Материалдар / Кейс.Ана дилеммасы
«Ustaz tilegi» - Республикалық кәсіби педагогтар қауымдастығына қосылып, сайттағы 381 569 материалды тегін жүктеп алу мүмкіндігіне ие болыңыз
Толығырақ

Кейс.Ана дилеммасы

Материал туралы қысқаша түсінік
Мектепалды даярлық
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
24 Наурыз 2025
80
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материалдың қысқаша түсінігі
Кейс.Ана дилеммасы Нәрестені анасынан ажыратып асырап алу кезінде тек ғана материалдық жағынан Көбірек мән беріп,оны ерекше т

1 слайд
Кейс.Ана дилеммасы Нәрестені анасынан ажыратып асырап алу кезінде тек ғана материалдық жағынан Көбірек мән беріп,оны ерекше тұлға болуына ешкім кепіл бермейді.Негізі батыр, Ақылды,еңбекқор,мейрімді болып өсуіне кедейшілік кедергі жасамайды Керісінше,баланы батылырақ қадам басуына түрткі болады. Алайда әйел адамға 18-жасында жалғыз өзі аяққа тұрғызу деген ол өте ауыр. Сол үшін Ханна өзгі отбасынан көмек алады.Бірақ Ханна баласымен қарым- Қатынасын үзбеді және өзінің балаға деген сүйіспеншілігін беріп отырды. Педагог ретінде баланы өзге отбасыға бергені дұрыс деп ойлаймын. Өйткені бала бұзық,караусыз қалмайды.Жаман жолға түспейді,әрі моралдық Тұрғыдан да,материалдық түрғыдандан қамтамасыз етіледі Бірақ Қазақстан ашық асырап алуға дайын емес деп ойлаймын,өйткені Біздің елде туған-туыстық жақсы дамыған.Өз баласын баска отбасыға асырап Алуға қарсы болады.

1 слайд

Кейс.Ана дилеммасы Нәрестені анасынан ажыратып асырап алу кезінде тек ғана материалдық жағынан Көбірек мән беріп,оны ерекше тұлға болуына ешкім кепіл бермейді.Негізі батыр, Ақылды,еңбекқор,мейрімді болып өсуіне кедейшілік кедергі жасамайды Керісінше,баланы батылырақ қадам басуына түрткі болады. Алайда әйел адамға 18-жасында жалғыз өзі аяққа тұрғызу деген ол өте ауыр. Сол үшін Ханна өзгі отбасынан көмек алады.Бірақ Ханна баласымен қарым- Қатынасын үзбеді және өзінің балаға деген сүйіспеншілігін беріп отырды. Педагог ретінде баланы өзге отбасыға бергені дұрыс деп ойлаймын. Өйткені бала бұзық,караусыз қалмайды.Жаман жолға түспейді,әрі моралдық Тұрғыдан да,материалдық түрғыдандан қамтамасыз етіледі Бірақ Қазақстан ашық асырап алуға дайын емес деп ойлаймын,өйткені Біздің елде туған-туыстық жақсы дамыған.Өз баласын баска отбасыға асырап Алуға қарсы болады.

Менің бақылау аймағым Мен басқа адамдардың сөздерін басқара да, бақылай да алмаймын Мен эмоциямды басқара аламын Мен эмоциямд

2 слайд
Менің бақылау аймағым Мен басқа адамдардың сөздерін басқара да, бақылай да алмаймын Мен эмоциямды басқара аламын Мен эмоциямды бақылай аламын Мен іс-әрекеттерімді Бақылай аламын Мен басқа адамдардың әрекеттерін басқара да, бақылай да алмаймын

2 слайд

Менің бақылау аймағым Мен басқа адамдардың сөздерін басқара да, бақылай да алмаймын Мен эмоциямды басқара аламын Мен эмоциямды бақылай аламын Мен іс-әрекеттерімді Бақылай аламын Мен басқа адамдардың әрекеттерін басқара да, бақылай да алмаймын

Стилдер Стилдің ерекшелігі Шешім қабылдауы Жауапкерші лікті жүктеу Қарым- қатынас Білімге деген көз қарас Авторитарлық Басқа

