#1 слайд

1 слайд

#2 слайд
КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР 10.1B ТАРАУ - Желі және қауіпсіздік

2 слайд

#3 слайд
Негізгі түсініктер  Компьютерлік желі (Computer NetWork, net - желі, и work - жұмыс) - бұл компьютерлер арасында ақпарат алмасу жүйесі.  Негізгі мақсат: пайдаланушыларға желінің барлық компьютерлерінің жергілікті ресурстарына қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ету.

3 слайд

#4 слайд
Талаптар  Өнімділік  Сенімділік және қауіпсіздік  Кеңейту және масштабтау  Ашықтық және өңдеу  Үйлесімділік (гетерогенділік)

4 слайд

#5 слайд
Компьютерлік желілер келесі белгілер бойынша жіктеледі:  географиялық таралу дәрежесі;  өндірістік бөлімшенің ауқымы;  басқару әдісі;  байланыстардың құрылымы (топологиясы).

5 слайд

#6 слайд
Географиялық таралу дәрежесі бойынша:  Жергілікті желілер (Local Area Network, LAN);  Ауқымды желілер (Wide Area Network, WAN);  Қалалық желілер (Metropolitan Area Network, MAN).

6 слайд

#7 слайд
Өндірістік бөлімшенің ауқымы бойынша:  бөлімдер желілері;  кампус желілері;  корпоративтік желілер.

7 слайд

#8 слайд
Басқару әдісі бойынша:  «Клиент - сервер» желілері; Клиент - кейбір қызметтерді сұрайтын объект (компьютер немесе бағдарлама). Сервер - кейбір қызметтерді ұсынатын объект (компьютер немесе бағдарлама).

8 слайд

#9 слайд
Байланыстар топологиясы бойынша :  "ортақ шина" топологиясы бар желілер;  "Жұлдыз"топологиясы бар желілер;  "сақина"топологиясы бар желілер;  ағаш топологиясы бар желілер;  аралас топологиясы бар желілер.

9 слайд

#10 слайд
Желілердің жеке түрлері  Интернет-бұл көптеген халықаралық және ұлттық компьютерлік желілердің қауымдастығы.  Интранет-стандарттарды, Хаттамаларды және Интернет технологияларын пайдаланатын ұйымның ішкі желісі.  Экстранет - корпоративтік Интранет.

10 слайд

#11 слайд
Желі компоненттері  Компьютерлер: ДК; ноутбук және т.б.  Байланыс жабдықтары: коммутаторлар; маршрутизаторлар; байланыс желілері.  Операциялық жүйелер: Windows; Novell NetWare; Unix.  Желілік қосымшалар: Желілік принтер; желілік диск; деректер қоры.

11 слайд

#12 слайд
“ЖҰЛДЫЗ” топологиясы ●Концентратор (hub) ●Коммутатор (switch)

12 слайд

#13 слайд
КОНЦЕНТРАТОР (HUB) Желілік концентратор немесе хаб – есілген қоссым типті кабельдік инфрақұрылымды қолдана отырып, компьютерлерді Ethernet желісіне біріктіруге арналған құрылғы. Хаб өте қарапайым құрылғы. Кіріс пакеті оған қосылған кез келген адамға жіберіледі. Осылайша, соңғы компьютер пакеттің заңды алушысы немесе жоқ екенін өзі анықтауы керек. Егер пакет оған арналмаған болса, ол жойылады. КОНЦЕНТРАТОР / ХАБ

13 слайд

#14 слайд
КОММУТАТОРЫ (SWITCH) Желілік коммутатор немесе свитч - бір немесе бірнеше желі сегменттері ішінде бірнеше компьютерлік желі түйіндерін қосуға арналған құрылғы. Коммутатор OSI моделінің арна деңгейінде жұмыс істейді. Коммутатор деректерді тек алушыға тікелей жібереді (ерекшелік-бұл желінің барлық түйіндеріне тарату трафигі және шығыс коммутатор порты белгілі емес құрылғыларға арналған трафик). Бұл желінің өнімділігі мен қауіпсіздігін жақсартады, желінің қалған сегменттерін оларға арналмаған деректерді өңдеу қажеттілігінен босатады. КОММУТАТОР / СВИЧ

14 слайд

#15 слайд
Желілік көпір(Network bridge) Желілік көпір (Network bridge) – бұл деректер желісінің сегменттерін бір желіге біріктіруге арналған желілік құрылғы.  К пір к бінесе жергілікті желіні ө ө ң рт рлі б ліктерін (сегменттерін) біріктіру шін ә ү ө ү олданылады, қ осылайша олар бір жергілікті желі ретінде ж мыс істей алады. ұ  К пірлер Жергілікті желілерді (немесе жергілікті желілерді б ліктерін) осу шін олданылады, йткені ө ң ө қ ү қ ө рбір деректер пакетін барлы ы тимал ба ыттар а жіберу деректер арнасыны шамадан тыс ж ктелуіне ә қ қ ғ ғ ң ү ж не жергілікті желіні ткізу абілеттілігіні т мендеуіне келуі м мкін. ә ң ө қ ң ө ә ү  Екі жергілікті желіні осады ж не рыл ыны қ ә құ ғ ң MAC мекенжайларын пайдаланып деректер пакеттерін жібереді немесе с зеді ү . СЕТЕВОЙ МОСТ

15 слайд

#16 слайд
Прокси сервер (proxy server)  Прокси сервер - бұл пайдаланушыларға әртүрлі Интернет қызметтеріне жанама сұраныстар жасауға мүмкіндік беретін арнайы бағдарламалық-аппараттық кешен.  Прокси-серверлердің функцияларына мыналар кіреді : •интернет-трафикті сүзу •деректерді кэштеу •ақпаратты қысу •сайтқа жасырын кіру арқылы қауіпсіздікті қолдау   ПРОКСИ СЕРВЕР

