"Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы" бөлімі. Сабақтың тақырыбы: "Шешуші айқас".Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.
"Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы" бөлімі. Сабақтың тақырыбы: "Шешуші айқас".Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем.

#1 слайд
Бөлім 11. Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы.
Сабақтың тақырыбы :
Шешуші айқас
Оқу мақсаты
10.1.6.1көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден
алынған
мәтіндерді салыстыру, өз көзқарасын аргументтер
негізінде
дәлелдеу;
10.2.4.1
мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу
тәртібін,
ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау,
оған
түсініктеме беру
10.
5. 2. 2 сабақтас құрмалас сөйлемнің Шартты
б.с.қ. сөйлемнің
түрімен және де жасалу жолымен
таныстыру,
жазба жұмыстарында орынды қолдану
1 слайд
Бөлім 11. Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы. Сабақтың тақырыбы : Шешуші айқас Оқу мақсаты 10.1.6.1көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру 10. 5. 2. 2 сабақтас құрмалас сөйлемнің Шартты б.с.қ. сөйлемнің түрімен және де жасалу жолымен таныстыру, жазба жұмыстарында орынды қолдану
#2 слайд
2 слайд
#3 слайд
Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия)
Бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемнің шарты болып келеді .
(Подчинительная часть содержит указание на условие, от которого зависит осуществление действия в главной части).
Сұрақтары : қайтсе? не етсе? қайткенде? не еткенде? не етпей? қайтпей? қайтпейінше? не етпейінше? т.б.
Шартты бағыныңқының жұрнақтары (суффиксы придаточного условия) :
са, се, май, мей, пай, пей, бай, бей, майынша, мейінше, пайынша, пейінше, байынша, бейінше ғанда, генде, қанда, кенде.
Мысалы:
Жауын жау са , үйде отырамын.
Мен саған айтпа са м да, сен білесің.
Бірлік бол май , тірлік болмас.
Жабай шығып кетпегенде, ол жігіттерді тоқтатар еді.
Сабақ оқы май , бес алмайсың.
Мұғалімге бар майынша , бұл тақырыпты түсінбейсің.
3 слайд
Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия) Бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемнің шарты болып келеді . (Подчинительная часть содержит указание на условие, от которого зависит осуществление действия в главной части). Сұрақтары : қайтсе? не етсе? қайткенде? не еткенде? не етпей? қайтпей? қайтпейінше? не етпейінше? т.б. Шартты бағыныңқының жұрнақтары (суффиксы придаточного условия) : са, се, май, мей, пай, пей, бай, бей, майынша, мейінше, пайынша, пейінше, байынша, бейінше ғанда, генде, қанда, кенде. Мысалы: Жауын жау са , үйде отырамын. Мен саған айтпа са м да, сен білесің. Бірлік бол май , тірлік болмас. Жабай шығып кетпегенде, ол жігіттерді тоқтатар еді. Сабақ оқы май , бес алмайсың. Мұғалімге бар майынша , бұл тақырыпты түсінбейсің.
#4 слайд
4.Сабақ кестесін өзгертсе, бізде кітапханаға баратын уақыт
болады.
5.Не ексең, соны орасың.
6.Бір рет айтудан бұрын екі рет ойлап алсаң, екі есе жақсы
айтасың.Төменде берілген сөйлемдердің сұрақтарын қойып,
баяндауыштарының жасалу жолдарын кестеге қарап
түсіндіріңдер.
1. Сөз жүйесін тапса, мал иесін табар (мақал).
2. Жарлы болар жігіт байталын айырбастаса,жалғыз болар
жігіт ағайынын жатқа айырбастайды.
3. Жаңа жұмысшыларға техника қатерсіздігін
ұғындырмайынша, шахтаға жіберуге тыйым салған.
4 слайд
4.Сабақ кестесін өзгертсе, бізде кітапханаға баратын уақыт болады. 5.Не ексең, соны орасың. 6.Бір рет айтудан бұрын екі рет ойлап алсаң, екі есе жақсы айтасың.Төменде берілген сөйлемдердің сұрақтарын қойып, баяндауыштарының жасалу жолдарын кестеге қарап түсіндіріңдер. 1. Сөз жүйесін тапса, мал иесін табар (мақал). 2. Жарлы болар жігіт байталын айырбастаса,жалғыз болар жігіт ағайынын жатқа айырбастайды. 3. Жаңа жұмысшыларға техника қатерсіздігін ұғындырмайынша, шахтаға жіберуге тыйым салған.
#5 слайд
“ ШЕШУШІАЙҚАС” ҮЗІНДІСІН ОҚУ.
