Lesson study - мұғалімнің кәсіби өсу жолы
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
Lesson study / зерттеу сабағы
Зерттеу сабағы қарапайым идея болып табылады.
Егер сіз оқытуды жақсартқыңыз келсе, онда басқа
мұғалімдермен бірге жұмыс істеу-жоспарлау,
бақылау және сабақ бойынша ой жүгіртудің
қаншалықты маңызды екені түсіну.
2 слайд
Lesson study / зерттеу сабағы Зерттеу сабағы қарапайым идея болып табылады. Егер сіз оқытуды жақсартқыңыз келсе, онда басқа мұғалімдермен бірге жұмыс істеу-жоспарлау, бақылау және сабақ бойынша ой жүгіртудің қаншалықты маңызды екені түсіну.
3 слайд
Lesson Study- ді қандай мақсатпен жүргізу қажет?
Lesson Study тәсілі тиімді, себебі ол мұғалімдерге:
әдеттегіге қарағанда балалардың білім алғандығының анағұрлым
анық, әртүрлі қырларынан және егжей-тегжейлі дәлелін көруге;
мұғалімнің пікірі бойынша балаларды оқыту барысында не болуға
тиіс, ал шындығында жағдай қандай екендігі арасындағы
айырмашылықты көруге;оқытуды нәтижесінде оқушылардың
қажеттіліктерін барынша қанағаттандыратындай етіп қалай
жоспарлау керектігін түсінуге;
Lesson Study- ді басты мақсаты оқушыларға білім алуға көмектесу және
топ мүшелерінің кәсіби дамуына ықпал ету болып табылатын
мұғалімдердің желілік қоғамдастығы аясында іске асыруға
Lesson Study мүмкіндіктерін өзінің педагогикалық тәжірибесінде
қолдануға көмектеседі.
3 слайд
Lesson Study- ді қандай мақсатпен жүргізу қажет? Lesson Study тәсілі тиімді, себебі ол мұғалімдерге: әдеттегіге қарағанда балалардың білім алғандығының анағұрлым анық, әртүрлі қырларынан және егжей-тегжейлі дәлелін көруге; мұғалімнің пікірі бойынша балаларды оқыту барысында не болуға тиіс, ал шындығында жағдай қандай екендігі арасындағы айырмашылықты көруге;оқытуды нәтижесінде оқушылардың қажеттіліктерін барынша қанағаттандыратындай етіп қалай жоспарлау керектігін түсінуге; Lesson Study- ді басты мақсаты оқушыларға білім алуға көмектесу және топ мүшелерінің кәсіби дамуына ықпал ету болып табылатын мұғалімдердің желілік қоғамдастығы аясында іске асыруға Lesson Study мүмкіндіктерін өзінің педагогикалық тәжірибесінде қолдануға көмектеседі.
4 слайд
Lesson Study тәжірибелі мұғалімдермен қатар, еңбек жолын жаңа бастаған
мамандарға да кәсіби жетілуге көмектеседі. Себебі бірлесіп жоспарлау, бірлесіп
қадағалау, бірлесіп талдау арқылы біз оқыту туралы бірлескен пікір
қалыптастырамыз. Бұл жағдайда біз оқыту аспектілерін өзіміздің ұстанымымыз
тұрғысынан ғана емес, Lesson Study дайындаған әріптестеріміздің көзімен де
қарастырамыз, соның нәтижесінде біз Lesson Study барысында бақылаған нақты
сабақты өзіміздің жоспарлаған сабағымызбен салыстырамыз. Бұл біздерге өзіміз
әдетте мән бермейтін, елемейтін, әдетте «шеттетіп тастайтын» немесе болжамды
білім ретінде сақталып қалатын нәрселерді аңғаруымызға түрткі болады.
Lesson Study тәсілін пайдаланатын көптеген адамдардың айтуынша, зерттелетін
жекелеген оқушылардың оқудағы қажеттіліктері мен мінез-құлықтарына назар
аударып, сол арқылы олар туралы көбірек біле отырып, біз өз оқушыларымыздың
әрбіреуін анағұрлым жақсы тани бастаймыз. Демек, мықты және нашар
оқушылардың аралығындағы «орташа» сыныпты оқытуға қарағанда, Lesson Study
мұғалімге өз жұмысын болмашы ақпаратпен шамадан тыс жүктемей, барлығынан
хабардар болып, өмір бойғы тәжірибесінде әрбір оқушының қажеттілігін ескеріп
отыруға мүмкіндік береді.
