Жасанды киізді тұрмыста қолданудың тиімділі

1 слайд
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі Атырау облысы Жылыой ауданы Шоқпартоғай ауылы № 3 жалпы орта білім беретін мектеп Төлеген Арайлым 9-сынып Бағыты: Қазақстанның тарихи ескерткіштері және болашақ дамуы бар саяхат маршруттары Секциясы: Этномәдениеттану Секция жетекшісі: Қойбағарова А.Ж. Технология пәні мұғаліміЖасанды киізді тұрмыста қолданудың тиімділігі

2 слайд
• Халқымыздың ғасырлар бойы жинаған баға жетпес мұрасын жаңғырту, қазіргі заман талабына сай киізден, фетр матасынан жасалатын күнделікті тұрмысқа қажетті бұйымдар жасаудың ыңғайлы жолдарын іздестіру.Мақсаты м • Тақырып бойынша керекті мәліметтерді іздеп, оқу; • Киіз басудың қыр – сырын меңгеру; • Бұл өнерге қанық үлкен адамдармен сұхбаттасу; • Қолөнер шеберлерінің туындыларымен танысу; Міндетім

3 слайд
Бүгінгі таңда жаңалыққа жаны құмар жас ұрпаққа заман талабына сай тәрбие мен білім беру, оны ұлттық құндылықтар арқылы жүзеге асыру көкейкесті мәселелердің бірі болып отыр. Ұлттық құндылықтарды құрмет тұтып, тәрбиенің қайнар көзі ретінде қарастыру қай заманда болса да маңызды мұқтаждық ретінде күн тәртібінде тұрары белгілі. Әсіресе, бүгінгі жаһандануға бет бұрып, әлемдік бәсекелестікке, оның талаптарына жауап беру жағдайында бұл мәселенің өзектілігі айшықталып отыр. Елбасының бұл жайлы «толық өркениетті ел болу үшін алдымен өз мәдениетімізді, өз тарихымызды бойымызға сіңіріп, содан кейін өзге дүниені игеруге ұмтылғанымыз жөн» деген сөзі баршамызға салмақты міндеттер жүктейді. Әр адам өз бойына даналықты халықтан, ақиқатты табиғаттан, шеберлікті еңбеккерліктен сіңіреді. Біз көркемдік және эстетикалық тәрбиені халық өнерінен үйренеміз. Қазақ халқының қолөнері өзінің көркемдігімен, дәстүрлі әдісімен, ұлттық нақышымен дараланып тұрады. Халықтың мәдениеті өскен сайын қолөнері де дамып отырған. Біздің ата-бабаларымыз жасаған қолөнер түрлері баға жетпес байлығымыз, асыл қазынамыз. Осы зерттеу барысында мені қызықтырғаны киіз бен жасанды киізден жасалатын бұйымдардың айырмашылығы және жасанды киізден (фетр матасынан) жасалған бұйымдардың тұрмыста қолданылу жолдары, пайдасы, маңызы, дайындалу технологиясы.

4 слайд
Ж үн түрлері киіз, текемет басуға, шапан, көрпенің арасына салуға, тоқыма бұйымдар тоқуға қолданылады. күзде қырқылып көбінесе киіз басуға қолданылады шидем шапан, күпі күседі, ішпек, терлік жасайды, тыстап күпсек (бөстек), көпшік, жеңіл байпақ тігеді. киіз  басылады, текемет,  қалпақ ,  кебенек , киіз етік,  пима  сияқты киім-кешектер жасалады. Қой жүні Күзем жүн Жабағы жүн Қозы жүні Өлі жүн немесе шет-пұшпақ Бау-шу, арқан-жіп есуге жұмсалады.

5 слайд
Жалпы киіз басу ежелден келе жатқан дәстүр, бұл өнердің біздің заманымызға дейінгі ғасырларда қазақ даласына кеңінен таралып кеткені мәлім. Бұл жерлерді мекен еткен ата- бабаларымыз киізден түрлі бұйымдар жасайтын болған. Мысалы, Пазырық елді мекенінен киізден жасалған бедерлі, мүсінді бұйымдар табылған. Сол себепті де киіз басу дәстүрін осы құтты мекенде пайда болған деп топшылауға толық негіз бар. Бүгінгі күні пима киіп, үйіне текемет төсейтін қазақтар жоқ болғанымен, киізден жасалған бұйымдарға деген сұраныс бар. Киіз басу - қазақтың төл өнері. Сондықтан да оны қолданыстан шығып қалды деуге болмас. Керісінше, заман өзгеріп, қолданыстың жаңа формасына енді. Яғни қолдану аясы ғана өзгерген.

