Ғылыми жұмыс "Жетісу өлкесіндегі тұңғыш жадитше мектеп -Мамания "

1 слайд
Жетісу өлкесіндегі тұңғыш жадитше мектеп -Мамания

1 слайд

2 слайд
Зерттеу жұмысының мақсаты:  Рухани жаңғыру аясында қазақ қоғамындағы қалталы бабаларымыздың өзінің жеке басын емес қазақ баласының білім алуына деген жол ашып, олардың қазақ қоғамында алатын орны мен қазақ зиялылыларымен байланысын ашып көрсету болып табылады. Зерттеу жұмысының міндеттері:  Мамания мектебінің қалыптасуына әсер еткен факторларды ашып көрсету.  Мамания мектебінің отан тарихындағы ролі мен орнын деректік материалдармен талдау жасай отырып айқындау.  Маман ұрпақтары жасаған ізгілікті істі келесі ұрпаққа танытып патриоттық тәрбие беру. Зерттеу жұмысының жаңалығы:  Ақсу өңірі соның ішінде Жетісу өлкесінде жәдитше ашылған мектепті таныстыру. Рухани жаңғыру аясында қазақ зиялылырарының еңбектерінде көрініс тапқан маман ұрпақтарының істеген істерін жас ұрпаққа жариялау.

2 слайд

3 слайд
Бұл мектептің жаңғырудағы өзектілігі  Қазақ даласында патшалы Ресейдің үстем етіп тұрған шақта Жәңгір хан мектебі мен Ыбырай Алтынсарин мектебінен кейін қазақа қоғамында тағыда бір білім ошағы ашылды. Бұл Жетісудағы 1899 жылы Қарағаш мекенінде ашылған Мамания мектебі солардың, рухани жалғасы еді.  Мамания мектебі жәдитше ашылған мектептердің бірі және жеке әулиеттің күшімен салынуы, оның оқу-тәрбие тағылымы энтопедагогикалық сипатта қалыптасуы қазақ халқының өркениет көшіндегі ұмтылысның тарихы айқын көрінеді.

3 слайд

4 слайд
  Тұрысбек Қытайдың Үрімші, Құлжа бағытына қарай өтетін керуен жолы бойындағы Қарағашта сауда бекетін ашады. Осылайша ол жылдар жылжып өткенде атақ- даңқын асырып ірі байлардың санатына қосылады көзі ашық көңілі ояу ел перезенті жиған байлығын құнттап, тірлігін түйіндеп, Ақсу өзенінің оңтүстік жағындағы Сүттіген деген жерге жаңа үлгідегі қыстаудың ірге тасын қалайды. Тұрысбектің осы үлгісімен Маман ұрпақтары біртіндеп бес алты бөлмелі төбесі көк қаңылтырмен жабылған ағаш үйлер салып, оның төңірегіне әртүрлі жеміс ағаштарын отырғызып, бұрынғы Қарағаш елді мекенін кішігірім қалашыққа айналдырды.Жетісу өлкесіндегі тұңғыш жадитше мектептің ашылуы

4 слайд

5 слайд
 Бұл мектептің қазақ қоғамында ашылуы тек қана білімнің дамуына ғана емес ұлттық сананың мәдениеттің және спорттың дамуына үлкен әсер еткен.  Қазіргі таңдағы қазақ қоғамындағы жоғары білім оқу орындарының ашылуына негіз болды деп айтсақ қателеспейміз. Тұңғыш президенттің Рухани жаңғыру бағдарламасы аясында қазақ халқының өткен тарихын жан- жақты қарастырып, зерттеудің қажеттілігі артып, оған үлкен мән берілуде.

5 слайд

6 слайд
Мамановтар әулеті тек білім беріп қана қоймай спортқада көңіл бөлген. Мектебінің дұрыс дамуынада көңіл бөлген. Мысалы: жексенбі күндері су жайып, оған мұз айдынын жасаған. Өздерінің үлкен қалаларға барған сапарында Санкт Петербургтен алып келген сүйек конькилерімен, шана жарыстарын өткізіп отырған. Міне сондықтан коньки қазақ ауылына осылай жеткен.

6 слайд

7 слайд
«Мамания» медресесі жанынан мұғалімдерге арналып салынған үй болған, соның бұзылып әкелінген материалдарынан Ілияс Жансүгіровтың музейін тұрғызды. Мамания мектебінде оқушылар қолданылған алғашқы қолданған ыдыстары

7 слайд

8 слайд
Ақсу ауылындағы І. Жансүгіров атындағы тарихи- өлкетану музейінде Ілияс бөлімінде орын алған – тұңғыш ашылған жадитше мектептің макеті Ілияс Жансүгіровтың осы мектепте оқып жүргендегі кітабы

8 слайд

9 слайд
Маман ұрпақтары мен танысу Кейінгі маман ұрпақтарынан мәлімет беретін оқулықтар

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд
Қайтыс болған Маман ұрпақтарының жерленген зираты

