Хромосома. 10 сынып. Презентация
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
ХромосомаШТ 9Г 23/1 СҮЛЕЙМЕН САБИНА
Цитогенетика,
хромосома,аутосома,
гетерохромосома,
кариотип01
1 слайд
ХромосомаШТ 9Г 23/1 СҮЛЕЙМЕН САБИНА Цитогенетика, хромосома,аутосома, гетерохромосома, кариотип01
2 слайд
Хромосома дегеніміз
не? ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ
факторы немесе гендері бар жасуша
ядросында кездесетін жіп тәрізді немесе
таяқша тәрізді денелер.
Цитогенетика (гр. cytos — жасуша және
генетика) — тұқымқуалаушылық пен
өзгергіштік заңдылықтарын жасушалық
және субжасушалық деңгейде
зерттейтін ғылым; цитология мен
генетиканың арнаулы саласы.02
2 слайд
Хромосома дегеніміз не? ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ факторы немесе гендері бар жасуша ядросында кездесетін жіп тәрізді немесе таяқша тәрізді денелер. Цитогенетика (гр. cytos — жасуша және генетика) — тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтарын жасушалық және субжасушалық деңгейде зерттейтін ғылым; цитология мен генетиканың арнаулы саласы.02
3 слайд
• Хромосомалар
барлық
жасушалардың
ядроларында
болады
• Әрбір
хромосома тұқым
қуалаушылық
ақпаратын
сақтайды03
3 слайд
• Хромосомалар барлық жасушалардың ядроларында болады • Әрбір хромосома тұқым қуалаушылық ақпаратын сақтайды03
4 слайд
ХРОМОСОМА-
АҚУЫЗДАРМЕН
БАЙЛАНЫСҚАН
ДНҚ
ФОРМУЛАСЫ Хромосома 2 түрлі
болады:
соматикалық (аутосома)
және
жыныстық (Х және Y)
хромосомалар.04
4 слайд
ХРОМОСОМА- АҚУЫЗДАРМЕН БАЙЛАНЫСҚАН ДНҚ ФОРМУЛАСЫ Хромосома 2 түрлі болады: соматикалық (аутосома) және жыныстық (Х және Y) хромосомалар.04
5 слайд
(autosoma; грек, autos — өзім; soma — дене) — дара
жынысты жануарлар мен өсімдіктер жасушалары
ядроларындағы жыныс хромосомаларынан басқа
жұп дене хромосомалары (жыныссыз хромосомалар) Аутосома05
5 слайд
(autosoma; грек, autos — өзім; soma — дене) — дара жынысты жануарлар мен өсімдіктер жасушалары ядроларындағы жыныс хромосомаларынан басқа жұп дене хромосомалары (жыныссыз хромосомалар) Аутосома05
6 слайд
06
Жыныс
хромосомалары
құрылымы мен қызметтері аутосомдардан айрықша
хромосомдар жұбы және олар жынысты анықтайтын
генетикалық механизмге қатысты
Адамның дене жасушаларында 46 хромосома бар. Олар 23
жұп түзеді. Олардың 44 хромосомасы (22 жұбы) еркектерде
де,
әйелдерде де мөлшері, қызметі жағынан бірдей ұқсас болып
келеді. Оларды аутосомдар деп атайды. Ал 23-жұпты
жыныстық хромосомалар деп атайды.
6 слайд
06 Жыныс хромосомалары құрылымы мен қызметтері аутосомдардан айрықша хромосомдар жұбы және олар жынысты анықтайтын генетикалық механизмге қатысты Адамның дене жасушаларында 46 хромосома бар. Олар 23 жұп түзеді. Олардың 44 хромосомасы (22 жұбы) еркектерде де, әйелдерде де мөлшері, қызметі жағынан бірдей ұқсас болып келеді. Оларды аутосомдар деп атайды. Ал 23-жұпты жыныстық хромосомалар деп атайды.
7 слайд
1. X хромосомасы бар жұмыртқа жасушаны X
хромосомасы бар сперматозоид ұрықтандырған жағдайда
зиготада жұп XX хромосомалар болады. Мұндай зиготадан
аналық даралар жетіледі.
2. X хромосомасы бар жұмыртка жасушаны Ү
хромосомасы бар сперматозоид ұрықтандырған кезде,
зиготада X және Ү хромосомалар болады. Мұндай зиготадан
аталық даралар жетіледі. Сонымен сүтқоректілерде аналық
жыныс — гомогаметалы да, аталық жыныс —
гетерогаметалы болады.
