Киіз үйді безендіру.




1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Киіз үйді безендіру.
Мақсаты:
1.Киіз үй жайлы мағлұмат беру және оның
құру технологиясы жайлы айту.
2.Оқушыларды ұлттық құндылықтарды сақтай
білуге және құрметтеуге, адам еңбегін
бағалай білуге баулу.
3.Оқушылардың киіз үйге деген
қызығушылығын ояту, оны көзбен көріп,
қолмен жасауға ықпал ету.
1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Киіз үйді безендіру. Мақсаты: 1.Киіз үй жайлы мағлұмат беру және оның құру технологиясы жайлы айту. 2.Оқушыларды ұлттық құндылықтарды сақтай білуге және құрметтеуге, адам еңбегін бағалай білуге баулу. 3.Оқушылардың киіз үйге деген қызығушылығын ояту, оны көзбен көріп, қолмен жасауға ықпал ету.

2 слайд
Осы сөзжұмбақты дұрыс таба отырып, жаңа сабақ тақырыбын
анықтаймыз
2 слайд
Осы сөзжұмбақты дұрыс таба отырып, жаңа сабақ тақырыбын анықтаймыз

3 слайд
Сөзжұмбақтың сұрақтары:
Мақал – мәтелдерді жалғастырыңыз:
1. .................... етсең ерінбей,
Тояды қарның тіленбей.
2.Білім ....................... құдық қазғандай.
3.Шешеннің сөзі мерген,
.................... қолы мерген.
4. ........... қорқақ, қол батыр.
5.Адам көркі ........................
Ағаш көркі жапырақ.
6. Еңбек құралы.
3 слайд
Сөзжұмбақтың сұрақтары: Мақал – мәтелдерді жалғастырыңыз: 1. .................... етсең ерінбей, Тояды қарның тіленбей. 2.Білім ....................... құдық қазғандай. 3.Шешеннің сөзі мерген, .................... қолы мерген. 4. ........... қорқақ, қол батыр. 5.Адам көркі ........................ Ағаш көркі жапырақ. 6. Еңбек құралы.

4 слайд
4 слайд

5 слайд
Киіз үй туралы түсінік
Киіз үй – мал шаруашылығымен айналысып, көшпелі өмір сүретін қазақ
халқы үшін өте қолайлы баспана.
Киіз үй аз уақыт аралығында тігуге де, жинауға да ыңғайлы. көшіп –
қонуға қолайлы болғандықтан, малшылар оны қазір де көп қолданады.
Қазақтың киіз үйі – қазақ халқы үшін қасиет тұтар ордасы.Қазақтың
киіз үйі өзінің мәдени –тұрмыстық, шаруашылық жағдайына байланысты,
негізінен үш түрге бөлінеді:
1. Жаздыкүні тұруға арналған киіз үй.
2.Мереке жиын кезінде немесе қадірлі қонақты күтіп алатын киіз үй.
3.Жорық кезінде тігетін киіз үй.
Шығу тарихы біздің заманымызға дейінгі ғасырларда пайда болған киіз
үйді біздің халық қасиетті , киелі қара шаңырағымыз деп
дәріптейді.Тағы да бір айта кететін жайт, киіз үй – тек баспана ғана
емес,ол сәулет,құрылыс,сурет,қолөнер сияқты бірнеше өнердің басын
құрайтын ғажайып туынды.
Киіз үйдің негізгі қаңқасын сүйегі деп атайды, оған кереге,
сықырлауық, уық, шаңырақ жатады.
5 слайд
Киіз үй туралы түсінік Киіз үй – мал шаруашылығымен айналысып, көшпелі өмір сүретін қазақ халқы үшін өте қолайлы баспана. Киіз үй аз уақыт аралығында тігуге де, жинауға да ыңғайлы. көшіп – қонуға қолайлы болғандықтан, малшылар оны қазір де көп қолданады. Қазақтың киіз үйі – қазақ халқы үшін қасиет тұтар ордасы.Қазақтың киіз үйі өзінің мәдени –тұрмыстық, шаруашылық жағдайына байланысты, негізінен үш түрге бөлінеді: 1. Жаздыкүні тұруға арналған киіз үй. 2.Мереке жиын кезінде немесе қадірлі қонақты күтіп алатын киіз үй. 3.Жорық кезінде тігетін киіз үй. Шығу тарихы біздің заманымызға дейінгі ғасырларда пайда болған киіз үйді біздің халық қасиетті , киелі қара шаңырағымыз деп дәріптейді.Тағы да бір айта кететін жайт, киіз үй – тек баспана ғана емес,ол сәулет,құрылыс,сурет,қолөнер сияқты бірнеше өнердің басын құрайтын ғажайып туынды. Киіз үйдің негізгі қаңқасын сүйегі деп атайды, оған кереге, сықырлауық, уық, шаңырақ жатады.

