Инклюзивті білім беру

1 слайд
ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ

1 слайд

2 слайд
«Бала адаммен араласпайынша өмір сүре алмайды, өзінің бар жүрек жылуын басқа адамға беруді ұжданы талап етеді. Балаға ой еңбегінің шаттығын, табыс қуанышын беріңіздер»                                         В. А. Сухомлинский

2 слайд

3 слайд
1.Инклюзивті білім беру дегеніміз не? 2.Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері 3.Инклюзивті білім берудегі нақты құндылықтар мен ұстанымдар 4.Педагог-психологтың және дефектологтың жұмысы 5.Қорытынды

3 слайд

4 слайд
1.Инклюзивті білім беру дегеніміз не? 2.Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері 3.Инклюзивті білім берудегі нақты құндылықтар мен ұстанымдар 4.Педагог-психологтың және дефектологтың жұмысы 5.Қорытынды

4 слайд

5 слайд
Мемлекетіміздің әрбір aзaмaты – ұлттық құндылық, әрбір бaлacы – еліміздің ертеңі екенін еcкерcек, әрбір ерекше білім беру қaжеттілігі бaр oқушылaр caпaлы білім aлып, aзaмaт бoлып қaлыптacуынa жaғдaй жacaу міндетіміз бoлып тaбылaды.

5 слайд

6 слайд
Инклюзив — сөзі латын тілінен аударғанда «өзімді қосқанда» ал, ағылшын тілінен аударғанда «араластырамын» деген мағынаны білдіреді.

6 слайд

7 слайд
Инклюзивті білім беру дегеніміз - барлық балаларды, соның ішінде мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге, жынысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке шақыруға, баланың түзеу-педагогикалық және әлеуметтік мұқтаждықтарына арнайы қолдау, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат болып табылады.

7 слайд

8 слайд
Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Демек, инклюзивті оқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр. Осы бағыт балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру жағдайын  қалыптастырады.

8 слайд

9 слайд
Инклюзивті білім берудің негізгі мақсаты - даму мүмкіндігі шектеулі балаларды қалыпты балалармен бірге оқыту, білім беру.

9 слайд

10 слайд
Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Демек, инклюзивті оқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр. Осы бағыт балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру жағдайын  қалыптастырады.

10 слайд

11 слайд
Ерекше білімді қажет ететін оқушыларды  оқыту,  балалардың оқу үрдісіндегі қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады. Оқыту мен сабақ беруге енгізілген өзгерістері тиімді болса, онда ерекше қажеттіліктері бар балалардың жағдайлары да өзгереді.   

11 слайд

12 слайд
Жалпы инклюзивті білім беру  мәселесі шет елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90 жылға қарай АҚШ пен Еуропа өздерінің білім беру саясатына осы бағдарламаны толық енгізді. Ал, біздің елімізде инклюзивті білім беру жүйесінің дамуы туралы ресми дерек «Қазақстан Республикасының Білім  беруді дамытудың 2010- 2020 жылдарға арналған мемлекеттік  бағдарламасында» көрсетілді.

12 слайд

13 слайд
АҚШ пен Еуропаның қазіргі білім беру саясатында бірнеше тәсілдер дамыды, оның ішінде білімге қолжетімділікті кеңейту (widening participation), мэйнстриминг (mainstreaming), интеграция (integration), инклюзия (inclusion). Мэйнстриминг «ерекше» балалар құрдастарымен мерекелерде, түрлі мерекелік іс-шараларда сөйлеседі деп болжайды.

13 слайд

14 слайд
Интеграция дегеніміз - ақыл-ойы мен физикалық дамуында ауытқуы бар балалардың қажеттіліктерін, оларға бейімделмеген, жалпы өзгеріссіз қалатын білім беру жүйесіне сәйкестендіру. Инклюзия - мектептерді реформалау және оқыту жағдайын барлық балаланың қажеттіліктеріне жауап беретіндей етіп қайта жоспарлау.

14 слайд

15 слайд
Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алу құқықтары «Қазақстан Республикасының балалардың құқықтары туралы», «Білім беру туралы», «Мүмкіндігі шектеулі балалардың әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетуге ықпал ету туралы», «Арнайы әлеуметтік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарында, Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген.

15 слайд

16 слайд
Инклюзивті білім беру немесе «білім баршаға» бағдарламасы - барлық балаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өміріне белсене қатысуға мүмкіндік береді. Бұл бағдарламаны  Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы мақұлдап, БҰҰ-ның Конвециясына 2006 жылдың  13 желтоқсанында енгізілді.

16 слайд

17 слайд
Инклюзивті оқыту - барлық балаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өміріне белсене қатысуға, адамдармен қарым - қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді.