3 слайд
Стилдер Стилдің ерекшелігі Шешім қабылдауы Жауапкерші лікті жүктеу Қарым- қатынас Білімге деген көз қарас Авторитарлық Басқару бір адамның қолында болады Шешімді 1 Адам қабылдайды Бір адамға жүктеледі Жүмысшыларм ен өзара әрекет тез орнайды Білім аз болады Демократиялық Еркіндік болады Халықпен басшы ортақ шешім қабылдайды Халыққа жүктеледі Басшымен халық арасында тығыз байланыс болады Білім жақсы дамиды Либералдық Басшы коллективтен шетте тұрады,коллект ивте көшбасшы басқару қызметінде болады Басшы өзі шешім қабылдауға дәрменсіз Коллективте көшбасшыға жауапкершілік жүктеледі Басшымен байланыс болмайды, көшбасшымен тығыз байланыс болады Білім көбірек көшбасшыда болады Басқару стильдердің ерекшеліктерінің ішкі мазмұнына сипаттама беріңіз

3 слайд

Стилдер Стилдің ерекшелігі Шешім қабылдауы Жауапкерші лікті жүктеу Қарым- қатынас Білімге деген көз қарас Авторитарлық Басқару бір адамның қолында болады Шешімді 1 Адам қабылдайды Бір адамға жүктеледі Жүмысшыларм ен өзара әрекет тез орнайды Білім аз болады Демократиялық Еркіндік болады Халықпен басшы ортақ шешім қабылдайды Халыққа жүктеледі Басшымен халық арасында тығыз байланыс болады Білім жақсы дамиды Либералдық Басшы коллективтен шетте тұрады,коллект ивте көшбасшы басқару қызметінде болады Басшы өзі шешім қабылдауға дәрменсіз Коллективте көшбасшыға жауапкершілік жүктеледі Басшымен байланыс болмайды, көшбасшымен тығыз байланыс болады Білім көбірек көшбасшыда болады Басқару стильдердің ерекшеліктерінің ішкі мазмұнына сипаттама беріңіз

Категория Мен жақсы жасай аламын Нені жақсартқым келеді Менің мақсаттарым Отбасы Отбасымды 1-орынға қоямын Әкесімен қыздары

4 слайд
Категория Мен жақсы жасай аламын Нені жақсартқым келеді Менің мақсаттарым Отбасы Отбасымды 1-орынға қоямын Әкесімен қыздарының арасындағы байланысты нығайтқым келеді Отбасыммен шет елдерде дем алғым келеді Достар Жақсы пікір айта аламын Ауызбіршілікті Әрқашан шыншыл адал болса екен деймін Жұмыс/оқу Жұмысты тиянақты жасаймын Өзгерістер Жасағым келеді Мамандықтың ең биік шыңына жкткім келеді Рухани даму Өзімді рухани жағынан дамытып отырамын Сөздік қорды молайтқым келеді Адамдар арасында кітап оқитындарды көбейткім келеді Денсаулық Және әдемілік Биді жақсы билеймінСалауатты өмір салтын жақсартқым келеді Дене бітімімді қалпына келтіргім келеді Өмірлік мақсат қоя білу

4 слайд

Категория Мен жақсы жасай аламын Нені жақсартқым келеді Менің мақсаттарым Отбасы Отбасымды 1-орынға қоямын Әкесімен қыздарының арасындағы байланысты нығайтқым келеді Отбасыммен шет елдерде дем алғым келеді Достар Жақсы пікір айта аламын Ауызбіршілікті Әрқашан шыншыл адал болса екен деймін Жұмыс/оқу Жұмысты тиянақты жасаймын Өзгерістер Жасағым келеді Мамандықтың ең биік шыңына жкткім келеді Рухани даму Өзімді рухани жағынан дамытып отырамын Сөздік қорды молайтқым келеді Адамдар арасында кітап оқитындарды көбейткім келеді Денсаулық Және әдемілік Биді жақсы билеймінСалауатты өмір салтын жақсартқым келеді Дене бітімімді қалпына келтіргім келеді Өмірлік мақсат қоя білу

Бизнес план:Сүт тағамдары Сүт тағамдары – сүттен дайындалатын әр түрлі өнімдер. Оларды дайындау кезінде сүттің сақталу мер

5 слайд
Бизнес план:Сүт тағамдары Сүт тағамдары  – сүттен дайындалатын әр түрлі өнімдер. Оларды дайындау кезінде сүттің сақталу мерзімін ұзарту және оның құрамындағы пайдалы заттар мен жұғымдылық сапасын сақтау мақсаты да көзделеді. Сары май және ірімшік, сүт консервілерін (қойытылған сүт, т.б.), ашытылған   сүт  ( айран,   қатық,   құрт,   қымыз,   сүзбе,   шұбат, т.б.) дайындау ісі ертеден белгілі. Қазіргі уақытта Қазақстанда “ФудМастер”, “Адал”, “Смак”, “Қайсар”, “Агропродукт”, қымыз және шұбат өнімдерін шығаратын “Саяқ”, т.б. шетелдік және отандық компаниялар сүт өнімдерімен қатар сүтке әр түрлі биоқоспалар қосып, тәтті “БИО-С”, “Пеппи”, т.б. өнімдерді шығарады. Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” дейді. Ақтан тағамдар әзірлеуде бірнеше мыңдаған жылдар бойы халық аса бай тәжірибе жинақтай отырып, одан жүзден астам тамақ түрлері мен дайындау әдістерін жасаған. Сиыр сүтінен сұйық, қою, қоймалжың, ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ түріндегі ұлттық тағамдар жасаса, ешкі сүтін емге қолданған. Бие сүтін ашытып қымыз, түйе сүтінен шұбат жасап, оларды әр түрлі ауруларға ем ретінде де пайдаланған.