6 слайд
Шаңырақ – киіз үйдің ең жоғарғы сүйегі, дөңгелек шеңбер
етіп иілген. Ол киіз үйдің нақ төбесінде орналасқан.
Шаңырақ – киіз үйдің қасиетті, киелі бөлігі.
Шаңырақ – «үй, отбасы » деген мағынаны да білдіреді.
Шаңырақ бөліктері : тоғын, күлдіреуіш,кепілдік.
Шаңырақ үйге жарық түсіруін, жағылған түтіннің сыртқа
шығуын қамтамасыз етеді.
6 слайд
Шаңырақ – киіз үйдің ең жоғарғы сүйегі, дөңгелек шеңбер етіп иілген. Ол киіз үйдің нақ төбесінде орналасқан. Шаңырақ – киіз үйдің қасиетті, киелі бөлігі. Шаңырақ – «үй, отбасы » деген мағынаны да білдіреді. Шаңырақ бөліктері : тоғын, күлдіреуіш,кепілдік. Шаңырақ үйге жарық түсіруін, жағылған түтіннің сыртқа шығуын қамтамасыз етеді.

7 слайд
Уық - шаңырақ пен керегенің арасын жалғастыратын,
үйге ерекше сән беретін , бір шеті иілген ұзын сырық
ағаш.
Уықтың саны , кереге басының санына байланысты
болады және үйдің көлеміне, қанатына сәйкес өзгеріп
отырады.Сықырлауық – бұл киіз үйдің есігі, ол түрлі ою –
өрнектермен әшекейленіп, тақтайдан жасалады.
7 слайд
Уық - шаңырақ пен керегенің арасын жалғастыратын, үйге ерекше сән беретін , бір шеті иілген ұзын сырық ағаш. Уықтың саны , кереге басының санына байланысты болады және үйдің көлеміне, қанатына сәйкес өзгеріп отырады.Сықырлауық – бұл киіз үйдің есігі, ол түрлі ою – өрнектермен әшекейленіп, тақтайдан жасалады.

8 слайд
Кереге - торкөзді болады, жиырылады және жазылады.
Кереге – үйдің қанат санын білдіреді.Киіз үйдің кереге саны
қанша болса , үй де сонша қанатты болып саналады. Мысалы,
алты керегеден тұратын үй - алты қанатты, 12 керегеден
тұратын үй – 12 қанатты үй деп аталады.
8 слайд
Кереге - торкөзді болады, жиырылады және жазылады. Кереге – үйдің қанат санын білдіреді.Киіз үйдің кереге саны қанша болса , үй де сонша қанатты болып саналады. Мысалы, алты керегеден тұратын үй - алты қанатты, 12 керегеден тұратын үй – 12 қанатты үй деп аталады.

9 слайд
Жұмбақтар
1.Қырық найза буылған
Бір қалпаққа сұғылған
Шешуі: ...................
2.Жисаң баудай,
Жайсаң аудай
Шешуі: ...................
3.Ұқсайтын шеңберге
Қабырғасы жиылып, керіледі
Жиһазы мол кең бөлме
Төбесінен жұлдыздар көрінеді.
Шешуі: ....................
4.Келсең жолды ашады,
Кетсең жолды жабады.
Шешуі: .....................
9 слайд
Жұмбақтар 1.Қырық найза буылған Бір қалпаққа сұғылған Шешуі: ................... 2.Жисаң баудай, Жайсаң аудай Шешуі: ................... 3.Ұқсайтын шеңберге Қабырғасы жиылып, керіледі Жиһазы мол кең бөлме Төбесінен жұлдыздар көрінеді. Шешуі: .................... 4.Келсең жолды ашады, Кетсең жолды жабады. Шешуі: .....................

10 слайд
10 слайд

11 слайд
11 слайд