4 слайд
Lesson Study тәжірибелі мұғалімдермен қатар, еңбек жолын жаңа бастаған мамандарға да кәсіби жетілуге көмектеседі. Себебі бірлесіп жоспарлау, бірлесіп қадағалау, бірлесіп талдау арқылы біз оқыту туралы бірлескен пікір қалыптастырамыз. Бұл жағдайда біз оқыту аспектілерін өзіміздің ұстанымымыз тұрғысынан ғана емес, Lesson Study дайындаған әріптестеріміздің көзімен де қарастырамыз, соның нәтижесінде біз Lesson Study барысында бақылаған нақты сабақты өзіміздің жоспарлаған сабағымызбен салыстырамыз. Бұл біздерге өзіміз әдетте мән бермейтін, елемейтін, әдетте «шеттетіп тастайтын» немесе болжамды білім ретінде сақталып қалатын нәрселерді аңғаруымызға түрткі болады. Lesson Study тәсілін пайдаланатын көптеген адамдардың айтуынша, зерттелетін жекелеген оқушылардың оқудағы қажеттіліктері мен мінез-құлықтарына назар аударып, сол арқылы олар туралы көбірек біле отырып, біз өз оқушыларымыздың әрбіреуін анағұрлым жақсы тани бастаймыз. Демек, мықты және нашар оқушылардың аралығындағы «орташа» сыныпты оқытуға қарағанда, Lesson Study мұғалімге өз жұмысын болмашы ақпаратпен шамадан тыс жүктемей, барлығынан хабардар болып, өмір бойғы тәжірибесінде әрбір оқушының қажеттілігін ескеріп отыруға мүмкіндік береді.
5 слайд
Lesson study : сабақтың сапасын
жақсарту үдерісі
Арнайы топ құрылды
Топтың жұмыс жоспары әзірленді
Сабақтардың өткізу мерзімі бекітілді
Талқылауға қатысатын адамдар аанықталды
5 слайд
Lesson study : сабақтың сапасын жақсарту үдерісі Арнайы топ құрылды Топтың жұмыс жоспары әзірленді Сабақтардың өткізу мерзімі бекітілді Талқылауға қатысатын адамдар аанықталды
6 слайд
6 слайд
7 слайд
Ұсынылатын іс-әрекеттер
Мектепте жаңа кәсіби оқыту әдісін енгізу ұнайтын бір топ мұғалімді іріктеп алыңыз (үш адам болғаны
қолайлы болмақ). Бұл топтың құрамына басшылық өкілі мен бай тәжірибесі бар мұғалім қатысса,
Lesson Study тиімді болады.
Күтілетін нәтижелерді анықтап, топ мүшелерінде өздерін сырттан қатаң бақылауға
алынғандай сезім тудырмай, кідірместен «тәуекелге бел бууға»
мүмкіндік беретін негізгі ережелерді белгілеу мақсатында
мәжіліс өткізіңіз. Lesson Study барысында топтың барлық мүшелерінің кәсіби білім алушы
ретінде мәртебесі тең болады.
Белгілі бір мектептің, сыныптың немесе белгілі бір жас мөлшеріндегі топтың
қажеттіліктері негізінде қаралатын мәселені белгілеп алыңыз, мысалы: топтық жұмыс
арқылы оқыту үшін пікірталасты қолдану қағидаттары.
Сабақтарды жоспарлауда, бақылауда және талдауда Lesson Study-дің жалпы
нысандарын пайдаланыңыз.
Бірінші Lesson Study-ді жоспарлау үшін мұғалімдерге арнайы уақыт бөліңіз (кем
дегенде бір сағат).
Lesson Study кезінде олардың уақытын бағалаңыз және Lesson Study аяқталғаннан
кейін бірден немесе көп уақыт өткізбей талқылау жүргізуді қамтамасыз етіңіз.
Жұмыс барысына белсенді түрде қызығушылық танытыңыз.
Lesson Study-ді жүргізетін топқа өз нәтижелерін әріптестеріне көрсетулері үшін
арнайы мүмкіндік ұсыныңыз (педагогикалық кеңес, коучинг және т.б.).