11 слайд

12 слайд
Қазақ газетіне бөлген қаражаттар мөлшері Т.Бадырақов 5сом Есенқұл қажы Маманов 100 сом Ғанижамал Есенқұл қажы жамағаты 100 сом Тәнірберген қажы Тұрысбков 429 сом Айтмұханбет Тұрысбеков 100 сом Хожа Ахмет Маманов 50 сомҒ. Әлібеков 150 сом Қ. Үкенов 25 сом Н. Қанатбаев 50 сомӨ. Пәнтешов 50 сом Барлығы - 1274 сом 40 тиын

12 слайд

13 слайд
Әсет ақынның Қарағаш мектебін ашарда жолдаған хаты екен. Бас жағын қара сөзбен бастапты: «Құрметті Байқожа әулеті!» Ел құлағы елу дегендей мен де Қарағашта істеліп жатқан игілікті істерге қанықпын. Оның үстіне қадірлі қонақ ретінде шақырғандарыңа мың да бір рахмет! Алты қырдын астында жатсам да Мамания медресесі тек қол жеткендердің ғана оқуы болмай, кедей, кембағарлардың да білімге сусындайтын ордасы болмақ екенін естігенде қатты қуандым. Бұл жолы тойларыңда болып, жүректегі қуаныш сезімдерді білдіре алмадым. Аздан бері науқас мендеп, берекені кетіріп тұрғаны. Той тойға ұласып, медресенің берер жемісі таусылмасын. Осы салтанатқа арнап бірер шумақ өлеңімді жіберіп отырмын. «Орамал тон болмайды, жол болады» дегендей көптей көріңдер: Уа, жаным, құтты болсын медресең, Бек жақсы жеміс ексең, теріп жесең. Немерең тәрбие алып, тәлім алып, Оқыса өтелгені менің есем. Шіркін-ай ашылса ғой баяғы да, Берерме еді Әсет жол аяғына. Көрдің бе өкіндіріп отырғаның, Кез келіп сүйенгенде таяғыма. Дауысым естілмесе Шәуешектен, Еңбегің өтеледі келешекпен. Иллахи, кейінгі ұрпақ теріп жесін, Жемісін аталары егіп кеткен. Үшбу сәлеммен Найманбайұлы Әсет, 9 тамыз, 1909 жыл, Шәуешек қаласы.[4,89б]. ӘСЕТ АҚЫННЫҢ «МАМАНИЯ» МЕКТЕБІНЕ ЖАЗҒАН ХАТЫ

13 слайд

14 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Жұмысымызды қорытындылайтын болсақ, ХІХ – ғасырдың соңында, яғни ғасыр аралығында Қазақстанмен Орта Азия елдерінде кадим мектептерін жадит оқу орындары ығыстыра бастады. Патша үкіметі кадим оқуы саяси тиімді болғандықтан оны қолдады өйткені кадим мектептері феодалдық (үстап тап өкілі, шонжар) таптың мүддесін қорғаса, ал жадитше буржуазиялық (қала түрғындары) бағытты көздеді. Қазақ жерінде яғни Жетісу өңірінде ең алғаш кадим мектептерін ығыстырып жадитше ашылған бұл мектеп қазақ мектептерінің бірі Мамания мектебі болды.

14 слайд

15 слайд
Алғашқы тарихы Қарағаш мекенінде басталған «Мамания» мектебі әлі де өз білімін қазақ даласында нұр шашуда. Қазақ қоғамында «Мамания» мектебі болашаққа үлгі ретінде қалыптасқан тарихи білім ордасы. Қазақ даласынд ашылған үшінші білім ордасы және Жетісу өлкесіндегі тұңғыш білім ошағы болып табылады. Қазіргі таңда мектепте дәрежелі ұстаздар қызмет етуде. Сондықтан мектеп ұлттық кәсіптік шеберлігін көтеру мақсатында инновациялық қызметін ұйымдастыру, білім берудің жаңа үрдістерін оқып үйрене отырып жүзеге асыру және іс – тәжірибені насихаттау барысында жаңа технологияны пайдалана отырып, сапалы білім беріп, бәсекеге қабілетті оқушыларды дайындап шығаруда. Қазақ даласында білім ошақтарының қалыптасуына үлкен әсер еткен. Маман ұрпақтарының бұл ізгілікті істері қазақ жастарының патриоттық сезімін оятуда айтарлықтай әсер беруге және келешек ұрпаққа танытуға біздің борышымыз деп санаймыз. Бүгінгі күні тәуелсіз мемлекет құрып отырған шағымызда, біз болашақ жастарды оқытумен тәрбиелеу мәселесінде бөтен тәжірибеге соқыр еліктеуден сақтауымыз қажет. Яғни шетелдік батыстық тәрбие Отандық тәрбиеден жақсы деп айта алмаймыз. Дамыған ел болу үшін өзіміздің ұлттық санамыз бен келбетімізді, тарихымызды, мәдениетімізді, тілімізді жоғалтпай, сүрінбей дамуымыз керек.

15 слайд