ДИАГАММАНЫ
ТОЛТЫРУ
Мұрат Ортақ қасиеттері
Сандерес
5 слайд
“ ШЕШУШІАЙҚАС” ҮЗІНДІСІН ОҚУ. ДИАГАММАНЫ ТОЛТЫРУ Мұрат Ортақ қасиеттері Сандерес
#6 слайд
ГИМННІҢҚҰДІРЕТТІ КҮШІНІҢ ӘСЕРІН МӘТІННЕН
ТАУЫП,
ОҚЫП БЕР.
АДАМҒА
ЖЕҢІСКЕ ЖЕТУ ҮШІН НЕ ҚАЖЕТ?
8-ТАПСЫРМА,
170 БЕТ, ДӘПТЕРДЕ ОРЫНДА. Мәтіннен Мұрат пен Сандерестің
жекпе-жегін тауып, дәптерге түсір.
171-172 беттегі мәтінді пайдалан.
6 слайд
ГИМННІҢҚҰДІРЕТТІ КҮШІНІҢ ӘСЕРІН МӘТІННЕН ТАУЫП, ОҚЫП БЕР. АДАМҒА ЖЕҢІСКЕ ЖЕТУ ҮШІН НЕ ҚАЖЕТ? 8-ТАПСЫРМА, 170 БЕТ, ДӘПТЕРДЕ ОРЫНДА. Мәтіннен Мұрат пен Сандерестің жекпе-жегін тауып, дәптерге түсір. 171-172 беттегі мәтінді пайдалан.
#7 слайд
Сыңарын тап.
Қаражат бөлінбесе,...
Үйдің кілтің алмай,...
Қар жаумаса,..
Құтқарушы тез келмегенде,...
Елін қорғайтын азамат болса,..
жазда шөп сұйық болады.
соңы жаман болушы еді.
үйге кіре алмас еді.
сол ел бақытты.
жағдай нашарлар еді.
Тапсырма. Сөздерді орнына орналастырып, сөйлем құраңыз
Бетің, болса, өкпелеме, қисық, айнаға;
Қар, тапса, жанады, қалауын;
Табылмайды, еңбексіз, ауырса, емі;
Күйін, тартқанда, «Боз ін ген», қояды, шырылдауын, бозторғай;
үйге, кірмей, достары, қайтпады, ол ,үйіне;
7 слайд
Сыңарын тап. Қаражат бөлінбесе,... Үйдің кілтің алмай,... Қар жаумаса,.. Құтқарушы тез келмегенде,... Елін қорғайтын азамат болса,.. жазда шөп сұйық болады. соңы жаман болушы еді. үйге кіре алмас еді. сол ел бақытты. жағдай нашарлар еді. Тапсырма. Сөздерді орнына орналастырып, сөйлем құраңыз Бетің, болса, өкпелеме, қисық, айнаға; Қар, тапса, жанады, қалауын; Табылмайды, еңбексіз, ауырса, емі; Күйін, тартқанда, «Боз ін ген», қояды, шырылдауын, бозторғай; үйге, кірмей, достары, қайтпады, ол ,үйіне;
#8 слайд
Төмендегі сөйлемдердің ішінен шартты б.с.қ.с.
жұрнақтарын белгіле.
Жаманшылықты сезбегенде, арты жаман болар еді.
Шығыс болмай, кіріс болмас.
Қонақ келсе , есігіңді аш
Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар.
Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады.
Сабақты зейін қойып тыңдамайынша, айтулы нәтижеге қол жеткізбесің анық.
Бірлік болмай, тірлік болмас.
Айтқан сөздерің дұрыс болса, қалғанын өздері түсіне жатар.
Әттең, аяғы ақсақ болмағанда, баяғыда партизандар қатарында болар еді.
8 слайд
Төмендегі сөйлемдердің ішінен шартты б.с.қ.с. жұрнақтарын белгіле. Жаманшылықты сезбегенде, арты жаман болар еді. Шығыс болмай, кіріс болмас. Қонақ келсе , есігіңді аш Қазақ елі қонақжайлылығын көрсетсе, одан басқа халықтар үлгі алар. Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады. Сабақты зейін қойып тыңдамайынша, айтулы нәтижеге қол жеткізбесің анық. Бірлік болмай, тірлік болмас. Айтқан сөздерің дұрыс болса, қалғанын өздері түсіне жатар. Әттең, аяғы ақсақ болмағанда, баяғыда партизандар қатарында болар еді.
#9 слайд
Тест жұмысы
1. Құрмалас сөйлемді көрсетіңіз
А) Құстар жылы жаққа ұшып кетті.
