Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу
Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу

#1 слайд
Ұйымдастыру кезеңі:
- Амандасу
- Оқушыларды түгендеу
Психологиялық ахуал қалыптастыру
«Шаттық шеңбері». Оқушылар шеңберге
жиналып, бір-біріне жылы лебіздерін
білдіреді.
1 слайд
Ұйымдастыру кезеңі: - Амандасу - Оқушыларды түгендеу Психологиялық ахуал қалыптастыру «Шаттық шеңбері». Оқушылар шеңберге жиналып, бір-біріне жылы лебіздерін білдіреді.
#2 слайд
«Вордволл» қосымшасы тест әдісімен
үй тапсырмасы сұралады
https://wordwall.net/ru/resource/82564689
2 слайд
«Вордволл» қосымшасы тест әдісімен үй тапсырмасы сұралады https://wordwall.net/ru/resource/82564689
#3 слайд
Ұжымдық жұмыс – Құпия мәтін
Бұл үдеріс - жарықтың әсерінен жүреді.Жасыл пигмент-
хлорофилл маңызды роль атқарады.Энергияның негізгі көзі
күн болып табылады.Ауаны оттегімен байытады.Үдеріс
үшін қажетті бастапқы заттардың бірі – көмірқышқыл газы
болып табылады.Нәтижесінде түзілетін энергия
көзі,қоректік заты – глюкоза болып табылады.Ол үдерісті
жүргізетін негізгі ағзалар – өсімдіктер болып табылады.
Жүретін орны - Жапырақ.
Қандай үдеріс туралы айтылды?
3 слайд
Ұжымдық жұмыс – Құпия мәтін Бұл үдеріс - жарықтың әсерінен жүреді.Жасыл пигмент- хлорофилл маңызды роль атқарады.Энергияның негізгі көзі күн болып табылады.Ауаны оттегімен байытады.Үдеріс үшін қажетті бастапқы заттардың бірі – көмірқышқыл газы болып табылады.Нәтижесінде түзілетін энергия көзі,қоректік заты – глюкоза болып табылады.Ол үдерісті жүргізетін негізгі ағзалар – өсімдіктер болып табылады. Жүретін орны - Жапырақ. Қандай үдеріс туралы айтылды?
#4 слайд
Бейнематериал
https://www.youtube.com/watch?v=sNKJ55HN2e0
4 слайд
Бейнематериал https://www.youtube.com/watch?v=sNKJ55HN2e0
#5 слайд
Фотосинтезге
қажетті
жағдайлар
Фотосинтез - өсімдіктердің табиғи энергия алу
процесі, ол күн энергиясы, көміртегі диоксиді
және сумен жүзеге асады. Бұл үдерістің өтуі
үшін ерекше жағдайлар қажет, олар зертханалық
жұмыста егжей-тегжейлі қарастырылады.
5 слайд
Фотосинтезге қажетті жағдайлар Фотосинтез - өсімдіктердің табиғи энергия алу процесі, ол күн энергиясы, көміртегі диоксиді және сумен жүзеге асады. Бұл үдерістің өтуі үшін ерекше жағдайлар қажет, олар зертханалық жұмыста егжей-тегжейлі қарастырылады.
#6 слайд
Фотосинтездің маңызы
1Өсімдіктердің өсуі
мен дамуы
Фотосинтез арқылы
өсімдіктер энергия
алады, бұл олардың
өсуі мен дамуына
ықпал етеді.
2Тіршілік ортасын
қалыптастыру
Фотосинтез кезінде
жасанды органикалық
заттар мен оттегі
түзіледі, бұл тірі
организмдердің
тіршілігіне қажетті
жағдай жасайды.
3Ауаны тазартуға ықпал ету
Фотосинтез кезінде көміртегі диоксиді сіңірілуі
және оттегі бөлінуі жүреді, бұл ауаны тазартуға
септігін тигізеді.
6 слайд
Фотосинтездің маңызы 1Өсімдіктердің өсуі мен дамуы Фотосинтез арқылы өсімдіктер энергия алады, бұл олардың өсуі мен дамуына ықпал етеді. 2Тіршілік ортасын қалыптастыру Фотосинтез кезінде жасанды органикалық заттар мен оттегі түзіледі, бұл тірі организмдердің тіршілігіне қажетті жағдай жасайды. 3Ауаны тазартуға ықпал ету Фотосинтез кезінде көміртегі диоксиді сіңірілуі және оттегі бөлінуі жүреді, бұл ауаны тазартуға септігін тигізеді.
#7 слайд
Фотосинтез үдерісінің негізгі
кезеңдері
1
Жарықтың сіңірілуі
Хлорофилл молекулалары күн сәулелерін сіңіріп,
электрондардың жоғары энергетикалық деңгейге
көтерілуіне ықпал етеді.
