Ғылыми жоба. тақырыбы: Асқабақтың емдік қасиеті

1 слайд
Амантоғай жалпы білім беретін орта мектебі ҒЫЛЫМИ ЖОБА Тақырыбы: Асқабақтың емдік қасиеті Бағыты: жаратылыстану (дүниетану) Орындаған: Сабирова Айшагүл Дәуренқызы Сыныбы: 3 Жетекшісі: Жүргінбекова Үміт Төкенқызы 2016-2017 оқу жылы

1 слайд

2 слайд
Мазмұны: I. Абстракт……………………………………. II. Кіріспе……………………………………… III. Негізгі бөлім………………………………. 1. Асқабақтұқымдастар сипаттамасы 2. Асқабақтың емдік қасиеттері 3. Асқабақ дәнінің пайдасы І V . Қорытынды............................................ V . Пайдаланылған әдебиеттер...................... V І. Жетекшінің пікірі.................................

2 слайд

3 слайд
Ғылыми жобамның мақсаты: Асқабақ дақылын зерттей отырып оның емдік және пайдалы қасиеттерін білу, өсіру, қорғау жолдарын қарастыру.  Міндеттері: 1. Асқабақтың шығу тегімен және түрлерімен таныстыру.  2. Емдік мақсаттағы және басқа да пайдалы қасиеттерінің маңыздылығын білу. 

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд
Кіріспе Болса да табиғаттың бір есебі, Әлсіздер күштіменен теңеседі. Мәңгілік мызғымас тас қой десең, Тасты да, жарып шығып гүл өседі. Ақын ағамыз жырлағандай, адам да табиғаттың бір бөлігі. Адамға қажет дәрі – дәрмек, киім – кешек, тамақ түрі табиғаттан алынады. Қазіргі таңда жер бетінде өсімдіктердің 500 мыңға жуық түрі бар екен. Өсімдік, ол – тіршілік, ол — өмір, ол – жердегі барлық тірі ағзаларға өмір беріп тұрады. Бүгінгі тақырыбымызға арқау болып отырған асқабақ жидегі  адам денсаулығына пайдалылығы жағынан өзге жеміс-жидектер мен көкөністерге қарағанда дәрумендерге аса бай. Асқабақ бірнеше мың жылдар бойы өсіріліп келе жатқан өсімдік болып табылады. Америкадан таралған және шамамен 20 шақты сорты бар деп есеп-телінеді. 100 г асқабақта 19 ккал бар. Құрамында жасанды талшық, ақуыздар, каротин, кальций, темір, магний, фосфор және А, В1, В2, РР және С дәрумендері болады. Құрамындағы жасанды талшықтың, судың және жасұнықтың көп мөлшерінің арқасында, асқабақты арықтауға себепші болатын ем — дәмдерді жиі қолданылады. Ағзадағы ас қорыту үдерістерін тездетеді, уыттардан тазартады, зат алмасудың артық өнімдерін жояды және су тепе — теңдігін реттейді. Минералды тұздарға және дәрумендерге бай.

5 слайд

6 слайд

6 слайд

7 слайд
Асқабақ – ежелден егілетін өсімдік. Асқабақтың жабайы түрі табиғатта кездеспейді. Ол біздің заманымыздан 3000 жыл бұрын Мексикада мәдени дақыл ретінде өсіріле бастаған. Асқабақтың Қазақстанда 9 түрі таралған. Қазір кәдімгі асқабақ еліміздің барлық аумағында өсіріледі. Біздің елде асқабақтың үш түрі: қатты қабықты, ірі жемісті және мускат өсіріледі. Асқабақ егісінде гүлдерді қосымша тозаңдатады, ал солтүстік аудандарда — суық түсерден бір ай бұрын өркендерді тұқыртады. Асқабақтардың Алтайская, Мозолеевская, Бирючекутская, Миндальная, Столовая зимняя, Кашкарская, Палавкаду сияқты сорттары бар. Асқабақты тағам ретінде пайдаланусонау ерте замандардан басталған. Өйткені, археологиялық қазба жұмыстары асқабақтың осыдан үш мың жыл бұрын пайдаға асырылғандығын анықтады. Оның дәндері перулік үндістердің табыттарынан табылған. Ежелгі Грек және Рим тұрғындары кепкен асқабақтарды сұйықтықтар құятын ыдыс ретінде қолданған. Орыстардың 1926 жылы жасаған экспедициясының нәтижесінде жабайы асқабақтар Африканың солтүстігіндегі мекендерден табылған екен. Ғалымдардың болжамы бойынша, асқабақтың отаны – Африка. Ол күллі әлемге сол жерден таралған.