Топтың бұл мүшелерін келесі Lesson Study-ді өткізу үшін жаңа топты ұйымдастыруда
педагогикалық ұжымның көшбасшылары ретінде пайдаланыңыз.
7 слайд
Ұсынылатын іс-әрекеттер Мектепте жаңа кәсіби оқыту әдісін енгізу ұнайтын бір топ мұғалімді іріктеп алыңыз (үш адам болғаны қолайлы болмақ). Бұл топтың құрамына басшылық өкілі мен бай тәжірибесі бар мұғалім қатысса, Lesson Study тиімді болады. Күтілетін нәтижелерді анықтап, топ мүшелерінде өздерін сырттан қатаң бақылауға алынғандай сезім тудырмай, кідірместен «тәуекелге бел бууға» мүмкіндік беретін негізгі ережелерді белгілеу мақсатында мәжіліс өткізіңіз. Lesson Study барысында топтың барлық мүшелерінің кәсіби білім алушы ретінде мәртебесі тең болады. Белгілі бір мектептің, сыныптың немесе белгілі бір жас мөлшеріндегі топтың қажеттіліктері негізінде қаралатын мәселені белгілеп алыңыз, мысалы: топтық жұмыс арқылы оқыту үшін пікірталасты қолдану қағидаттары. Сабақтарды жоспарлауда, бақылауда және талдауда Lesson Study-дің жалпы нысандарын пайдаланыңыз. Бірінші Lesson Study-ді жоспарлау үшін мұғалімдерге арнайы уақыт бөліңіз (кем дегенде бір сағат). Lesson Study кезінде олардың уақытын бағалаңыз және Lesson Study аяқталғаннан кейін бірден немесе көп уақыт өткізбей талқылау жүргізуді қамтамасыз етіңіз. Жұмыс барысына белсенді түрде қызығушылық танытыңыз. Lesson Study-ді жүргізетін топқа өз нәтижелерін әріптестеріне көрсетулері үшін арнайы мүмкіндік ұсыныңыз (педагогикалық кеңес, коучинг және т.б.). Топтың бұл мүшелерін келесі Lesson Study-ді өткізу үшін жаңа топты ұйымдастыруда педагогикалық ұжымның көшбасшылары ретінде пайдаланыңыз.
8 слайд
Бірінші Lesson Study-ді жоспарлау және «бақылаудағы»
оқушыларды анықтау
«Бақылаудағы» оқушыларға басты назар аудару расында да маңызды нәрселерді анықтауға
мүмкіндік береді»
Ұсынылатын іс-әрекеттер
Бірінші Lesson Study-ді қандай сыныпта өткізетіндігіңізді анықтап алыңыз, содан кейін әртүрлі
білім алушы топтың шынайы өкілі болып табылатын үш оқушыны: жалпы дағдылар немесе
жекелеген пәндер үшін қажетті дағдылар бойынша сыныпта оқитын оқушылардың ішінен жоғары,
орта, төмен көрсеткіштері бар топтардың үш өкілін таңдап алыңыз.
Lesson Study бағытында жұмыс істейтін әрбір оқушының деңгейін анықтап алыңыз.
Lesson Study-дің аяғында әр оқушыдан қандай нәтиже күтетініңіз туралы қысқа да нұсқа жазып
алыңыз. (Сізге 1суреттегі жоспарлау сызбасын пайдалануға болады).
Өзіңіз жетілдіргіңіз келетін немесе пайдалануды жоспарлап отырған оқыту әдісінің қолданылу
ретіне назар аудара отырып, сабақтың әр кезеңін жоспарлаңыз. Бақылаудағы әрбір оқушыдан
қандай реакция күтетіңізді жазып отырыңыз: өзінің тақырыпты игеру қарқынын көрсету үшін әр
оқушы әрбір кезеңде не істейді.
Қандай ресурстар қалай қолданылатындығын және тақтада не жазатыныңызды барынша дәл
анықтап алыңыз, әрбір кезең үшін уақыт шеңберін белгілеңіз.
Бақылаушылар арасында кім қай бақылаудағы оқушыны (оқушыларды) қадағалайтынын келісіп
алыңыздар. Барлығы екі оқушы қадағалап, үшінші оқушы назардан тыс қалмайтынына сенімді
болыңыз.