Ү хромосомада аталық бездерді калыптастыратын гендер
бар. Осының аркасында жыныс органдары мен белгілері
жетіледі.Сондықтан ұрықтану кезінде екі түрлі
комбинация түзіледі. 07
7 слайд
1. X хромосомасы бар жұмыртқа жасушаны X хромосомасы бар сперматозоид ұрықтандырған жағдайда зиготада жұп XX хромосомалар болады. Мұндай зиготадан аналық даралар жетіледі. 2. X хромосомасы бар жұмыртка жасушаны Ү хромосомасы бар сперматозоид ұрықтандырған кезде, зиготада X және Ү хромосомалар болады. Мұндай зиготадан аталық даралар жетіледі. Сонымен сүтқоректілерде аналық жыныс — гомогаметалы да, аталық жыныс — гетерогаметалы болады. Ү хромосомада аталық бездерді калыптастыратын гендер бар. Осының аркасында жыныс органдары мен белгілері жетіледі.Сондықтан ұрықтану кезінде екі түрлі комбинация түзіледі. 07
8 слайд
диплоидты
хромосомалар
жиынтығы. (2n)• Кариоти] п — бір түрге жататын
организімнің сомалық
жасушаларына тән
хромосомалардың нақты санымен,
құрылысымен және генетикалық
құрамымен сипатталатын
диплоидты жиынтық.
• 23 жұпты құрайтын жеке
хромосомалар
көлемдері мен
центромераларының орналасуы
бойынша ерекшеленеді.Кариотúп08
8 слайд
диплоидты хромосомалар жиынтығы. (2n)• Кариоти] п — бір түрге жататын организімнің сомалық жасушаларына тән хромосомалардың нақты санымен, құрылысымен және генетикалық құрамымен сипатталатын диплоидты жиынтық. • 23 жұпты құрайтын жеке хромосомалар көлемдері мен центромераларының орналасуы бойынша ерекшеленеді.Кариотúп08
9 слайд
09
Хромосомалар олардың
құрамындағы
айырмашылықтарды анықтауға
арналған арнайы бояулармен
боялады
• (А) суретінде адам
хромосомаларының
метафазалық пластинкасы
көрсетілген.
• (Б) суретінде адамның
хромосомаларының орналасуы
көрсетілген (хромосомалардың
мөлшерін, центромераның
орналасуын ескере отырғанда).
9 слайд
09 Хромосомалар олардың құрамындағы айырмашылықтарды анықтауға арналған арнайы бояулармен боялады • (А) суретінде адам хромосомаларының метафазалық пластинкасы көрсетілген. • (Б) суретінде адамның хромосомаларының орналасуы көрсетілген (хромосомалардың мөлшерін, центромераның орналасуын ескере отырғанда).
10 слайд
Адамның қалыпты
кариотипі 10
10 слайд
Адамның қалыпты кариотипі 10
11 слайд
• Аутосомды
(22 жұп) Адам кариотипі екіге
бөлінеді 11
• Жыныс
хромосомалары
(ХУ ер
адамдарда)
(ХХ әйел адамда)
11 слайд
• Аутосомды (22 жұп) Адам кариотипі екіге бөлінеді 11 • Жыныс хромосомалары (ХУ ер адамдарда) (ХХ әйел адамда)
12 слайд
Хромосомалар
жиынтығы
Гаплоидты жиынтық (23) -
хромосомалар
жиынтығы, диплоидты
жиынтықтың жартысынан
тұратын гомологтардың
әр жұбынан бір хромосомасы бар
хромосомалар.
Диплоидты жиынтық (46)– әрбір
хромосома жұп гомологтардан
тұратын хромосомалар
жиынтығы.12
Хромосом
а
12 слайд
Хромосомалар жиынтығы Гаплоидты жиынтық (23) - хромосомалар жиынтығы, диплоидты жиынтықтың жартысынан тұратын гомологтардың әр жұбынан бір хромосомасы бар хромосомалар. Диплоидты жиынтық (46)– әрбір хромосома жұп гомологтардан тұратын хромосомалар жиынтығы.12 Хромосом а
13 слайд
Хромосомалар
жиынтығы13
Хромосом
а Ағзалардың сомалық
жасушаларында
диплоидты (жұп)
хромосомалар
жиынтығы, ал
гаметаларда -
гаплоидты (тақ)
жиынтық болады.
13 слайд
Хромосомалар жиынтығы13 Хромосом а Ағзалардың сомалық жасушаларында диплоидты (жұп) хромосомалар жиынтығы, ал гаметаларда - гаплоидты (тақ) жиынтық болады.
14 слайд
1) Хроматида
2) Центромера
3) Қысқа
жіпшелер
4) Ұзын
жіпшелер
03Хромосом
а
құрылысы
14 слайд
1) Хроматида 2) Центромера 3) Қысқа жіпшелер 4) Ұзын жіпшелер 03Хромосом а құрылысы
15 слайд
Назарларыңызға
рахмет
Презентация
бітті
15 слайд
Назарларыңызға рахмет Презентация бітті