2
Жарықтан тәуелсіз кезең
Жоғары энергетикалық электрондар көмегімен
көміртегі диоксидінен глюкоза молекулалары
синтезделеді.
3
Тыныс алу
Глюкоза молекулаларының тыныс алуы арқылы АТФ
түзіліп, өсімдіктердің өміршеңдігін қамтамасыз етеді.
7 слайд
Фотосинтез үдерісінің негізгі кезеңдері 1 Жарықтың сіңірілуі Хлорофилл молекулалары күн сәулелерін сіңіріп, электрондардың жоғары энергетикалық деңгейге көтерілуіне ықпал етеді. 2 Жарықтан тәуелсіз кезең Жоғары энергетикалық электрондар көмегімен көміртегі диоксидінен глюкоза молекулалары синтезделеді. 3 Тыныс алу Глюкоза молекулаларының тыныс алуы арқылы АТФ түзіліп, өсімдіктердің өміршеңдігін қамтамасыз етеді.
#8 слайд
Фотосинтезге қажетті
жағдайлар
Жарық көзі
Жарық фотосинтез
процесінің негізі болып
табылады. Жарықтың
қарқындылығы мен
сапасы маңызды рөл
атқарады.
Көміртегі диоксиді
Өсімдіктер көміртегі
диоксидін пайдаланып,
оны глюкозаға
айналдырады. Тиісті
мөлшердегі CO2 қажет.
Су, Температура
Су фотосинтез үдерісінің маңызды компоненті, ал
температура да тиісті деңгейде болуы керек.
8 слайд
Фотосинтезге қажетті жағдайлар Жарық көзі Жарық фотосинтез процесінің негізі болып табылады. Жарықтың қарқындылығы мен сапасы маңызды рөл атқарады. Көміртегі диоксиді Өсімдіктер көміртегі диоксидін пайдаланып, оны глюкозаға айналдырады. Тиісті мөлшердегі CO2 қажет. Су, Температура Су фотосинтез үдерісінің маңызды компоненті, ал температура да тиісті деңгейде болуы керек.
#9 слайд
Жарық көзі
Күн сәулесі
Фотосинтез үшін ең қолайлы жарық көзі.
Жасанды жарық
Күн сәулесіне балама ретінде пайдаланылуы мүмкін.
Жанып тұрған шамдар
Жарық қуаты төмен болғандықтан, тиімді емес.
9 слайд
Жарық көзі Күн сәулесі Фотосинтез үшін ең қолайлы жарық көзі. Жасанды жарық Күн сәулесіне балама ретінде пайдаланылуы мүмкін. Жанып тұрған шамдар Жарық қуаты төмен болғандықтан, тиімді емес.
#10 слайд
Көміртегі диоксиді
Көміртегі көзі
Өсімдіктер көміртегі
диоксидін атмосферадан
алады. Адамдар мен
жануарлар тыныс алу
процесінде CO2 бөліп
шығарады.
Концентрациясы
Фотосинтез үшін 0,04% -
0,06% аралығындағы көміртегі
диоксиді концентрациясы
оңтайлы. Жоғары
концентрация фотосинтезге
кедергі келтіреді.
Қол жеткізу
Өсімдіктердің түріне, жасына
және өсу ортасына
байланысты CO2 қажеттілігі
әр түрлі. Қажетті
концентрацияны сақтап отыру
маңызды.
10 слайд
Көміртегі диоксиді Көміртегі көзі Өсімдіктер көміртегі диоксидін атмосферадан алады. Адамдар мен жануарлар тыныс алу процесінде CO2 бөліп шығарады. Концентрациясы Фотосинтез үшін 0,04% - 0,06% аралығындағы көміртегі диоксиді концентрациясы оңтайлы. Жоғары концентрация фотосинтезге кедергі келтіреді. Қол жеткізу Өсімдіктердің түріне, жасына және өсу ортасына байланысты CO2 қажеттілігі әр түрлі. Қажетті концентрацияны сақтап отыру маңызды.
#11 слайд
Су, Температура
Су
Фотосинтез процесінде судың рөлі ерекше
маңызды. Су молекулаларынан электрондар
мен сутегі бөлінеді.
Температура
Фотосинтез температураға да тәуелді. Ең
қолайлы температура 20-30°C аралығында.
Байланысы
Су мен температура фотосинтездің жүруі
үшін бір-бірімен тығыз байланысты.