В) Көктемде қар ериді.
С) Жаз келіп, жасыл шықты.
Д) Күзде күн қысқарады, салқындайды.
2. Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмаласты табыңыз
А) Қына тасқа бітсе,білім басқа бітеді.
В)Күн бұлттанып еді,- жаңбыр жаумады.
С)Ол ерте келгенімен, ешкім көрмеді.
3. Сабақтас құрмалас сөйлем қандай сөйлемдерден тұратынын анықтаңыз.
А) Жай, күрделі. В) Бағыныңқы, басыңқы. С) Сұраулы, лепті.
D) Лепті, хабарлы. Е) Бұйрықты, сұраулы.
4. Сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Сабақ кестесін өзгертсе, бізде кітапханаға баратын уақыт болады.
А) Жай сөйлем.
В ) Атаулы сөйлем.
С ) Сабақтас құрмалас сөйлем.
5. Шартты бағыныңқы сабақтастың жасалу жолын анықтаңыз.
А) -са, -се. В) –ғандықтан, -гендіктен. С) –ғанда, -генде. D) – мақшы, -мекші+болып.
E) – ғанмен, -генмен.
6. Құрмалас сөйлем түрлерін анықтаңыз.
A) Салалас, сабақтас, аралас. B) Жақты , жақсыз. C) Толымды, толымсыз.
D) Жалаң, жайылма. E) Хабарлы, сұраулы.
7. Шартты бағыныңқы құрмалас сөйлемнің жұрнағын анықтаңыз.
A) – ған, -ген. B) – са, -се. C) – ып, -іп,-п. D) - у. E) – қан, -кен.
9 слайд
Тест жұмысы 1. Құрмалас сөйлемді көрсетіңіз А) Құстар жылы жаққа ұшып кетті. В) Көктемде қар ериді. С) Жаз келіп, жасыл шықты. Д) Күзде күн қысқарады, салқындайды. 2. Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмаласты табыңыз А) Қына тасқа бітсе,білім басқа бітеді. В)Күн бұлттанып еді,- жаңбыр жаумады. С)Ол ерте келгенімен, ешкім көрмеді. 3. Сабақтас құрмалас сөйлем қандай сөйлемдерден тұратынын анықтаңыз. А) Жай, күрделі. В) Бағыныңқы, басыңқы. С) Сұраулы, лепті. D) Лепті, хабарлы. Е) Бұйрықты, сұраулы. 4. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Сабақ кестесін өзгертсе, бізде кітапханаға баратын уақыт болады. А) Жай сөйлем. В ) Атаулы сөйлем. С ) Сабақтас құрмалас сөйлем. 5. Шартты бағыныңқы сабақтастың жасалу жолын анықтаңыз. А) -са, -се. В) –ғандықтан, -гендіктен. С) –ғанда, -генде. D) – мақшы, -мекші+болып. E) – ғанмен, -генмен. 6. Құрмалас сөйлем түрлерін анықтаңыз. A) Салалас, сабақтас, аралас. B) Жақты , жақсыз. C) Толымды, толымсыз. D) Жалаң, жайылма. E) Хабарлы, сұраулы. 7. Шартты бағыныңқы құрмалас сөйлемнің жұрнағын анықтаңыз. A) – ған, -ген. B) – са, -се. C) – ып, -іп,-п. D) - у. E) – қан, -кен.
#10 слайд
КЕРІБАЙЛАНЫС ОРНАТУ.
БҮГІН НЕ ҮЙРЕНДІҢ?
НЕ ҚИЫН БОЛДЫ?
БА ҒАЛАУ.
САБАҚ
БОЙЫНША ҚАНДАЙ СҰРАҒЫҢ БАР?
Үйге тапсырма.
Жасалған
жұмысты мұғалімнің WhatsApp
номеріне
жазыңыз немесе орындалған
жұмыстың
фотосын жүктеңіз.
Сабақ аяқталды, сау болыңыз!
10 слайд
КЕРІБАЙЛАНЫС ОРНАТУ. БҮГІН НЕ ҮЙРЕНДІҢ? НЕ ҚИЫН БОЛДЫ? БА ҒАЛАУ. САБАҚ БОЙЫНША ҚАНДАЙ СҰРАҒЫҢ БАР? Үйге тапсырма. Жасалған жұмысты мұғалімнің WhatsApp номеріне жазыңыз немесе орындалған жұмыстың фотосын жүктеңіз. Сабақ аяқталды, сау болыңыз!
шағым қалдыра аласыз