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд
Негізгі бөлім. 1. Асқабақтұқымдастар сипаттамасы. • Асқабақ – көп күн талғамайтын, ексе бау — бақшаның бәрінде өсе беретін бір жылдық өсімдік. Сабағы жерге жатып, желі тартып өседі. Жапырағы ірі, гүлі сары, жемісі әр түрлі, кейде ересек адамның құлашы жетпейтіндей үлкен болып өседі.

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд
 Ұзын сағақты, жай жапырақты болады. Аталық және аналық гүлдері жеке- жеке бір өсімдікте, жапырақ қолтығында, шашақты гүлшоғыр түрінде немесе жеке өседі. Т (5) К (5) А (2)+(2)+1 Ж 0 ҰЗЫН ГҮЛСАҒАҚ Т (5) К (5) А 0 Ж (3) ҚЫСҚА ГҮЛСАҒАҚ

11 слайд

12 слайд

12 слайд

13 слайд
2. Асқабақтың емдік қасиеттері. Ғылымға құлақ түрсеңіз, асқабақты зұлым күштерге қарсы қолдана алмағаныңызбен, ерте қартаюға, түрлі ауруларға қарсы пайдалануыңызға әбден болады. Нақтыласам:  Біріншіден, асқабақтың құрамында темір бар. Яғни, оны қаны аздықтың алдын алу мақсатында пайдалана аласыз. Темірмен қатар, асқабақта басқа көкөністерде кездесе бермейтін К және Т витаминдерінің болуы да қан құрамына оң ықпалын тигізеді. Т витамині тромбоциттердің түзілуі үшін қажет зат болса, К витамині де қан құрамындағы түзілістерге әсер етеді.  Екіншіден, асқабақ ағзадағы зат алмасу процестеріне оң ықпалын тигізеді. Мыса- лы, жоғарыда аталған Т витамині зат алмасу процесін жеделдетеді, сол арқылы се- міздіктің алдын алуға жәрдемдеседі. Асқабақ құрамындағы пектиндер — холестериннің «жауы». Сондықтан дәрігерлер оны атеросклероздың алдын алу мақсатында да пайдалануға кеңес береді. Асқабақ онкологиялық аурулардың алдын алады.  Тағы айтсам: ежелгі Үндістанда асқабақ жастық шақты ұзартатын көкөніс саналған екен. Бүгінгі ғылым мұны асақабақ құрамындағы Е витаминімен байланыстырады: бұл витамин күшті антиоксидант боп табылады.

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд
Асқабақ сорпасы

15 слайд

16 слайд

16 слайд

17 слайд
Майсана (касторка) майы

17 слайд

18 слайд
• 2. Жүрек ауруы. Жүрек — тамыр аурулары мен бүйректің әр түрлі аурулары үшін пайдалы. Асқабақтың калориялығы төмен, сондықтан одан жасалған тамақтар семіздіктен зардап шегушілер мен толысуға икем адамдар үшін пайдалы. Асқабақты асқазан мүшелері ауырған кезде емдік тағам ретінде пайдаланады, өйткені, онда клетчатка мен орга-никалық қышқылдар аз, ал мұның өзі ішектің шектен тыс ауруына жол бермейді, ішек пен қарынның шырышты қабығын түршіктірмейді.