17 слайд

18 слайд
Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері: 1.Адам құндылығы оның мүмкіндігіне қарай қабілеттілігімен, жеткен жетістіктерімен анықталады. 2.Әрбір адам сезуге және ойлауға қабілетті. 3.Әрбір адам қарым - қатынасқа құқылы. 4.Барлық адам бір - біріне қажет.

18 слайд

19 слайд
5. Білім шынайы қарым - қатынас шеңберінде жүзеге асады. 6. Барлық адамдар құрбы - құрдастарының қолдауы мен достығын қажет етеді. 7. Әрбір оқушы үшін жетістікке жету - өзінің мүмкіндігіне қарай орындай алатын әрекетін жүзеге асыру. 8. Жан-жақтылық адам өмірінің даму аясын кеңейтеді.

19 слайд

20 слайд
Сонымен қорыта айтқанда, инклюзивті оқыту - оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым- қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді. Инклюзивті оқыту арқылы барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдісін дамытуға болады.

20 слайд

21 слайд
Мұндай оқыту түрі арнаулы білім беру жүйесінде дәстүрлі түрде қалыптасқан және даму үстіндегі формаларды ығыстырмайды,  қайта жақындатады. Инклюзивті бағыт арқылы мүмкіндігі шектеулі  балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру мүмкіншілігін қалыптастырады. Осы бағытты білім беру жүйесіне енгізу арқылы оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке, қайырымдылыққа тәрбиелей аламыз. 

21 слайд

22 слайд
Инклюзивті білім беру  – балалардың жынысына, жас ерекшеліктеріне, географиялық тұратын жеріне, қимыл- қозғалыстық және ақыл-есінің жағдайына, әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, сапалы білім алу және өздерінің потенциалдық дамыту мүмкіндігіне ие болу деген сөз.

22 слайд

23 слайд
Инклюзивті білім беру жағдайында жұмыс жүргізетін мектептерде білім мазмұнын үш түрлі бағдарлама бойынша реттеген абзал. Атап айтқанда: -жалпы мектептерге арналған типтік оқу бағдарламалары; -мүмкіндігі шектеулі балалардың ақаулық типтеріне сәйкес арнаулы білім беру бағытындағы оқу бағдарламалары; -мүмкіндігі шектеулі балалардың психофизикалық ерекшеліктерін есепке ала отырып әзірленетін оқытудың жеке бағдарламасы.  

23 слайд

24 слайд
Яғни инклюзивті білім беру - дамуында сәл  ерекшеліктері  бар балалардың дені сау балалармен бірге олардың әлеуметтендіру және интеграция процестерін жеңілдету мақсатындағы бірлескен оқыту. Инклюзивті оқыту біріктірілген  оқушы дені сау балалар сыныбында, тобында оқиды және дефектолог- мұғалімнің жүйелі көмегін алады. Арнайы топтардағы балалар  бірлескен серуендерді, мерекелерді, сайыстарды, жеке істерді өткізу үшін біріктіріліп  жұмыс жүргізеді. Мамандардың бақылауы бойынша түзету көмегін ата-аналар көрсетеді.

24 слайд

25 слайд
Инклюзивті білім беру – бұл барлық бала өздерінің физикалық, ақыл-ой, интеллектуалды және басқа ерекшеліктеріне қарамастан, жалпы білім беру жүйесіне енгізілген және мүмкіндігі шектеусіз құрдастарымен бірге оқытылатын оқыту және тәрбиелеу процесі болып табылады. ҚР «Білім туралы» заңында инклюзивті білім беру ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке-дара мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылар үшін білім алуға тең қолжетімділікті қамтамасыз ететін процесс екені көрсетілген.

25 слайд

26 слайд
Бүгінгі таңда инклюзивті білім беру – бұл жалпы білім берудің транформациясы. Мұнда бала мектептің қажеттіліктеріне емес, мектеп баланың қажеттіліктеріне бейімделуі керек. Сондықтан ерекше білім беруді қажет ететін балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеусіз және олардың білім алу қажеттіліктерін бағалаусыз инклюзивті білім беру туралы айтуға болмайды. Ерекше білім беруді қажет ететін балаларға оқытудың басқаша түрі қолданылады – үйде оқыту, қашықтан оқыту, арнайы мектептер, жалпы білім беретін мектептердегі түзету сыныптары.