11 слайд
Су, Температура Су Фотосинтез процесінде судың рөлі ерекше маңызды. Су молекулаларынан электрондар мен сутегі бөлінеді. Температура Фотосинтез температураға да тәуелді. Ең қолайлы температура 20-30°C аралығында. Байланысы Су мен температура фотосинтездің жүруі үшін бір-бірімен тығыз байланысты.
#12 слайд
Хлорофилл
Құрылымы
Хлорофилл - фотосинтез
үдерісінің негізгі
катализаторы. Ол күн сәулесін
сіңіріп, реакцияларды
катализдейді.
Таралуы
Хлорофилл өсімдіктердің
жасыл бөліктерінде -
жапырақтарда, сабақтарда,
жемістерде кездеседі.
Маңызы
Хлорофилл - фотосинтез
үдерісінің негізгі
катализаторы, ол күн
энергиясын химиялық
энергияға айналдыруда ерекше
рөл атқарады.
12 слайд
Хлорофилл Құрылымы Хлорофилл - фотосинтез үдерісінің негізгі катализаторы. Ол күн сәулесін сіңіріп, реакцияларды катализдейді. Таралуы Хлорофилл өсімдіктердің жасыл бөліктерінде - жапырақтарда, сабақтарда, жемістерде кездеседі. Маңызы Хлорофилл - фотосинтез үдерісінің негізгі катализаторы, ол күн энергиясын химиялық энергияға айналдыруда ерекше рөл атқарады.
#13 слайд
Зертханалық жұмыс
бойынша тұжырым
Зертханалық жұмыс барысында фотосинтез үдерісіне
қажетті негізгі жағдайлар - жарық көзі, көміртегі
диоксиді, су, температура және хлорофилл - егжей-
тегжейлі зерттелді. Бұл жағдайлардың фотосинтез үшін
маңызы мен рөлі анықталды. Нәтижесінде, өсімдіктер
өміріндегі фотосинтездің маңызын және оның өсу мен
дамуға, тіршілік ортасын қалыптастыруға, ауаны
тазартуға ықпалын түсінуге болады.
13 слайд
Зертханалық жұмыс бойынша тұжырым Зертханалық жұмыс барысында фотосинтез үдерісіне қажетті негізгі жағдайлар - жарық көзі, көміртегі диоксиді, су, температура және хлорофилл - егжей- тегжейлі зерттелді. Бұл жағдайлардың фотосинтез үшін маңызы мен рөлі анықталды. Нәтижесінде, өсімдіктер өміріндегі фотосинтездің маңызын және оның өсу мен дамуға, тіршілік ортасын қалыптастыруға, ауаны тазартуға ықпалын түсінуге болады.
#14 слайд
(Жұптық жұмыс) - Кесте толтыру фотосинтезге қажетті
жағдайларды атаңыз және олардың фотосинтездегі
рөлін сипаттаңыз?
Фотосинтезге қажетті жағдайлар Фотосинтездегі рөлі
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Дескриптор
-фотосинтезге қажетті жағдайларды атайды 2б
-фотосинтезге қажетті жағдайлардың рөлін сипаттайды
2б
14 слайд
(Жұптық жұмыс) - Кесте толтыру фотосинтезге қажетті жағдайларды атаңыз және олардың фотосинтездегі рөлін сипаттаңыз? Фотосинтезге қажетті жағдайлар Фотосинтездегі рөлі 1. 2. 3. 4. 5. 6. Дескриптор -фотосинтезге қажетті жағдайларды атайды 2б -фотосинтезге қажетті жағдайлардың рөлін сипаттайды 2б
#15 слайд
(Жеке жұмыс) Зертханалық жұмыс №6. Фотосинтез үдерісіне әсер ететін факторларды зерттеу
Мақсаты: фотосинтез үдерісіне әсер ететін факторлардың болуына көз жеткізу.
Құрал-жабдықтар: мүмкіндігінше бір жылғы, вегетативті жолмен көбейген және мөлшері бірдей (жапырақ мөлшері),
2-6 дана бөлме өсімдігі (қазтамақ, жебежапырақ және т.б.), спирт, су моншасы, йод, жарық өткізбейтін қағаз немесе
қараңғы бөлме (болса температуралық камера), ұн.
Жұмыс барысы.
Бұл жұмысты өткізу үшін өсімдікті алдын ала әртүрлі жағдайдағы жерге қояды.
1. Жарықтың әсерін көрсету үшін бір өсімдікті жарық жақсы
түсетін, жеткілікті суарылатын жерге қояды. Екінші бір өсімдіктің жапырағын жарық өткізбейтін қағазбен жабады
немесе қараңғы бөлмеде 1-2 аптаға қалдырады. Сонымен қатар жарық жақсы түсетін, жеткілікті суарылатын жердегі
бір өсімдіктің немесе бірінші өсімдіктің бірнеше жапырағына қалың етіп үн себуге болады. Жарық жақсы түсетін
жердегі үшінші өсімдікті солып қалмайтындай етіп және қайтымсыз үдеріс жүрмеу үшін 5-10 күн бойы барынша аз
суару керек.