5 слайд

Бизнес план:Сүт тағамдары Сүт тағамдары  – сүттен дайындалатын әр түрлі өнімдер. Оларды дайындау кезінде сүттің сақталу мерзімін ұзарту және оның құрамындағы пайдалы заттар мен жұғымдылық сапасын сақтау мақсаты да көзделеді. Сары май және ірімшік, сүт консервілерін (қойытылған сүт, т.б.), ашытылған   сүт  ( айран,   қатық,   құрт,   қымыз,   сүзбе,   шұбат, т.б.) дайындау ісі ертеден белгілі. Қазіргі уақытта Қазақстанда “ФудМастер”, “Адал”, “Смак”, “Қайсар”, “Агропродукт”, қымыз және шұбат өнімдерін шығаратын “Саяқ”, т.б. шетелдік және отандық компаниялар сүт өнімдерімен қатар сүтке әр түрлі биоқоспалар қосып, тәтті “БИО-С”, “Пеппи”, т.б. өнімдерді шығарады. Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” дейді. Ақтан тағамдар әзірлеуде бірнеше мыңдаған жылдар бойы халық аса бай тәжірибе жинақтай отырып, одан жүзден астам тамақ түрлері мен дайындау әдістерін жасаған. Сиыр сүтінен сұйық, қою, қоймалжың, ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ түріндегі ұлттық тағамдар жасаса, ешкі сүтін емге қолданған. Бие сүтін ашытып қымыз, түйе сүтінен шұбат жасап, оларды әр түрлі ауруларға ем ретінде де пайдаланған.

Сүт тағамдарының құрамы ақуыз, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кей

6 слайд
Сүт тағамдарының құрамы ақуыз, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кейбір Сүт тағамдарында түзілетін сүт қышқылы адамның ас қорыту жүйесіндегі шіру процестерінің дамуын тежеп отырады. Ол денсаулыққа пайдалы және қоректік қасиеті мол. Сүт төрт түлік малдың аттарына қарай бие сүт; түйе сүті; қой – ешкі сүті; сиыр сүті делінеді. Ал, жас төлдеген малдың алғашқы бір – екі күнгі сүті уыз болады. Сиыр көктемгі және жаз айларында күніне үш рет, күзге қарай суала бастаған кезде екі рет сауылады. Қой тал түсте қосақталып бір-ақ рет, бие сағат сайын, тіпті одан да жиі сауылады. Інгеннің сауымы да бие тәрізді деуге болады, бірақ биеден гөрі сиректеу сауылады. Сүт – мал баққан қазақ жанұясының негізі тағамы. Одан қымыз, шұбат, айран, қатық, сары май, ірімшік, құрт, сүзбе, қаймақ сияқты ішетін, жейтін, сусындайтын алуан түрлі тағам әзірлейді. Қой мен ешкі мамыр айынан бастап тамыз айына дейін сауылады. Қой, ешкіні сауғанда төлін салып идіріп сауу, қосақтап қойып төлсіз сауу сияқты екі түрлі әдіс қолданылған. Салып сауу көбінесе төлдердің жас және өрістететіп бөлек бағуға еркін жарай қоймаған кезінде болған. Бұл кезде қозы, лақ көгенде немесе керегеден, шетеннен, шиден істелген қоршауда ұсталып, сауарда ғана емізіледі. Екінші әдіс түрі қосақтап сауу. Мұнда сауылатын қой – ешкі төлдері бауырына салынбайды. Олар өрісте бөлек бағылады. Саулықтар мен ешкілер арқанға тізіліп, қосақталады да, бір шетінен сауыла бастайды

