1 слайд
Жыныс генетикасы. Жынысты
анықтаудың генетикалық механизмі.
Жыныспен тіркес тұқым қуалау
бойынша есептер шығару
2 слайд
Жыныс анықтаудың 2 әдісі бар
•
Генетиптік әдіс – ж ұмыртқа жасушасының
ұрықтануынан және зиготаның қалыптасуынан
гаметалардың генетикалық материалы арқылы
анықталады.
•
Фенотиптік әдіс – кезінде жыныс зиготаның
хромосомалық жиынтығы ғана емес, ал
ағзаның қоршаған орта жағдайымен
анықталады.
3 слайд
4 слайд
Ер адам мен әйелдерде айырмашылық жасайтын қалған
2 хромосома жыныстық хромосомалар деп аталады.
Олар құрылысы бойынша ұқсас, яғни гомологты
әйелдер ХХ хромосома. Ер адамдарда бұл хромосомалар
әртүрлі, гомологты емес ХУ.
5 слайд
Жынысты алдын ала генотиптік
жолмен анықтау
•
Жынысты алдын ала генотиптік жолмен анықтау ұрықтану
кезінде жүреді. Әйел жасушаларының құрамында 44 аутосома
мен 2 жыныстық хромосомалар болады. Сондықтан оның
ағзасында 22 аутосома және 1Х хромосомасы бар жұмыртқа
жасушасы түзіледі. Әйел жынысы гомогаметалы деп аталады.
6 слайд
Егер құрамында Х хромосомасы бар сперматозоид жұмыртқа
жасушасына түссе, онда екі жыныстық хромосомасы бар ХХ және
44 аутосомасы бар диплоидты жиынтық қалпына келеді. Осындай
зиготадан қыз бала туады.
Егер ұрықтануға құрамында У бар сперматозоид қатысатын болса,
ХУ + 44 аутосомалы жиынтығы бар зигота түзіледі. Одан ұл бала
туады. Осындай болашақ нәрестенің жынысы сперматозоидте
болатын әкесінің жыныс хромосомасы арқылы анықталады.
7 слайд
Шешесі сау гомозиготалы, әкесі (Х h Y )
гемофилия мен ауыратын отбасының
ұрпақтары қандай болмақ? Некенің
үлгісін жазыңыз.
8 слайд
Әкесі (ХН Ү) сау, шешесі (ХН Х h ) гемофилия
гені бойынша гетерозиготалы болса,
отбасының ұрпақтары қандай болмақ?
9 слайд
XD XD – сау қыз
XD Xd – тасм қыз
Xd Xd – ауру қыз
XD Y – сау ұл
Xd Y – ауру ұл Сау қыз бала, дальтоник ер азаматқа
тұрмысқа шықты, олардан некеде
туылған бала қалай болады.
10 слайд
•
Тасымалдаушы қыз, сау ұлға
үйленді некеде туылған бала
қалай болады.
11 слайд
Әкесі және ұлы дальтоник ауруымен ауырады, ал шешесі сау.
Баланың және ата -анасының генотипін анықтау үшін отбасында ауру
әкесінен ұлына беріледі деген дұрыс па?
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз