Кавказ халықтары 28- сабақ 5- сынып

1 слайд

2 слайд
Қазақстан халқының музыкасы (жалғасы) Кавказ халықтары Сабағымыздың мақсаты: 1.Кавказ сөзінің мағынасын білеміз. 2. Кавказ халықтарымен танысамыз. 3. Кавказдықтар Грузин және Әзербайджан халықтарының өнері, музыкалық дәстүрін оқып білеміз. 4. Тыңдалған әндерге талдау жасаймыз.

3 слайд
КАВКАЗ

4 слайд
Әртүрлі ұлт өкілдері өмір сүреді.

5 слайд

6 слайд
Төменде берілген сөздерден кавказ халқының ұлттық атауларын Төменде берілген сөздерден кавказ халқының ұлттық атауларын тауып, торкөздерге жаз Ә Н К Н Б Р Г Н О Н И Ш А Н Ш Н Әзербайжан, молдаван, ирандық, грузин, пәкстандық, армян, балкар,шешен, испагн,кабардин,ингуш, осетин

7 слайд
Грузин халқының музыкасы әзербайжан мен армян халықтарының музыкасынан өзгеше. Ежелден грузин музыкасы көпдауысты. Хор музыкасы тек бірыңғай ерлердің немесе бірыңғай әйелдердің орындауында айтылады. Аралас хор болмаған. Әдетте, грузин әні үш дпауысқа бөлініп айтылады. Грузин халық музыкасының тағы бір ерекшелігі грузин әндері көбінесе сүйемелдеумен орындалады. Зурна, үшішекті пандури және төрт ішекті чонгури деп аталатын халық аспаптары бар.

8 слайд
Грузин халқының музыкалық аспаптары. Зурна Пандури Чонгури

9 слайд
. Грузин халқының «Лезгинка» биі көпшілікке жақсы таныс. Оның билеушілерді қыздыра ойналатын ырғағы тыңдаушыларды бейжай қалдырмайды.

10 слайд
. Аджария - Грузия еліндегі ең шырайлы жерлердің бірі. Ол қара теңіз жағалауында орналасқан Грузин халқы христиан болса, аджарлықтар- мұсылмандар. Олардың төл тілі – мемлекеттік грузин тілі.

11 слайд
. Әзербайжан халқы – өте өнерлі халық. Әндері әсем сазды. Негізінен олар грузин халқы сияқты емес, әнді бір дауыспен айтады. Әуенін нақышпен, әсерлей отырып, түрлі бояулармен орындайды. Әнді бұлай орындау ешкімнің қолынан келе бермейді. Әзербайжан халқы әншілерін ашуг деп атайды. Ашуг-ақын, композитор, орындаушы. Ол әннің сөзімен әуенін шығарады, билеп жүріп, аспаппен орындайды. Аспап саз деп аталады. Бұрын әзербайжан халқы ашугтарды «Ел анасы» деп атаған. Себебі, олар халықтың мүддесін, бостандықты қорғаған, туған еліне сүйіспеншілігін жырлаған. Ашугтар шығармашылығында тарихи- батырлық, эпикалық дастандар үлкен орын алады. Мысалы, біздің қазақ жырауларының дәстүрінде бар «Көроғлы» жырында және әзербайжанның «Көрұғлы» дастанында көне заманда халықты қорғаған батырдың қа h армандығы туралы жырланған.

12 слайд
Әзербайжан халқының музыкалық аспаптары. Саз Тар Кеманча Нагара Чаган

13 слайд
. Менің шөжелерім Сөзі Н.Мүталлибовтікі Әні Г.Гусейнлидікі Аударма М.Әлімбаевтікі Шеп, шеп, шеп, шөжелерім, Шеп, шеп, шеп, шеп, шөжелерім! Мамық жүнді шөжелерім, Нәзік үнді шөжелерім. Кек шалғында жайылыңдар, Тез,келіңдер,жайылым бар. Әй, менің шөжелерім, Әй, менің шөжелерім, Балғын бөбек, шөжелерім. Шеп, шеп, шеп, шөжелерім, Шеп, шеп, шеп, шеп шөжелерім! Мамық жүнді шөжелерім! Нәзік үнді шөжелерім. Не жейсіндер,мен берейін. Су берейін, жем берейін. Әй, менің шөжелерім, Әй, менің шөжелерім, Балғын бөбек шөжелерім, шеп. 3 рет. Тез-ақ өсіп толарсыңдар, Ақтауықтай боларсыңдар. Әй, менің шөжелерім, Әй, менің шөжелерім, Балғын бөбек шөжелерім. 3 рет

14 слайд
. 1. Кавказ деген сөз нені білдіреді? 2. Қандай кавказ халықтарын білесің? 3. Грузин халқының хор музыкасының ерекшелігі неде? 4. Грузин халқының қандай ұлттық аспаптары бар ? 5. Ашуг деп әзірбайжан халқы кімдерді атайды ? 6. Ашугтар өз орындауын қандай музыкалық аспаптармен сүйемелдейді? 7. «Шөжелерім» әнін жатқа орындау. Ү й ге т а п сы р м а :