6 слайд

Сүт тағамдарының құрамы ақуыз, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кейбір Сүт тағамдарында түзілетін сүт қышқылы адамның ас қорыту жүйесіндегі шіру процестерінің дамуын тежеп отырады. Ол денсаулыққа пайдалы және қоректік қасиеті мол. Сүт төрт түлік малдың аттарына қарай бие сүт; түйе сүті; қой – ешкі сүті; сиыр сүті делінеді. Ал, жас төлдеген малдың алғашқы бір – екі күнгі сүті уыз болады. Сиыр көктемгі және жаз айларында күніне үш рет, күзге қарай суала бастаған кезде екі рет сауылады. Қой тал түсте қосақталып бір-ақ рет, бие сағат сайын, тіпті одан да жиі сауылады. Інгеннің сауымы да бие тәрізді деуге болады, бірақ биеден гөрі сиректеу сауылады. Сүт – мал баққан қазақ жанұясының негізі тағамы. Одан қымыз, шұбат, айран, қатық, сары май, ірімшік, құрт, сүзбе, қаймақ сияқты ішетін, жейтін, сусындайтын алуан түрлі тағам әзірлейді. Қой мен ешкі мамыр айынан бастап тамыз айына дейін сауылады. Қой, ешкіні сауғанда төлін салып идіріп сауу, қосақтап қойып төлсіз сауу сияқты екі түрлі әдіс қолданылған. Салып сауу көбінесе төлдердің жас және өрістететіп бөлек бағуға еркін жарай қоймаған кезінде болған. Бұл кезде қозы, лақ көгенде немесе керегеден, шетеннен, шиден істелген қоршауда ұсталып, сауарда ғана емізіледі. Екінші әдіс түрі қосақтап сауу. Мұнда сауылатын қой – ешкі төлдері бауырына салынбайды. Олар өрісте бөлек бағылады. Саулықтар мен ешкілер арқанға тізіліп, қосақталады да, бір шетінен сауыла бастайды

Мұндай қой матаудың түрін «қосақ» немесе «қой қосағы» дейді. Өйткені қой қосақтау қазақ тіліндегі «бие қосақтау» деген сөздің ұ

7 слайд
Мұндай қой матаудың түрін «қосақ» немесе «қой қосағы» дейді. Өйткені қой қосақтау қазақ тіліндегі «бие қосақтау» деген сөздің ұғымынан басқарақ. Қойды қосақтағанда оларды қатарластырып емес, қарама – қарсы тұрғызып, бастарын айқастырып, екі-екіден арқанға шалып қояды. Сонда ұзын қосақталған қойлардың бастары біріңғай ортаға келіп, артқы қосақтың екі жағында қатарласып тұрады. Өйткені, қой, ешкі басқа малдардай, бір жақ жанынан емес, тура артында отырып сауылады. Қосақта тұрған саулықтар, әдетте бір шетінен бастап, түгел сауылады, бұл «бірінші сауым» делінеді, одан кейін екінші рет сауылады, бұл «жебе сауу» деп аталады. Содан кейін қой ағытылып, қозысымен жамыратылады. Мұны «қозы жамырату» дейді. Жамыраған қозылар енесін еміп, 2-3 сағат бірге жайылғаннан кейін кешқұрым қайта бөлінеді. Бұл «қозы бөлу» делінеді. Кейбір себептермен бұзау немесе қозы өліп қалған жағдайда енесінің суалып кетпеуі үшін оған басқа малдың төлін телиді. Мұндайда бір төл екі енені қатар емеді. Ал, төлдің өз енесі өліп, жетім қалса оны өлтірмеу, сүтсіз қалдырмау мақсатымен басқа малдың бауырына салып телиді. Мұнда екі енеден туған екі төл бір енені емеді. Соған қарай «тел құлын», «тел қозы» - дейтін атаулар қалыптасқан. Сиырды күн сайын 3 рет, бұзауын салып, идіріп сауады. Бұзау бөлек бағылады немесе тұмылдырық, сірге кигізіп енесімен бірге жібереді. Жоғарыда айтылған артықшылығы бойынша сиырдың соңғы иіндісін шайға қатып, бөлек сауған.

