#1 слайд
Жинақтық және болжалдық сан есімдер

1 слайд

#2 слайд
Жинақтық сан есімдер Жинақтық сан есімдер бірден жетіге дейінгі есептік сан есімдерге -ау (-еу) жұрнақтарын қосылуы арқылы жасалады. Бұндай сөздердің негізгі мағынасы абстракт сан мөлшерін білдіргендіктен, олар үнемі субстантивтеніп жеке қолданылады. Мысалы: Беретін мүлкің нешеу? Түйе біреу, ат екеу, қасқыр бесеу (І. Жансүгіров)

2 слайд

#3 слайд
Жинақтық сан есімдер: -ау,-еу. Біреу Екеу Үшеу Төртеу Бесеу Алтау Жетеу

3 слайд

#4 слайд
Болжалдық сан есімдер Болжалдық сан есімдер - белгілі бір заттар мен құбылыстың сан мөлшерін дәл атамай, тұспалдап қана шамамен атайтын сөздер. Қанша? Неше? Қай шамалы? Қаншадан? сияқты сұрақтарға жауап береді. Мысалы: Салтанатты басқосуға үш жүздей мейман келеді деп күтілуде; Базаралының қасында бес- алты кісі қалған (М. Әуезов).

4 слайд

#5 слайд
 Есептік сан есімдерге –лаған, (-леген), -даған (-деген), - таған (-теген), -лап (-леп), -дап (-деп), -тап (-теп), -дай (- дей), -тай (-тей) жұрнақтары жалғану арқылы жасалады. Мысалы: жүздеген, отыздаған, қырықтаған т.б Есептік сан есімдерге әуелі көптік жалғауы, оның үстіне жатыс, барыс септік жалғауы жалғану арқылы жасалады. Мысалы: жасы елулерде, сағат ондарда. Есептік сан есімдердің қосарлануы арқылы жасалады. Мысалы:м он-он бес, қырық –елу, жүз- жүздеген. Есептік сан есімдерге шамалы, шақты, қаралы, таман, тарта, жуық, жақын сияқты сөздердің тірексуі арқылы жасалады.Мысалы: жүз шамалы, мыңға тарта, отызға жаұын.

5 слайд

#6 слайд
1-тапсырма.Сан есімдерді тауып, мағынасына қарай ажыратыңдар. Атадан алтау, анадан төртеу,  Жалғыздық көрер жерім жоқ.  (Абай) 2-тапсырма. Жинақтық сан есімнің жұрнағын атаңдар.

6 слайд

#7 слайд
3-тапсырма.Оқулықтағы 169-жаттығу. Берілген есептік сан есімдерден болжалдық сан есімдер жасап, оларды сөзбен  жазыңдар. 60-70, 15000. Болжалдық сан есімнің сұрақтарын атаңдар.

7 слайд

#8 слайд
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Сөз жұмбақ

8 слайд

#9 слайд
1 бал 2 от 3 лақ 4 жаз 5 алма 6лас 7 демалыс 8 ы стық 9 қоян

9 слайд

#10 слайд
4-тапсырма. Мақал - мәтелдердің сөздерін тиісті орнына қойып құрастырып, сан есімдерді мағынасына қарай ажыратыңдар.      Болса, ала, алтау, кетеді, ауыздағы,      Болса, түгел, төртеу, келеді, төбедегі. (Мақал) 5-тапсырма. 1. Алты, төрт сан есімдерінен болжалдық сан есім жасаңдар. 2. Қандай сөздердің тіркесуі арқылы болжалдық сан есімдер жасалады? Мысал келтір.

10 слайд