#1 слайд
Жеміс жидек дақылдарының селекциясының өзіндік ерекшеліктері Жеміс жидек дақылдарының селекциясы – бұл ауыл шаруашылығының ең маңызды салалары. Осы жұмыстардың мақсаты – биологиялық ерекшеліктерді ескере отырып, климаттық өзгерістерге төзімді, өнімді, сапасы жоғары және ауруларға төзімді жаңа сорттарды шығару болып табылады. Орындаған Сайфуллаев Бақдәулет , Абызбай Сәкен Агр-23-1

1 слайд

#2 слайд
Селекцияның маңызы мен мақсаты Өнімділік пен сапа Жеміс жидек дақылдарының өнімділігін, сапасын және ауруларға төзімділігін айтарлықтай арттыру. Бұл селекциялық жұмыстарының негізгі мақсаты болып табылады. Климаттық бейімдеу Климаттық өзгерістерге бейімделген жаңа сорттарды шығару. Өндіктігі өзгетін ұстанымдарда өсе алатын сорттарды дамыту өте маңызды. Үндіктік сәйкестіліктер Қазақстандағы әртүрлі агроклиматтық жағдайларына сай болатын дақылдарды дамыту. Ұлттық ауыл шаруашылығының өндіктік құрамасын ығықсандандыру.

2 слайд

#3 слайд
Биологиялық ерекшеліктері Көбею тәсілдері Жеміс жидек дақылдарының өнімділігін ынамдыы болсын үшін екі түрлі көбею ерекшеліктерінің ерек болуы маңызды: вегетативті көбею (сабақ, корнелер, қаңқасы арқылы) және тұқымдық көбею (орташылықтарының қосындысы). Генетикалық әртүрлілік Генофондты сақтау және генетикалық әртүрлілігін пайдалану өте маңызды. Түркістан облысындағы фисташка мен бадамның перспективті генотиптерін таңдау және клондау – яшын селекциялық жұмыстар.

3 слайд

#4 слайд
Селекциялық әдістер мен технологиялар 1Микроклондау технологиясы In vitro әдістерінің қолданылуы өте тиімді. МС қоректік ортасы, БАП және ГҚ гормондарын дәл дозалап пайдалану қажет. Бұл технология жаңа сорттарды жылдам шығаруға мүмкіндік береді. 2Стерилизация әдістері Сапрофитті микрофлорадан қорғау үшін дұрыс және тиімді стерилизация әдістерін қолдану қажет. Бұл лабораториялық жағдайдағы ең маңызды техникалық шарттардың бірі. 3Биотехнологияның рөлі Биотехнология жаңа сорттарды жылдам шығаруда өзгерісін ігілі ойнайды. Молекулярлық селекция және генетикалық инженерия болашақтың инструменттері.

4 слайд

#5 слайд
Экологиялық және климаттық факторлардың әсері Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы климаттық ерекшеліктердің селекцияға тілді ықпалы бар. Орталық қазақстандағы құрғақ климат пен түсінік су тапшылығы сорттарды дамытуда ерекше факторлар болып табылады. Құрғақшылыққа төзімді сорттар Құрғақшылық және су тапшылығына төзімді сорттарды дамыту қажеттілік, өйткені қазақстанның көп өлімі құрғақ аймақ болып табылады. Ақмола облысы барлығы Ақмола облысында жаздық жұмсақ бидай сорттарының өнімділігі мен ауруларға төзімділігі селекциялау жұмыстарының суырмасы болып табылады.