6 слайд
Фетр – бұл дәстүрлі жүн талшықтарының ыстық су, бу және қысым әсерінен бір-бірімен бастыру арқылы өңделетін тоқылмаған материал. Бұл киіз құрамының негізі. Фетр – киіздің бір түрі.Оны дайындау үшін жануарлардың жүні мен мамығы пайдаланылады. Таза жүнді фетр Жартылай жүнді фетр Акрилді фетр Бамбукты фетр

7 слайд
Нұрғазиева Зияда Жеке кәсіпкер Зияда апаймен кездесу сәті Кәжекей пішуді үйрету сәтіАпайдың қ о лынан жасалған бұйымдар

8 слайд
Табиғи Жасанды Тез күйе түседі, көп сақталмайды Көп сақталады, мықты Тігілуі қиын Оңай тігіледі Желімделмейді Тез желімделеді Жиектері біркелкі емес Қылшығы жұғады Шеттері сөгілмейді Қылшығы жоқ

9 слайд
Менің ұсынған жобам Шәйнек астына қоятын 1-сурет шаршылап бүктеу 2-сурет Шаршыны қиып алу 3-сурет Шаршыны ортасынан үш рет бүктеу 4-сурет Қағазға карандашпен ою салу 6-сурет оюды ашу 5-сурет оюды қиып алу 7-сурет оюды матаға бастыру 8-сурет Бастырған оюды қиып алу

10 слайд
Жастық тігу 1-сурет Қағаздан дөңгелек қиып алу 2-сурет Қиып алған дөңгелекті матаға бастыру 3-сурет Дөңгелек пішінді бірнешеуін бастыру 4-сурет Пішінді қиып алу 5-сурет Дөңгелектерді жастық матасына машинамен бастыра ортасынан тігу 6-сурет Тігуді арасын жиілетіп жалғастыру

11 слайд
Күнделікті қолданылатын қолғап пен үйге киетін аяқкиім тігу үстіндегі суреттер Қолғап, үйге киетін аяқкиім

12 слайд
Халықтың мәдени дәрежесі өскен сайын қолөнері де дамып отырады. Атакәсіпті қайта дамыту атамұраны қалыптастыруға мәдени үлес қосу деп білемін. Осы бағытта біз киізден, фетр матасынан жасалған тұрмыстық бұйымдар жасау өнерін таңдадық. Жалпы киізді зерттеу барысында, оның жасалу жолдары, тарихы айтылды және де фетр матасымен, оның түрлерімен танысып, одан қазіргі заман талабына сай бұйымдар жасалды. Қолөнер дегеніміз кәсіптің бірі. Мектеп қабырғасында қолөнердің бастауынан нәр алған жастар болса, өмірде өз орнын таба алады деп ойлаймын. Мен мектеп оқушысы болғаныммен, келешекте дизайнер маманы болып, ұлттық қолөнерімізді одан әрі меңгеруді мақсат еттім. Еліміздің экономикасы дамып, алып мемлекеттер қосылуы ертеңгі салиқалы да зерделі білім алған жастарға байланысты екені түсінікті. Адам бақыт пен қуанышқа тек өзінің адал еңбегімен ғана жетеді. Бүгінгі таңда егемен еліміздің іргетасын нығайтып, келер ғасырға жалғастыратын көкірегі ояу, саналы, арманшыл жастар екені белгілі. Тарихтың асыл қазыналарын оқып үйренуде, халықтың мәдени мұрасын қадірлеп, қастерлеп, дәстүрін жалғастыра білуде халқымыздың қолөнерін үйреніп, шығармашылық қабілетімді дамытып, іздене бермекпін.

13 слайд
Фетр матасынан ұлттық нақышта жасалған бұйымдарымыз көбірек шетелге экспортталса Халықтың қажеттілігіне жасалған түрлі бұйымдарды, соның ішінде қазіргі жасап жатқан бұйымдарды тұрмыста тиімді пайдалана білсе Жергілікті ауылдық жерде қолөнерге баулитын өнер мектептері, тігін цехтары көбірек ашылса