Инфляция және тұрғындардың өмір сүру қабілеті

1 слайд
ҚО Р ҚЫ Т АТА АТ Ы НД А ҒЫ ҚЫ ЗЫ Л ОРД А УН И ВЕР СИ Т ЕТІ Инфляция және тұрғындардың өмір сүру қабілеті Д А ЙЫ Н Д А ҒАН : ЭК- 19-1 О ҚУ ТОБЫ САР СЕН БА Й Ж А ҢЫ Л

2 слайд
ИНФЛ Я ЦИЯ – Б ҰЛ К ҮРД ЕЛ І Д Е , К ӨПФАК ТОРЛ Ы Қ ҰБ ЫЛ ЫС ; ОЛ Қ АҒ АЗ АҚ Ш А АЙНАЛ ЫМЫНА НЕ Г ІЗД ЕЛ Г Е Н ЭКОНОМИК АҒ А Т ӘН Ж ӘНЕ ҰД АЙЫ ӨНД ІРІС ПР ОЦЕ С ІНІҢ Б ҰЗЫЛ У ЫМЕ Н С ИПАТ ТАЛ АД Ы. ИНФЛ Я ЦИЯ Е Ң АЛ Д ЫМЕ Н ТАУАР БАҒ АЛ АРЫНЫҢ ӨСУ І Ж ӘНЕ Ш Е Т ЕЛ ВАЛ ЮТАЛ АРЫНЫҢ Қ ЫМБАТ ТАУ Ы РЕ Т ІНД Е К ӨРІНЕ Д І. ИНФЛ Я ЦИЯ Ж АЛ ПЫ БАҒ А Д Е ҢГ Е ЙІНІҢ ЖОҒ АРЫЛ АУ ЫМЕ Н Ж ӘНЕ АҚ Ш АНЫҢ Қ ҰНС ЫЗД АНУ Ы АРҚ ЫЛ Ы Т У ЫНД АЙД Ы. Инфляция

3 слайд
Инфляция даму деңгейіне, өсу қарқынына байланысты мынандай бөлімдерге бөлінеді: Жай инфляция Жай - мұнда нақты бағаның жоғарылауы жылына не бары 3-4 % аспаған жағдайда (экономикаға өте күшті әсер етпейді) бірақ бағаның жай құнсыздануына әкеп соғады. Ашық инфляция Ашық- жоғарылауы 5-10% - ға тең болғанда. Экономикалық орта нақты өзгерістерге ұшырайды. Бағаға ешқандай да кедергі болмайды, оның еркін өсуі байқалады. Гиперинфляция Гиперинфляция – нақты бағаның жоғарылауы 20%дан көбейген жағдайда экономикалық зиянға шығуы, шаруашылықтардың кризистік жағдайларға ұшырауы

4 слайд
Қағаз ақша байлықтың тек белгісі ғана. Қағаз ақша қазына сақтау қызметін толық атқара алмайды. Қор сақтау үшін адамдар ақшасына құнды заттар алуға ұмтылады. Қор ретінде қағаз ақша шектелуі көлемде ғана сақталады. Олардың көбі айналымға шығарылады, айналымдағы ақша көлемі қажеттіліктен тыс өседі. Артық ақша сұранымды арттырады. Артық сұраным, өз кезегінде бағаларға қатты ықпал жасап, оларды көтеріп жібереді.Инфляцияның пайда болу себептерi: 1 .Инфляцияның жандануы - болжамдарға байланысты, қорытынды жүзеге асырылу кезеңінде экономикалық өсімнің әсерінен пайда болады. 2.Инфляциялық дефицит - өндірістегі аппараттың дамуының жетіспеушілінен сұранысқа байланысты тауарлар мен қызмет етудегі қамтамасыз етілмеуінен туындайды.

5 слайд
Қазақстандағы инфляциялық тетіктердің іс- қимылы мемлекеттік қаржыландырылумен және жеңілдік несиелендірумен ынталандырылды. Бағаны либерализациялау және өндірісті қысқарту кезінде осыған ерген жалақыны көтеру сұраныс инфляциясының өндірістің шығындар инфляциясына қайта өсуіне әкелді. Ақшалай жүйенің бұзылуы және елде қаржы шиеленісуін құру; айырбас үрдістерінің табиғилануы; ұлттық өнімді бөлудегі нақты өзгерістер; халықтың мүліктік қабаттасуының күшеюі; инвестициялардың қысқаруы; тауарлар мен қызмет көрсетулерге бағалардың әркелкі өсуі инфляцияның салдарлары болып табылады.Қазақстанда инфляцияның пайда болуына келесі себептер себепші: • қоғамдық өндірістің терең деформациясы мен диспропорциясы; • экономиканың құрылымдық ауытқуы; • тауар өнімдерін өндірушілердің монополизмі; • милитаризацияланған экономика; • мемлекеттік бюджеттің ақшасын тиімсіз пайдалану.

6 слайд
2020 жылда(2020 жылғы желтоқсан 2019 жылғы желтоқсанға) баға азық-түлік тауарларына– 11,3%, азық-түлік емес тауарларына– 5,5%,ақылы қызметтерге 4,2% жоғарылады. 2020 жылғы қаңт ардан баст ап ТБИ–ді е с ептегенде азық–түлік т ауарларының үле сі – 39,0%, азық–түлік еме с т ауарлар – 28,9%, ақылы қызметтер 32,1% құрады.Қазақстанда инфляция 2020 жылдың желтоқсан айында 0,9%-ды, ал 2020 жылы - 7,5%-ды құрады .