5 слайд

#6 слайд
Селекциядағы қиындықтар мен шектеулер Генетикалық ресурстардың шектеулілігі Генетикалық ресурстар шектелген және табиғи өсімдіктердің ыдыратуы селекциялық жұмыстарын шұлығын ағындырады. Бұл ресурстарды сақтап қалу өте маңызды. Климаттық өзгерістердің жылдамдығы Климаттық өзгерістердің жылдамдығы селекцияның баяулығынан көп. Ғалымдар әлемдік климаттық өзгерісіне сәйкес жыл сайын жаңа сорттарды шығаруға тырысуда. Ауру мен зиянкестерге қарсы тұрақтылық Аурулар мен зиянкестерге қарсы тұрақтылықты қамтамасыз ету мәселесі өте ұйқы. Бактериялық, вирустық және грибілік аурулар үнемі өзгеріп, жаңа түрлері пайда болады.

6 слайд

#7 слайд
Қазақстандағы жеміс жидек селекциясының жетістіктері Генотиптерді зерттеу Сайрам-Угам мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің фисташка мен бадам генотиптерін зерттеу және сақтау – балалы жетістіктің бірі. Бұл парк ұлттық генетикалық қорының ролін атқарады. Өнімділік артуы Жаңа сорттардың өнімділігі мен сапасының артуы селекциялық жұмыстарының нәтижесі. Ауыл шаруашылығы секторында ынамды өндіктік өндіктіктің қалтасы береді. Селекциялық жұмыстардың ауыл шаруашылығына экономикалық әсері өте анық байқалатындыпайзы. Фермерлердің табысы артып, өндіктік құрамасы өндіктіктіктігінің қалпына келді.

7 слайд

#8 слайд
Практикалық маңызы мен қолданылуы Ауыл шаруашылығында енгізу Жаңа сорттардың ауыл шаруашылығында кеңінен қолданылуы өндіктік өндіктіктіктік артуының негізі. Фермерлер сыпалы сорттарды таңдап алып, өндіктік құрамасын өндіктіктіктіктігіне айналдырады. Климаттық төзімділік Климаттық өзгерістерге төзімді дақылдар арқылы өнімділікті арттыру – болашақтың стратегиясы. Құрғақшылық пен суның аз болғандағы жағдайларда өсе алатын сорттар қажеттілік. Экологиялық таза өндіріс Экологиялық таза және сапалы жеміс жидек өнімдерін өндіру – үндіктік нормалар мен құрылымдар. Органикалық ағрономия пен шынайы селекциялық сорттар қолданылады.

8 слайд

#9 слайд
Болашақ бағыттар мен инновациялар Геномдық селекция Геномдық селекция және жасанды интеллект көмегімен жаңа сорттарды жылдам шығару – ғалымдардың ойлауы. ДНК маркерлері пайдалана отырып, ең сыпалы үндіктіктік арамдарды таңдап алу мүмкін болады. Қоршағаң ортаға зиянсыз технологиялар Қоршаған ортаға зиянсыз технологияларды енгізу болашақтың міндеті. Пестицидтерсіз, химиясыз ағрономия – биотехнология мен селекциялық сорттар арқылы ілгеріде барады. Ынтымақтастық пен ынамдау Жергілікті және халықаралық ғылыми ынтымақтастықты дамыту – үндіктік ынамдау. Қазақстан ғалымдарының халықаралық институттармен байланысы селекциялық жұмыстарын дамытуға ықпал етеді.

9 слайд

#10 слайд
Қорытынды Тұрақты даму Жеміс жидек дақылдарының селекциясы – ауыл шаруашылығының тұрақты дамуының негізі. Өндіктік құрамасын ынамдыы болсын үшін жаңа сорттарды шығару міндеттелік. Технология пен экология Биотехнология мен экологиялық факторларды ескере отырып, жаңа сорттарды шығару – ғалымдардың ақ міндеті. Бұл екі фактордың байланысы селекциялық жұмыстарының сәттіліктің шарты. Болашақтың даму бағыты Қазақстанның агроөнеркәсібін дамытуда селекцияның рөлі арта беретін болады. Мемлекеттік инвестициялар, ғылыми ынтымақтастық және фермерлердің ынамдылығы – болашақтың ынамдау факторлары.

10 слайд