет.

13 слайд
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР  1 .Ғаламтордағы ақпараттар  2.Денсаулық журналы 2014 №2  3.Жүз жасаңыз журналы Желтоқсан 2014 №24  4.Денсаулық журналы 2014 №5  5.Биология кітабы  6.Дәрігерлермен кеңес

14 слайд
ЗЕРТТЕУДІҢ МАҚСАТЫ:  Фаст-фуд тағамдарының өте қауіпті екендігін жасөспірім балаларға,жастарға,достарыма түбегейлі түсіндіріп және халқымыздың денсаулығының мықты болуына бір үлесімді қосқым келеді.Сондықтан фаст-фуд тағамдарын тұтынбауға шақырамын.

15 слайд
ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ.  Менің тәжірибелерім Мен осы ғылыми жұмыспен айналысқалы бері бірнеше тәжірибелер жасап көрдім.Сол тәжірибелерімнің бірінде 1 кесек етті алып оны ыдыстағы колаға салдым,бетін жауып қойдым біраз уақыттан соң ашып еттің беріштеніп бүлінгенін байқадым.2. Тырнағыма лак бояуын жағып, бір стаканға кока-кола сусынын құйып 5-7 минуттай батырап тұрдым .Содан соң тырнағымды қол орамалмен сүрткенде тырнақтағы бояу еш қиындықсыз кетті.Мінекей біздің ішкі құрылысымызда да дәл осылый өзгерістер пайда болады.Егер коланы шектен тыс пайдаланар болсақ біздің ағзамыз бүлінеді.

16 слайд
 Фаст-фуд тағамдарының кеңге жайылғаны соншалықты,қазіргі кезде ауыл аймақтардада көп таралған.Бұл тағамның зияндылығын басты орынға ала отырып мен өз тәжірибелерімнің бірінде ауылымызды зерттемек болдым.Біздің ауылымызда 2 дүкен бар “Жұпаргүл ана” дүкені және “Әбілхайыр” дүкені.Бұл дүкендерде фаст-фуд тағамдары қаншалықты сатылатынын және күн сайын қаншалықты, айына қаншалықты тұтынатынын есептедім.Бұл зерттеуімнің нәтижесінде біріншіден денсаулығымызға зиян келтіріп жатыр екенбіз,екіншіден отбасы бюджеттіне де шығын кетіріп жатырмыз.Қала тұрмақ біздің дүкендердің өзінде Газдалган сусындардың түр-түрі және чипцы,кириешки,поп корн сынды фаст-фуд түрлері жетерлік.Кола сусынының бағасы екі дүкендеде 180 теңгеден. Ол күнніне аз дегенде 8 дана өтеді екен.Ал айына 240 дана.43200 теңге кетеді.Арнайы қаптамалардағы чипцыдың бағасы 60 теңгеден күніне аз дегенде 2 дана өтеді екен.Айына 60 дана ,3600 қаржы жұмсалады.Кириешки бұл фаст-фуд түрінің бағасы 80 теңге күніне аз дегенде 2 дана сатылады.Айыны 60 дана,4800 теңге жұмсалады.Міне менің байқағаным құрамында бір дәрумені жок,бұл тағамдарды ауылымыздың өзінде көп пайдаланады.Осындай керексіз заттарды сатылымға шығартып мемлекет бюджетінен де орасан зор қаржы кетіп жатыр.

17 слайд

18 слайд
ЗЕРТТЕУДІҢ ЖАҢАЛЫҒЫ  Фаст-фут тағамдарын бір тұтынғасын кайта –қайта жегісі келе беру себебі бұл тағамды екі есе дәмдірек ететін дәмдеуіштер қосылады жәнеде бұл тағамда бір де бір дәрумендер жоқ екені анықталды.Сол сияқты біздің елімізде де бұл тағамдарды өндіретін бөлімшелер көп.Фаст-фуд тағамдарының кеңге жайылғаны соншалықты осы тағамдардың кесірінен ауруларымыздың саны өсіп,оған қоса аурулардың түрлеріде күн санап артып келеді.