Төртінші және (немесе) бесінші өсімдікті жарық жақсы түсетін, жақсы суарылатын, температурасы төмен (%8-4%С)
және (немесе) жоғары (<-60-65%С) температуралық камераға 8-4 күнге орналастырады.
2. Әртүрлі жағдайдағы жерге қойылған өсімдік жапырақтары хло-
рофилін жою үшін су моншасында, спирт ерітіндісінде қыздырылады. Содан кейін өсімдіктерді йодтың ерітіндісіне
(10 мл суға 4-5 тамшы) салады. Фотосинтез барысында түзілген крахмал йодтың ерітіндісімен әрекеттескен кезде
көкшіл (көк) түске боялады. Әртүрлі жағдайдағы өсімдіктердің жапырақтарының боялу қарқындылығын
бақылаңдар.
3. Мәліметтерді кесте түрінде дәптерге жазыңдар
15 слайд
(Жеке жұмыс) Зертханалық жұмыс №6. Фотосинтез үдерісіне әсер ететін факторларды зерттеу Мақсаты: фотосинтез үдерісіне әсер ететін факторлардың болуына көз жеткізу. Құрал-жабдықтар: мүмкіндігінше бір жылғы, вегетативті жолмен көбейген және мөлшері бірдей (жапырақ мөлшері), 2-6 дана бөлме өсімдігі (қазтамақ, жебежапырақ және т.б.), спирт, су моншасы, йод, жарық өткізбейтін қағаз немесе қараңғы бөлме (болса температуралық камера), ұн. Жұмыс барысы. Бұл жұмысты өткізу үшін өсімдікті алдын ала әртүрлі жағдайдағы жерге қояды. 1. Жарықтың әсерін көрсету үшін бір өсімдікті жарық жақсы түсетін, жеткілікті суарылатын жерге қояды. Екінші бір өсімдіктің жапырағын жарық өткізбейтін қағазбен жабады немесе қараңғы бөлмеде 1-2 аптаға қалдырады. Сонымен қатар жарық жақсы түсетін, жеткілікті суарылатын жердегі бір өсімдіктің немесе бірінші өсімдіктің бірнеше жапырағына қалың етіп үн себуге болады. Жарық жақсы түсетін жердегі үшінші өсімдікті солып қалмайтындай етіп және қайтымсыз үдеріс жүрмеу үшін 5-10 күн бойы барынша аз суару керек. Төртінші және (немесе) бесінші өсімдікті жарық жақсы түсетін, жақсы суарылатын, температурасы төмен (%8-4%С) және (немесе) жоғары (<-60-65%С) температуралық камераға 8-4 күнге орналастырады. 2. Әртүрлі жағдайдағы жерге қойылған өсімдік жапырақтары хло- рофилін жою үшін су моншасында, спирт ерітіндісінде қыздырылады. Содан кейін өсімдіктерді йодтың ерітіндісіне (10 мл суға 4-5 тамшы) салады. Фотосинтез барысында түзілген крахмал йодтың ерітіндісімен әрекеттескен кезде көкшіл (көк) түске боялады. Әртүрлі жағдайдағы өсімдіктердің жапырақтарының боялу қарқындылығын бақылаңдар. 3. Мәліметтерді кесте түрінде дәптерге жазыңдар
#16 слайд
Оқушының аты-жөні: ____________________________
Сыныбы: 7 « »
Күні: -------------
Орындау уақыты 15 минут
«Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
І – нұсқа
Оқу мақсаты
7.1.2.1 Жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі
арасындағы өзара байланысты түсіндіру
7.1.2.2 Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу
16 слайд
Оқушының аты-жөні: ____________________________ Сыныбы: 7 « » Күні: ------------- Орындау уақыты 15 минут «Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау І – нұсқа Оқу мақсаты 7.1.2.1 Жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты түсіндіру 7.1.2.2 Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу
#17 слайд
Рефлексия
«3/2/1 әдісі»:
1. Мен білетін үш нәрсе ...
2. Мені таңқалдырған екі нәрсе ...
3. Болашақта тереңірек қарастыратын
бір нәрсе....
17 слайд
Рефлексия «3/2/1 әдісі»: 1. Мен білетін үш нәрсе ... 2. Мені таңқалдырған екі нәрсе ... 3. Болашақта тереңірек қарастыратын бір нәрсе....
шағым қалдыра аласыз