16 слайд

#17 слайд
Маршрутизатор (router)  Маршрутизатор - б л жергілікті компьютерлік желі мен Интернет арасында ы байланысты ұ ғ амтамасыз ететін желілік рыл ы. қ құ ғ  Маршрутизатор желіден бір форматта берілетін деректерді абылдайды (ол белгілі бір қ протоколды олданады) ж не қ ә деректерді бас а желі т сінетін протокол мен формат а қ ү қ т рлендіреді, ү осылайша олар а маршрутизатор ар ылы байланысу а м мкіндік береді. ғ қ ғ ү  Маршрутизатор желілер арасында ы трафикті ба ыттау шін ғ ғ ү IP маршруттау кестесін олдана отырып, қ желідегі та айындал ан желілік мекен-жай а е жа сы маршрутты ғ ғ ғ ң қ есептей алады МАРШРУТИЗАТОР / РОУТЕР Маршрутизатор кез-келген компьютерден о ан ғ осыл ан кез-келген желіге жіберілген қ ғ деректер пакетін IP мекенжайын пайдаланып тексереді. Маршрутизатор сымды немесе сымсыз болуы м мкін. ү

17 слайд

#18 слайд
Практикалық жұмыс https://learningapps.org/260699 https://learningapps.org/251096 https://learningapps.org/258426 https://learningapps.org/249481 Дескриптор: - Компьютерлік желінің қолайлы компоненттерін таңдайды  

18 слайд

#19 слайд
Тапсырма Желілік құрылғы Мақсаты 1 маршрутизатор (роутер) 2 Концентратор(хаб) 3 Коммутатор(свитч) 4 Желілік көпір (бридж) 5 прокси сервер Бағалау критерийлері: ​  жергілікті желіні ұйымдастыруға арналған желілік құрылғының мақсатын сипаттайды  жергілікті желіні ғаламдық желіге қосу үшін желілік құрылғының мақсатын сипаттайды

19 слайд

#20 слайд
Hub (концентратор) и Switch (коммутатор) арасындағы айырмашылық неде? Дәптерге жазыңыз

20 слайд

#21 слайд
Бағандар арасында сәйкестікті орнатыңыз 1)Концентратор 2)Көпір 3)Коммутатор 4)Репитер 5)Маршрутизатор 6)Прокси-сервер А) желіні сегменттерге бөледі және желінің бір сегментінен екіншісіне берілетін пакеттерді қалпына келтіруді қамтамасыз етеді. Б) Жергілікті желілерді бір үлкен желіге біріктіруге қызмет етеді. В) әр түрлі ішкі желілерді, соның ішінде тең емес арна хаттамаларын қосуға қызмет етеді. Г) барлық қалған порттарда осы сигналдарды қайталай отырып, оның кірістерінің біріне келетін сигналдарды қайта жіберу функциясын орындайды. Д) порттар арасында жоғары жылдамдықты пакеттік коммутацияны қамтамасыз ететін көп портты құрылғы. Е) клиенттерге басқа желілік қызметтерге жанама сұраныстарды орындауға мүмкіндік беретін компьютерлік желілердегі қызмет (бағдарламалар кешені) Activity Бағалау критерийлері: ​ • жергілікті желіні ұйымдастыруға арналған желілік құрылғының мақсатын сипаттайды • жергілікті желіні ғаламдық желіге қосу үшін желілік құрылғының мақсатын сипаттайды

21 слайд

#22 слайд
Тапсырма: атал ан м лімдемелерді айсысы хаб а, ғ ә ң қ қ коммутатор а ж не желілік к пірге атысты екенін к рсеті із. ғ ә ө қ ө ң М лімдеме ә КонцентраторКоммутаторЖелілік к пір ө рыл ыларды жергілікті компьютерлік Құ ғ желіге осу шін олданылады. қ ү қ    Деректер пакеттерін жіберу шін ү рыл ыларды құ ғ ң MAC мекенжайын пайдаланады.    Б л "а ылды" рыл ы. ұ қ құ ғ    Жергілікті желі сегменттерін бір желіге осу қ шін олданылады ү қ    Компьютерлік желіге кабельдік ж не сымсыз ә осылымды олдайды. қ қ    Байланыс арнасыны ткізу абілеттілігіне ң ө қ ж ктемені азайтады. ү    Б л деректерді жіберуді ауіпті дісі. ұ ң қ ә

22 слайд

#23 слайд
Тапсырма: атал ан м лімдемелерді айсысы ғ ә ң қ маршрутизатор мен прокси-серверге атысты екенін қ к рсеті із. ө ң М лімдеме ә Маршрутизатор Прокси сервер Кэшті пайдалану ар ылы веб-серверден қ а парат а ол жеткізуді жылдамдатады қ қ қ    р т рлі компьютерлік желілерді біріктіреді Ә ү   Веб-шол ыш пен интернет арасында делдал ғ ретінде рекет ететін Компьютер ә   Пайдаланушыны компьютеріне, интранетке ң немесе жеке желіге кіретін ж не шы атын ә ғ барлы интернет-трафикті с зеді қ ү   ажетсіз веб-сайттар мен Қ IP мекенжайларыны тізімін ж ргізеді ң ү

23 слайд

#24 слайд
Үй жұмысы •§ 1. Компьютерлік желілердің жұмыс жасау принциптері. Желілік компоненттер •Талдап, салыстырайық және дәтерге орындайық тапсырмалары

24 слайд