#1 слайд
§28-30 Жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың дамуының негізгі бағыттары Оқу мақсаты: 11.3.1.1 қоғамдық ойдың дамуын түсіндіру үшін "либерализм", "ұлтшылдық", "социал-демократия", "марксизм", "экзистенциализм", прагматизм", "позитивизм" түсініктерін қолдану; 11.3.1.2 қоғамдық-саяси ойдың дамуы үшін Ағартушылық дәуір идеяларының маңыздылығын бағалау; 11.3.1.3 XIX-XX ғасырлардағы қоғамдық құрылыс туралы философиялық ойдың даму ерекшеліктерін зерттеу

1 слайд

#2 слайд
Ағартушылық дәуірі (XVII-XVIII ғасырлар) Еуропадағы мәдени, интеллектуалдық, философиялық және ғылыми қозғалыстардың маңызды кезеңі. Бұл кезең адамзат тарихында ақыл-ойды, білім мен ғылымды дамытуға деген ұмтылыспен ерекшеленеді. Ағартушылық дәуірінің ықпалы: Бұл идеялар Француз революциясына, Америка Құрама Штаттарының тәуелсіздік декларациясына және көптеген елдердегі саяси реформаларға әсер етті. Қазіргі демократиялық басқару жүйесінің, адам құқықтарының және ғылыми жетістіктердің негізі ретінде қызмет етті.  

2 слайд

#3 слайд
Ағартушылық дәуірінің негізгі өкілдері: Вольтер – діни төзімділікті және адам құқықтарын жақтады. Жан-Жак Руссо – халық егемендігі мен табиғи құқықтар туралы жазды. Шарль Монтескье – билікті бөлу қағидатын ұсынды. Джон Локк – адам құқықтарының негізін қалады және либерализмнің негізін салды. Исаак Ньютон – ғылыми әдістің дамуына әсер етті.

3 слайд

#4 слайд
Либерализм Либерализм жеке адамның еркіндігін, теңдігін және құқықтарын алға тартады. Бұл философия шектеулі үкімет пен нарықтық экономика негізінде қоғамды ұйымдастыруды көздейді. Негізгі идеялары: Жеке тұлғаның еркіндігі мен құқықтарын қорғау. Мемлекеттің араласуын шектеу (әлеуметтік, экономикалық салаларда). Демократия мен заң үстемдігі. Негізгі өкілдері: Джон Локк, Адам Смит, Джон Стюарт Милль.

4 слайд

#5 слайд
Ұлтшылдық (Национализм) Ұлтшылдық – белгілі бір ұлттың бірегейлігін, тәуелсіздігін, мүддесін қорғауға бағытталған идеология. Негізгі идеялары: •Ұлт – негізгі қоғамдық және саяси бірлік. •Ұлттық тәуелсіздік пен егемендікке ұмтылу. •Ұлттық мәдениет пен тілдің сақталуы және дамуы. •Ұлттың өзін-өзі басқару құқығы. Негізгі өкілдері: •Йоганн Готфрид Гердер (мәдени ұлтшылдықтың негізін салушылардың бірі). •Джузеппе Мадзини (итальяндық ұлтшылдықтың өкілі). •Ахмет Байтұрсынұлы, Әлихан Бөкейханов (қазақ ұлтшылдық идеяларын қолдаған тұлғалар).

5 слайд

#6 слайд
Позитивизм Позитивизм – ғылымға негізделген білімді мойындап, метафизика мен абстракциядан бас тартатын философиялық бағыт. Философияның мақсаты – фактілерді зерттеу және түсіндіру. Дін мен метафизиканы ғылымнан бөлу. Негізгі өкілдері: Огюст Конт, Герберт Спенсер. Тарихи әсері:Әлеуметтану ғылымының пайда болуы (Конт әлеуметтанудың негізін қалаушы болып саналады). Ғылым мен техниканың дамуына ықпал етті.

6 слайд

#7 слайд
Марксизм Марксизм – қоғамдағы таптық күрес пен материалистік диалектика арқылы тарихи процестерді түсіндіретін ілім. Негізгі идеялары: Қоғамның дамуы өндіріс құралдары мен экономикалық қатынастарға негізделген. Капитализмнің таптық бөлінісі (буржуазия мен пролетариат арасындағы күрес). Социализм және коммунизм идеалдары (жеке меншікті жою, теңдік). Негізгі өкілдері: Карл Маркс, Фридрих Энгельс.

7 слайд

#8 слайд
Социал-демократия Социал-демократия – әлеуметтік әділеттілік пен экономикалық теңдікті демократиялық басқару жолымен іске асыруды көздейтін идеология.  Ол капитализм мен социализм арасындағы аралық позицияны ұстанады. Негізгі идеялары: •Әлеуметтік теңдік пен әділеттілік (байлықты әділ бөлу). •Экономиканы реттеуде мемлекет рөлінің маңыздылығы. •Демократиялық институттар арқылы реформалар жүргізу. •Жеке меншік пен қоғамдық меншіктің үйлесімділігі. •Халықтың әл-ауқатын арттыру үшін білім беру, денсаулық сақтау сияқты әлеуметтік қызметтерді кеңейту. Негізгі өкілдері: •Эдуард Бернштейн – социал-демократиялық реформалардың негізін салушы. •Карл Каутский – социалистік идеяларды демократиялық жолмен жүзеге асыруды қолдады.

8 слайд

#9 слайд
Прагматизм Прагматизм – шындықты тәжірибе арқылы анықтауға және білімді практикалық маңыздылығымен бағалауға негізделген философиялық бағыт. Негізгі идеялары: Бір нәрсенің ақиқаттығы оның тәжірибеде қалай жұмыс істейтіндігімен өлшенеді. Идеялардың құндылығы олардың практикалық нәтижелеріне байланысты. Философияны нақты өмірдегі мәселелерді шешуге бағыттау. Негізгі өкілдері: Чарльз Пирс, Уильям Джеймс, Джон Дьюи. Тарихи әсері: Білім беру, саясат және басқару салаларындағы практикалық шешімдерге ықпал етті. Америка философиясында кең таралды.

9 слайд

#10 слайд
Экзистенциализм  Экзистенциализм жеке адамның еркіндігі мен жауапкершілігін, сондай- ақ өмірдің мағынасын іздеуді алға қояды.  Негізгі идеялары:Адам өз өмірінің мағынасын өзі анықтайды.  Еркіндік пен жауапкершілік адамның негізгі қасиеттері.  Өмірдің мағынасыздығы мен абсурдтылығымен бетпе-бет келу.  Негізгі өкілдері: Жан-Поль Сартр, Мартин Хайдеггер, Альбер Камю.  Тарихи әсері:Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін адамның еркіндігі мен жауапкершілігін философиялық деңгейде қайта қарастыру.  Әдебиет пен өнерде кең таралуы (мысалы, Камюдің "Шетелдік" романы).

10 слайд

#11 слайд
1-тапсырма. Кестені толтырыңыз! №Терминдер Негізгі мағынасы Өкілдері 1Ағартушылық 2Либерализм 3Ұлтшылдық 4Марксизм 5Социал-демократия 6Прагматизм 7Экзистенциализм

11 слайд