18 слайд

19 слайд

19 слайд

20 слайд
• 3. Бөртпеге, безеуге, экземаға, қабыну процестеріне, күйік пен үсікке қарсы. • Жас асқабақтың үгілген жұмсағы денедегі бөртпеге, безеуге, экземаға, қабыну процестеріне, күйік пен үсікті басады. Дәндерінің қайнатпасын гельминтоздарды емдегенде қолданады. • Асқабақ ағзаны шлактан тазартып, зат алмасуды тұрақтандырады. Несеп жыныс жүйесінің көптеген ауруларын емдеуге көмектеседі. Несеп айдаушы, қабынуға қарсы, өт айдағыш қасиеті бар және де паразиттерді жояды

20 слайд

21 слайд

21 слайд

22 слайд
 Бейнеролик

22 слайд

23 слайд

23 слайд

24 слайд

24 слайд

25 слайд

25 слайд

26 слайд

26 слайд

27 слайд

27 слайд

28 слайд

28 слайд

29 слайд

29 слайд

30 слайд

30 слайд

31 слайд

31 слайд

32 слайд
Ескерту! Асқазан-ішек жолдары қатты бұзылған, ішек жолдары зақымданған, асқазан шырынының қышқылдығы жоғары адамдарға асқабақ дәнімен әуестенбеуге кеңес беріледі. Сөйтсе де, асқабақты емдік мақсатта пайдалану үшін, міндетті түрде дәрігермен кеңесу керектігін ескертеміз. Мысалы, асқазан жарасы бар, т.б. созылмалы дерттерге шалдыққан жандар асқабақты өте аз мөлшерде ғана пайдалана алады. Қалай сақтау қажет? Басқа көкөністерге қарағанда, асқабақтың бір артықшылығы — ұзақ сақталатыны. Асқабақ бөлме ішінде де бірнеше ай бұзылмай сақталады. Сөйтсе де, құрамындағы пайдалы заттар өз қасиетін жоймас үшін, асқабақты қоңыр салқын (+15 пен +2 градус аралығында), қараңғы,құрғақ жерде сақтаған жөн. Асқабақты сақтағанда, күн сәулесі тікелей түспейтін жер таңдап алыңыз. Сондай-ақ асқабақтар бір-біріне тақалмай, аралары ашық тұруы тиіс.

32 слайд

33 слайд

33 слайд

34 слайд
Қорытынды. • Қорытындылай келе, әрбір өсімдікті егіп, көп өнім алуға, тағамдық жағына емес, сонымен қатар шипалық, емдік, дәрілік қасиеттетерін пайдалана отырып адамдарға ұсынамын. «Бабын тапсақ, байлық жерде» деп халық бекер айтпаған. Жалпы, халық медицинасына пайдаланып келген шипалы шөптермен емдеу мәселесі бүгінгі таңда өзіндік назар аударуды талап етер мәселе болып саналады. Мен осы асқабақтан шырын дайындадым. Асқабақ шырынына дәнінде қосамын. Асқабақ шырынына сәбіз бен дәміне қарай балда қосамын. Бұл шырынды қыста дайындап үнемі пайдаланып отырамыз. Бұл асқорыту жүйесін тазалап, көздің жақсы көруін жақсартады.Іш қатқан кезде пайдалы. • Ұсыныс 1.Асқабақтың құрамында адам ағзасына қажетті дәрумендер көп болғандықтан асқабақтың түрлері жерімізде көптеп өсірілсе 2. Асқабақтың емдік қасиеттері баспа беттерінде, теледидарда кеңінен насихатталса деймін.

34 слайд

35 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер 1.Қайымов Қ. Қызықты зоология.- Алматы: «Мектеп», 2003 ж 2.Қ.Қайым. Биология Алматы. Атамұра 2003 ж 3. Пайдалы кеңестер. 2/2011 24-бет 4. Бала тәрбиесі. 10.2013 48-бет 5. Пайдалы кеңестер. 10/2013 21-бет 6. Пайдалы кеңестер. 09/2009 24-бет

35 слайд