Ғылыми жоба "Алматы қаласының ауа алабының ластануы"

1 слайд
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ АУА АЛАБЫНЫҢ ЛАСТАНУЫ Орында ған: 4 «Е» сынып Саутхан Е.Б. Сынып жетекшісі: Анықбаева Г.Қ Алматы, 202 1 ж.Алматы қаласы Медеу ауданы № 172 мектеп-гимназия

2 слайд
Жұмыстың өзектілігі: Қалалардың атмосфералық ауасының ластану деңгейінің көтерілуі қазіргі таңда жаһандық мәселе болып табылады. Ластану тек ауа құрамына өзгерістер енгізе қоймай, қоршаған орта экологиясына кері әсерін тигізеді. Жұмыстың мақсаты: Алматы қаласының ауа алабының ластану деңгейін анықтау және ластану жағдайына әсер ететін факторларды қарастыру.

3 слайд
Жоспар: 1. Кіріспе 2. Алматы қаласының ауа алабының ластануы 3. Пандемия кезіндегі шектеу шараларының экологияға әсері 4. Алматы қаласының қоршаған ортасының ластануын төмендетуге арналған бағдарлама 5. Қорытынды

4 слайд

5 слайд
Кіріспе Қазіргі уақытта атмосфераның таза болуына барлық мемлекеттер үлкен назар аударады. Себебі, атмосфераның ластануы, жергілікті жердегі биосфера бөлігінің бұзылуына, өсімдік және жануарлардың дамуына кері әсерін тигізеді. Сондай-ақ, ең маңыздысы ластану адам өміріне келетін қауіптілікті жоғарлатады. Құрамында ластаушы заттар болатын атмосфералық ауамен демалу нәтижесінде тыныс алу жүйесінің бұзылуының және қан қысымының көтеріліп кету қауіпі өте жоғары. Әдетте, жиі атмосфераның төменгі бөлігі ластанады.

6 слайд
Қазақстан Республикасы бойынша атмосфералық ауаның ластануына бақылау жүргізу нәтижесінде, ластанудың неғұрлым жоғарғы деңгейі Алматы қаласында тіркелген. Кей уақыттарда ластаушы заттардың максималды көрсеткіші қалыпты мәнінен 10- 20 есе асып кеткені байқалған.

7 слайд
Алматы қаласының атмосфералық ауасының ластануының басты себебі болып, жеңіл және ауыр жүк көліктерінің санының өсуімен байланысты шығарылатын тасталымдардың санының өсуі саналады. Қала жиі желсіздік, тұман және инверсия байқалатын шұңқырлы жерде орналасқан. Бұл көліктерден бөлінген улы газдардың, жылу электр орталықтарынан, өндіріс объектілерінен бөлінген тасталымдардың атмосфераның жерге жақын төменгі қабатында жиналып қалуына әкеледі. Алматы қаласының атмосферасының ең негізгі ластаушы көздеріне – автотранспорт, жылу орталықтары және өндіріс жатады. Алматы қаласының ауа алабының ластануы

8 слайд
Алматы қаласының ауа алабының ластануы Атмосфераға транспорттан бөлінетін газдардың құрамында қорғасын болатындығы анықталған. Және оның 40 диаметрі микрометрге (мкм-ге) дейін болатындықтан ауада ұзақ уақыт сақталып, онымен бірге адам организімне түсетіндігі белгілі болды. Автокөліктер шығаратын газдардың өте қауіпті бөлігі болып автокөліктің қозғалтқышында бензинге қосылатын тетераэтилқорғасынның жануы кезінде пайда болатын қорғасынның органикалық емес қосылыстары саналады. Дизельді көліктердің тасталымдарында қорғасын болмайды. Автокөліктерден пайда болған улы газдар атмосфераның төменгі қабатына түсіп, адамның тыныс жолдарына әсер етеді.

9 слайд
Атмосфераны ластаушы көздердің негізгі көздерінің бірі – жылу электр орталықтары. Отын жағу көбінесе тұрмыста және өнеркәсіпте электр энергиясын алу үшін қолданылады. Отын жағумен байланысты болатын кез келген өндірістік жұмыс орындары, жылуэлектр станцияларының барлығы жылуэнергетикасына жатқызылады. Бұл өндірістік орындар атмосфераны ластаушы негізгі көздердің бірі. Жалпы атмосфераға түсетін тасталымдардың 25 % жуығы жылуэлектр станцияларына тиесілі. Жылуэлектр станцияларында отын ретінде көмір, мазут, табиғи газ, сирек мұнай қолданылады.

10 слайд
10.07.2020ж

11 слайд
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегінше, әлемдегі әр он адамның тоғызы лас ауамен тыныстайды. Ұйымның бағалауынша, жыл сайын лас ауаның кесірінен жеті миллион адам қайтыс болады. Жер бетіндегі түрлі қалада коронавирус пандемиясына байланысты енгізілген шектеу шаралары улы газдардан тұратын тұманды сейілтіп, ауа сапасының біршама жақсаруына әсер етті. Табиғат ұзақ жылдан бері бірінші рет кең тыныстап, дамыл тапты, аспан шайдай ашылғанын айтады экологтар. Әсіресе, көлік кептелісінен көз ашпайтын Нұр-Сұлтан мен Алматы қалаларында көмірқышқыл газы мен азот тотығы қалыпты жағдайдан екі есе азайған. Мұндай көрсеткішке өндіріс пен кәсіпорын жұмысының уақытша тоқтауы, көлік қозғалысының шектелуі және жылу электр станциялары жұмысының бәсеңдеуі әсер еткен.

12 слайд
Алматы қаласының қоршаған ортасының ластануын төмендетуге арналған бағдарлама  Алматы қаласы территориясы бойынша, тұрақты және қозғалмалы көздерден түсетін тасталымдардың көлемін азайту  Автотранспортты дамыту мәселелерін шешу үшін, автомоторлық жанар-жағар май сапасын жақсарту үшін Евро стандартын енгзуді жүзеге асыру  жасыл желектерді сақтау және қорғау  18 транспорттық жол айрықтарын салу  Шығыс айналма жолын салу  БАКАД салу  Алматы қаласындағы жолаушы тасымалдарын жасау үшін гибридті (бензин- электрлік, бензин-газ) автобустарды сатып алу  жеке тұрғын үй кешендерін, бұрынғы уақыттары қатты отын қолданылған жеке құрылымдардың барлығын табиғи газбен қамтамасыз ету

13 слайд
Қорытындылай келе, Алматы қаласының негізгі ластаушы көздері жеңіл көліктер, жүк көліктер, жылу электр станциялары және өндіріс орындары болып табылады. Алматы қаласының ауа алабының ластануының алдын алу жолдарының бірі барлық жеңіл, жүк және жолаушы таситын көліктерді де газға көшірген тиімді. Қазіргі таңда Алматы қаласының қоршаған ортасының ластануын төмендетуге арналған бағдарламалар қарастырылған және олар өз кезегінде жүзеге асуда. Қорытынды