8 слайд
Бірінші Lesson Study-ді жоспарлау және «бақылаудағы» оқушыларды анықтау «Бақылаудағы» оқушыларға басты назар аудару расында да маңызды нәрселерді анықтауға мүмкіндік береді» Ұсынылатын іс-әрекеттер Бірінші Lesson Study-ді қандай сыныпта өткізетіндігіңізді анықтап алыңыз, содан кейін әртүрлі білім алушы топтың шынайы өкілі болып табылатын үш оқушыны: жалпы дағдылар немесе жекелеген пәндер үшін қажетті дағдылар бойынша сыныпта оқитын оқушылардың ішінен жоғары, орта, төмен көрсеткіштері бар топтардың үш өкілін таңдап алыңыз. Lesson Study бағытында жұмыс істейтін әрбір оқушының деңгейін анықтап алыңыз. Lesson Study-дің аяғында әр оқушыдан қандай нәтиже күтетініңіз туралы қысқа да нұсқа жазып алыңыз. (Сізге 1суреттегі жоспарлау сызбасын пайдалануға болады). Өзіңіз жетілдіргіңіз келетін немесе пайдалануды жоспарлап отырған оқыту әдісінің қолданылу ретіне назар аудара отырып, сабақтың әр кезеңін жоспарлаңыз. Бақылаудағы әрбір оқушыдан қандай реакция күтетіңізді жазып отырыңыз: өзінің тақырыпты игеру қарқынын көрсету үшін әр оқушы әрбір кезеңде не істейді. Қандай ресурстар қалай қолданылатындығын және тақтада не жазатыныңызды барынша дәл анықтап алыңыз, әрбір кезең үшін уақыт шеңберін белгілеңіз. Бақылаушылар арасында кім қай бақылаудағы оқушыны (оқушыларды) қадағалайтынын келісіп алыңыздар. Барлығы екі оқушы қадағалап, үшінші оқушы назардан тыс қалмайтынына сенімді болыңыз.
9 слайд
Lesson Study қағидаттары
9 слайд
Lesson Study қағидаттары
10 слайд
Бірінші Lesson Study-ді өткізу
«Адамдардың реакциясын көру маңызды: егер бір нәрсе қолдан келмесе де, ол «қаралы оқиға» деп
қабылданбайды, себебі адамдар оны бірлесіп жоспарлады»
Ұсынылатын іс-әрекеттер Түсініктемелер
Lesson Study-ді жоспарлау үшін келесі бетте ұсынылған сызбаны қолданыңыз. Оны
А3 форматына дейін үлкейткен абзал болады. Сызбаны, сонымен бірге, (көшірмесі жасалып, Lesson Study-дегі
бақылаушыларға берілсе) бақылау картасы ретінде де қолдануға болады және Lesson Study-ден кейінгі
талқылау барысында негізгі материал бола алады.
Бақылаудағы оқушылар жұмыс істеп отырған кезеңдерді бірлесіп бағалауға ерекше назар
аударыңыз. Сіз оқушылардың жетістіктерін бағалау материалдарын қолдана аласыз. Топ
мүшелерінің бақылаудағы оқушылардың әрқайсысы бойынша сабақ соңына қарай нені істей білетінін
және дәлелдеме ретінде нені көргісі келетіндігін нақты жазып отырғаны өте маңызды.
Lesson Study бірлесіп жоспарланатындықтан, ол топтың бірлескен меншігі болып
табылады. Бұл бақылаушылардың мұғалімге емес, бақылаудағы оқушыға (оқушыларға)
көп көңіл бөлетіндігін білдіреді. Олар әрбір бақылауды бақылаудағы оқушыға ғана негіздей отырып бастауға
тырысып, кейіннен бақылау аясын кеңейту арқылы топтың немесе толық сыныптың қамтылуына ұмтылуы
керек.
Бақылаушылар бақылаудағы оқушылардың сабақтың әр түрлі кезеңіндегі жауаптарын белгілеп
отырып, осы кезеңде жоспарланған нәтижеге сәйкестігін немесе одан алшақтығын ескеріп
отырулары қажет. Екіталай жағдай туындаса, оларды да ескеру қажет. Егер барлығына бірдей жағдай орын
алса (мысалы, барлық оқушы бір нәрсені дұрыс түсінбесе), оны оң жақ бағанға белгілеңіз.