26 слайд

27 слайд
Инклюзивті білім берудегі нақты құндылықтар мен ұстанымдар Баланың анықтамада көрсетілген диагнозына байланысты оқу бағдарламалары беріледі. Әр баланың диагнозына байланысты оқу жүктемелері жасалады, яғни бала қандай сабақтар оқуы керек, оны қалай өту қажеттігі белгіленеді. Егер қосымша мамандар қажет болса, оларды да сағат бойынша бөліп береді. Осылайша әр баланың сабақты игеруіне жағдай жасалады. Олар қалыпты сыныпта отырады, мектептің қалыпты оқушысы ретінде саналады. Себебі ерекше балалар барлық баламен бірге жүріп, әлеуметтенуі керек.

27 слайд

28 слайд
Мұғалімдер ерекше білімді қажет ететін балалармен қалай жұмыс жасауы қажет екені туралы арнайы курстардан өтеді. Сондай-ақ, «ерекше» балаларға басқалармен салыстырғанда мүмкіндіктеріне қарай жеңілірек тапсырмалар беріледі. Психологиялық тұрғыда балалар бақылау, зерттеу және диагностикалау әдістерін қолдану арқылы бақыланады. Сондай-ақ, егер баланың үлгерімі төмен болса, ата-аналарының сұранысы бойынша бағыттарын көтеру бойынша жұмыстар жүргізіледі. Мысалы, баланың есте сақтау және басқа да қабілеттеріне қарай ата-аналар тапсырма беруді сұрап жатады.

28 слайд

29 слайд
Бір сыныпта әр түрлі диагнозбен бір немесе екі бала отыруы мүмкін. Әрине ата-аналар сыныпта «ерекше» бала болғандықтан өз балалары да назардан тыс қалып қоймағанын қалайды. Мысалы, ата-аналар көбінесе баласы басқа балалардан бөлініп қалмауын немесе жазудан үлгермей қалмасын деп сұрап, мән беріп отырады. Оларға баласы инклюзия сыныбында отырғанымен барлық оқушыға бірдей міндет, мақсат қойылатынын түсіндіреміз. Сондай-ақ, бала бойындағы жағымсыз қасиеттерді жойып, өзін еркін, қалыпты сезінуге үйрету қажет. Егер баланың мінез-құлқында не болмаса сөздік қорында ерекшеліктерін байқап, көмек қажет болса, онда психолог, логопед, дефектологқа жүгінеді. Сондай-ақ, үлгерімі жақсы болса, онда жағымды өзгерістер динамикасы туралы ата-анаға айтып отырады. Одан бөлек, мұғалімдер балалармен де тренингтер өткізеді.

29 слайд

30 слайд
Балаларға рөлдік ойындар ойнату қажет. Айта кетсем, қарапайым балаға егер сыныпта көру кемістігі бар бала болса, оның жағдайын түсіну үшін баланың бір көзін жауып немесе аяқтарына қатты затты байлап, жүргіземіз, құлаққап кигізіп, қатты дауыспен музыка қосып қоямыз. Осындай тренингтер арқылы балалардың айналасындағылардың дауысын естімей, қалай әрекет жасайтыны туралы білеміз. Олар да осындай тренингтерден кейін «ерекше» балаларға қиын екенін түсіне бастайды. Тіпті оқушылардың инклюзия сыныбындағы балаларға қамқорлық көрсете бастағанын да байқадық. Мысалы, 2-3 сыныптағы балалар «ерекше» балаларға аса назар аудара бермейтін, кейін олар 5-6 сыныпқа келгенде «ерекше» балаға көмектесуге тырысатынын көруге болады. Осылайша олар өсе келе өздерінің көмегіне мұқтаж екенін сезіне бастайды.

30 слайд

31 слайд
Біздің тәжірибемізде инклюзия сыныбындағы ең үлкен бала 7- сыныпта оқып отыр. Дегенмен емделетін диагноздар болуы мүмкін. Бізде негізінен түзету жұмыстары жүргізіледі. Яғни динамикасында өзгеріс болуы мүмкін. Мысалы, бала бұрын жаза алмаса, қазір жаза алады, сөйлей алмаса, сөйлейді, айта алмаған әріптерін айтады, ойын жеткізе алады. Осындай өсу динамикасы байқалуы мүмкін. Яғни салыстырмалы түрде алғанда бұрынғыдан дамиды. Таным процестері, ойлау, есте сақтау, қабылдау қабілеттері дамуы мүмкін. Алайда емдеп, денсаулығы мықты бала етіп жібере аламыз деп айта алмаймыз. Біз тек әлеуметтендіріп, қоғамға бейімдейміз.

31 слайд

32 слайд
Қазіргі таңда бізге инклюзивті сыныптардың жас ерекшеліктеріне сай кабинеттері болуы керек деп талап қойып жатыр. Мысалы, бастауыш сыныпқа арналған к...

32 слайд