7 слайд

Мұндай қой матаудың түрін «қосақ» немесе «қой қосағы» дейді. Өйткені қой қосақтау қазақ тіліндегі «бие қосақтау» деген сөздің ұғымынан басқарақ. Қойды қосақтағанда оларды қатарластырып емес, қарама – қарсы тұрғызып, бастарын айқастырып, екі-екіден арқанға шалып қояды. Сонда ұзын қосақталған қойлардың бастары біріңғай ортаға келіп, артқы қосақтың екі жағында қатарласып тұрады. Өйткені, қой, ешкі басқа малдардай, бір жақ жанынан емес, тура артында отырып сауылады. Қосақта тұрған саулықтар, әдетте бір шетінен бастап, түгел сауылады, бұл «бірінші сауым» делінеді, одан кейін екінші рет сауылады, бұл «жебе сауу» деп аталады. Содан кейін қой ағытылып, қозысымен жамыратылады. Мұны «қозы жамырату» дейді. Жамыраған қозылар енесін еміп, 2-3 сағат бірге жайылғаннан кейін кешқұрым қайта бөлінеді. Бұл «қозы бөлу» делінеді. Кейбір себептермен бұзау немесе қозы өліп қалған жағдайда енесінің суалып кетпеуі үшін оған басқа малдың төлін телиді. Мұндайда бір төл екі енені қатар емеді. Ал, төлдің өз енесі өліп, жетім қалса оны өлтірмеу, сүтсіз қалдырмау мақсатымен басқа малдың бауырына салып телиді. Мұнда екі енеден туған екі төл бір енені емеді. Соған қарай «тел құлын», «тел қозы» - дейтін атаулар қалыптасқан. Сиырды күн сайын 3 рет, бұзауын салып, идіріп сауады. Бұзау бөлек бағылады немесе тұмылдырық, сірге кигізіп енесімен бірге жібереді. Жоғарыда айтылған артықшылығы бойынша сиырдың соңғы иіндісін шайға қатып, бөлек сауған.

Иіген тез исініп кетеді, сондықтан оны тез сауу қажет. Осыған байланысты кей уақытта оның екі жағында түрегеп тұрып екі әйе

8 слайд
Иіген тез исініп кетеді, сондықтан оны тез сауу қажет. Осыған байланысты кей уақытта оның екі жағында түрегеп тұрып екі әйел сауады. Бие тез исінеді, оны сауған кісі құлынын салып, идіргеннен кейін бір қолымен оң жақ санының алдынан, екінші қолымен сол жақ санының артынын құшақтай отырып тез сауады. Бие емшегінің үрпі кең және жұмсақ келеді. Сондықтан оны тез-тез саумаса сүт ағып кетеді немесе исініп сүті тоқтап қалады. Бұзау мен қозының немесе құлын мен ботаның емген уақытта енесінің желінін түрткілеп еметіні белгілі. Өйткені желінді шайқаған сайын сүт мол келеді. Сондықтан да қосақтағы қойды сауған әйелдер әлсін - әлсін желінін жұдырықтап отырады. Сонымен қатар қай малды сауғанда да қол құрғамау үшін сауыншы екі қолын әлсін - әлсін жылы сүтке малып, дымдап отырады. Ұлттық тағамдардың ішінде ежелгі және көпшілікке ортақ тағамның бірі ақ екенін жоғарыда айттық. «Ағы бардың бағы бар» деп қазақ халқы сүт тағамын бақыт, несібесі деп білген. Сүтті соншалық қасиеттеудің басты себебі – ол тіршілік арқауы, одан неше алуан құнарлы тағамдар әзірлеп, дастарқан молшылығын жасаған. «Қазақтардың сүттен жасайтын ұлттық тағамдарының түріне сан жетпейді» - деп жазған ертедегі бір зерттеуші.

8 слайд

Иіген тез исініп кетеді, сондықтан оны тез сауу қажет. Осыған байланысты кей уақытта оның екі жағында түрегеп тұрып екі әйел сауады. Бие тез исінеді, оны сауған кісі құлынын салып, идіргеннен кейін бір қолымен оң жақ санының алдынан, екінші қолымен сол жақ санының артынын құшақтай отырып тез сауады. Бие емшегінің үрпі кең және жұмсақ келеді. Сондықтан оны тез-тез саумаса сүт ағып кетеді немесе исініп сүті тоқтап қалады. Бұзау мен қозының немесе құлын мен ботаның емген уақытта енесінің желінін түрткілеп еметіні белгілі. Өйткені желінді шайқаған сайын сүт мол келеді. Сондықтан да қосақтағы қойды сауған әйелдер әлсін - әлсін желінін жұдырықтап отырады. Сонымен қатар қай малды сауғанда да қол құрғамау үшін сауыншы екі қолын әлсін - әлсін жылы сүтке малып, дымдап отырады. Ұлттық тағамдардың ішінде ежелгі және көпшілікке ортақ тағамның бірі ақ екенін жоғарыда айттық. «Ағы бардың бағы бар» деп қазақ халқы сүт тағамын бақыт, несібесі деп білген. Сүтті соншалық қасиеттеудің басты себебі – ол тіршілік арқауы, одан неше алуан құнарлы тағамдар әзірлеп, дастарқан молшылығын жасаған. «Қазақтардың сүттен жасайтын ұлттық тағамдарының түріне сан жетпейді» - деп жазған ертедегі бір зерттеуші.

Министірлікпен келісілген курстар тізімі