7 слайд
Күтілетін төлем балансының тапшылығы аясында айырбастау бағамының бағаларға тасымалдануы ұлғайған фискалдық импульс инфляцияға әсер етеді, оның инфляцияға ықпалы 2021 жылы да жалғасады. Тиісінше, 2021 жылы мұнай бағасының біртіндеп өсуі және ішкі экономиканың қалпына келуі аясында жылдық инфляция 4-6% дәлізінің жоғарғы шекарасына жақын қалыптасады және 2022 жылы да осы дәлізде болады. Осыған байланысты инфляция болжамы мынадай таргеттерге сәйкес келеді: 2021-2022 жылдары 4-6%, 2023-2024 жылдары 4-5% және 2025 жылы 3-4%. ҚР Премьер-Министрі Асқар Маминнің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында Қазақстанның 2021-2025 жылдарға арналған әлеуметтік- экономикалық даму болжамы қаралды. ҚР Ұлттық Банкінің Төрағасы Ерболат До саев баяндамасы

8 слайд
Өндіріс орындарының жабылуына және кірістердің төмендеуіне байланысты тұтынушылық белсенділіктің төмендеуіне қарамастан, COVID-19 пандемиясы басталғаннан бері жыл сайынғы азық- түлік бағаларының өсуінің жеделдеуі байқалады. Бұл негізінен ТЖ режимі мен шекаралардың жабылуы жағдайында жеткізу тізбегінің бұзылуына байланысты. Халық Иммунитетті жоғарылату үшін қолданатын тағамдардың жекелеген түрлеріне (сарымсақ, имбирь, жемістер, атап айтқанда цитрус жемістері) сұраныстың артуы байқалды. Осы кезеңде болашақта пайдалану үшін азық-түлік сатып алу тіркелді. Азық- түлік инфляциясын жеделдетудің ұқсас тенденциялары әлемнің көптеген елдерінде болды.АЗЫҚ-ТҮЛІК ИНФЛЯЦИЯСЫ

9 слайд
Ке стеден байқағанымыздай халықтың тұрмыс деңгейінің негізгі әлеуметтік-экономикалық көрс еткіштерінің бастысы орт аша айлық ат аулы жалақы. Д емек орт аша айлық жалақының көбеюі бағаның құнсыздануынан, инфляцияның әс ерінен деп айт а а ламыз. Қазақстан Ре спубликасы қазір әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі өлшемдері бойынша әлемдегі дамыған, яғни орта деңгейден жоғары табысы бар мемлекеттер қатарынан көрінуге қабілетті.

10 слайд

11 слайд
2020 жылғы қазанда күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы 33 496 теңгені құрады. Негізгі тамақ өнімдерін тұтынудың ең төменгі нормаларынан есептелген орта есеппен халықтың жан басына шаққандағы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы 2020 жылғы қазанда өткен аймен салыстырғанда 1,2%-ға жоғарлады. Қызылорда облысындағы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы Заңнамаға сәйке с азаматтардың жекелеген санаттарына мемлекет қаражаты е себінен әлеуметтік көмек көрсетіледі. Қызылорда облысы әкімшілік тарапынан жасалып жатқан шараларға қарамастан кедейшілік пен жұмыссыздық, әлі де сақталып отыр. Облыс бойынша азық-түлік түрлерінің нақты тұтыну деңгейі тұтыну ст андартт арынан жоғары, демек ха лықты әл-ауқатының жақс арғандығын көрс етеді.

12 слайд
Халықтың күнкөріс деңгейіне байланысты негізгі индикаторлары Халықтың өткен шақ төлемдік қабілетінің төмен болғанына қарамастан оның осы шақ және болашақтағы төлемдік қабілеттілігін артуды жетілдіру шешімін табу күрделі мәселелердің бірі. Нарықтық қатынастарда халықтың тұрмыстық – әлеуметтік дамуына қоғамдық тұрғыда қолдау, жергілікті және республикалық бюджет қорларынан қаржыландыру қажет.

13 слайд
Жүргізілген талдау нәтиже сінде соңғы он жылдағы халық табыстары негізгі көрс еткіштерінің с аралануы және теңсіздігі жүзеге асырылды, аймақтар және үй шаруашылықтарының тұру орны бөлінісінде кедейлік көрс еткіштері қарастырылды. Зерттеуді қорытындылай келе, аймақтағы негізгі макро экономикалық көрс еткіштердің оң өсімі көрінісінде «кедейлік» феномені ауылдық жерлер және елдің кейбір аймақтары үшін әлі де өзекті екенін атап кеткен жөн. Аймақтағы қалалық әрі ауылдық өңірлердегі үй шаруашылықтарының едәуір үле сіндегі табыстар тұтынудың ең төменгі деңгейінен аспайды. Әлі де болс а ауыл тұрғындарының жұмыспен қамтылу және лайықты еңбекақы, сонымен қатар олардың халықты әлеуметтік қорғау бағдарламаларында қатысу мәс елелері өзекті болып отыр.

14 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Экономиканың жасаушы күші халық. Халықпен экономиканың қатынастары шыңдалып дамыған сайын өркениетті ел қатарына қосыла аламыз. Табыстар барлық халықтың материалдық жақсы өмір сүру халінің негізін құрайды. Халықтың ақшалай табысы, олардың деңгейі, құрылымы, алу көздері және саралану дәрежесі қоғамның экономикалық және әлеуметтік жағдайының маңызды көрсеткіші.

15 слайд
Назарларыңызға рақмет!