Мүмкін болса, әрбір түсініктеменің уақытын белгілеп отырыңыз.
Қорытындылай келе, жоспарланған нәтижемен салыстыра отырып, әр оқушының ілгерілеуінің дәлелдемесін анықтап,
олардың күтілетін нәтижеге қаншалықты жеткенін белгілеңіз. Бақылаудағы оқушылар (топтар немесе сынып) үшін
келесі сабақтың негізгі кезеңдері қандай болмақ? Оларға сабақтан кейін қандай сұрақ қоя алар едіңіз? Оларды
парақтың соңындағы «алғашқы ойлар» деген жолға жазып қойыңыз.
10 слайд
Бірінші Lesson Study-ді өткізу «Адамдардың реакциясын көру маңызды: егер бір нәрсе қолдан келмесе де, ол «қаралы оқиға» деп қабылданбайды, себебі адамдар оны бірлесіп жоспарлады» Ұсынылатын іс-әрекеттер Түсініктемелер Lesson Study-ді жоспарлау үшін келесі бетте ұсынылған сызбаны қолданыңыз. Оны А3 форматына дейін үлкейткен абзал болады. Сызбаны, сонымен бірге, (көшірмесі жасалып, Lesson Study-дегі бақылаушыларға берілсе) бақылау картасы ретінде де қолдануға болады және Lesson Study-ден кейінгі талқылау барысында негізгі материал бола алады. Бақылаудағы оқушылар жұмыс істеп отырған кезеңдерді бірлесіп бағалауға ерекше назар аударыңыз. Сіз оқушылардың жетістіктерін бағалау материалдарын қолдана аласыз. Топ мүшелерінің бақылаудағы оқушылардың әрқайсысы бойынша сабақ соңына қарай нені істей білетінін және дәлелдеме ретінде нені көргісі келетіндігін нақты жазып отырғаны өте маңызды. Lesson Study бірлесіп жоспарланатындықтан, ол топтың бірлескен меншігі болып табылады. Бұл бақылаушылардың мұғалімге емес, бақылаудағы оқушыға (оқушыларға) көп көңіл бөлетіндігін білдіреді. Олар әрбір бақылауды бақылаудағы оқушыға ғана негіздей отырып бастауға тырысып, кейіннен бақылау аясын кеңейту арқылы топтың немесе толық сыныптың қамтылуына ұмтылуы керек. Бақылаушылар бақылаудағы оқушылардың сабақтың әр түрлі кезеңіндегі жауаптарын белгілеп отырып, осы кезеңде жоспарланған нәтижеге сәйкестігін немесе одан алшақтығын ескеріп отырулары қажет. Екіталай жағдай туындаса, оларды да ескеру қажет. Егер барлығына бірдей жағдай орын алса (мысалы, барлық оқушы бір нәрсені дұрыс түсінбесе), оны оң жақ бағанға белгілеңіз. Мүмкін болса, әрбір түсініктеменің уақытын белгілеп отырыңыз. Қорытындылай келе, жоспарланған нәтижемен салыстыра отырып, әр оқушының ілгерілеуінің дәлелдемесін анықтап, олардың күтілетін нәтижеге қаншалықты жеткенін белгілеңіз. Бақылаудағы оқушылар (топтар немесе сынып) үшін келесі сабақтың негізгі кезеңдері қандай болмақ? Оларға сабақтан кейін қандай сұрақ қоя алар едіңіз? Оларды парақтың соңындағы «алғашқы ойлар» деген жолға жазып қойыңыз.
11 слайд
Lesson Study жүргізу
«Бұл сыныпта болып жатқан нәрселерге
басқаша қарауыма мүмкіндік берді».
Lesson Study тәсілі кем дегенде үш Lesson
Study- ден тұратын циклден құралады, ол
сабақтарды мұғалімдер тобы бірлесіп
жоспарлап, оқытып/қадағалайды және
талдайды
11 слайд
Lesson Study жүргізу «Бұл сыныпта болып жатқан нәрселерге басқаша қарауыма мүмкіндік берді». Lesson Study тәсілі кем дегенде үш Lesson Study- ден тұратын циклден құралады, ол сабақтарды мұғалімдер тобы бірлесіп жоспарлап, оқытып/қадағалайды және талдайды