Материалдар / “Маңғыстау және қырымның қырық батыры”

“Маңғыстау және қырымның қырық батыры”

Материал туралы қысқаша түсінік
мұғалімге керек
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
20 Қараша 2018
431
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материалдың қысқаша түсінігі
Маңғыстау – машайықтың басқан жері, Қасиет-кереметі тасқан жері. Жер жүзін желмаямен жеті айналып, Ауғанға Асан бидің асқан

1 слайд
Маңғыстау – машайықтың басқан жері, Қасиет-кереметі тасқан жері. Жер жүзін желмаямен жеті айналып, Ауғанға Асан бидің асқан жері... “№3 жалпы білім беру орта мектебі” КММ Тақырыбы: “Маңғыстау және қырымның қырық батыры” Тұрсынғалиева Рахима Батырқызы 8 - сынып

1 слайд

Маңғыстау – машайықтың басқан жері, Қасиет-кереметі тасқан жері. Жер жүзін желмаямен жеті айналып, Ауғанға Асан бидің асқан жері... “№3 жалпы білім беру орта мектебі” КММ Тақырыбы: “Маңғыстау және қырымның қырық батыры” Тұрсынғалиева Рахима Батырқызы 8 - сынып

Мақсаты: Ұмыт болып бара жатқан, “Қырымның қырық батырын” зерттеу арқылы, бізге беймәлім беттерін жарыққа шығару.

2 слайд
Мақсаты: Ұмыт болып бара жатқан, “Қырымның қырық батырын” зерттеу арқылы, бізге беймәлім беттерін жарыққа шығару.

2 слайд

Мақсаты: Ұмыт болып бара жатқан, “Қырымның қырық батырын” зерттеу арқылы, бізге беймәлім беттерін жарыққа шығару.

Жоспары •Кіріспе •Маңғыстау •Қырымның қырық батыры •Қорытынды •Пайдаланылған әдебиеттер

3 слайд
Жоспары •Кіріспе •Маңғыстау •Қырымның қырық батыры •Қорытынды •Пайдаланылған әдебиеттер

3 слайд

Жоспары •Кіріспе •Маңғыстау •Қырымның қырық батыры •Қорытынды •Пайдаланылған әдебиеттер

Маңғыстау – Қазақстан Республикасының қиыр оңтүстік – батысындағы ірі аймақтарының бірі. «Ұйқыдағы ару» атанған бұл өлке елімі

4 слайд
Маңғыстау – Қазақстан Республикасының қиыр оңтүстік – батысындағы ірі аймақтарының бірі. «Ұйқыдағы ару» атанған бұл өлке еліміздің мұнайы мен газын беріп отырған қазына түбегі. Маңғыстау – іргелі өлке. Қайталанбас табиғаты, есепсіз байлығы бар өлке. Ол ұйқыдағы ару емес, ұйқыдағы алып батыр өлкесі. Маңғыстау бос жатқан иесіз құла, сұрқай шөл емес. Жақындап келіп ала тауларға, шыңдар мен сайларға үңілсең, Темірхан ақын айтқандай: «Сен оған алыстан қара», сонда оның біртұтас организм екенін бұлжытпай мойындарсың!

4 слайд

Маңғыстау – Қазақстан Республикасының қиыр оңтүстік – батысындағы ірі аймақтарының бірі. «Ұйқыдағы ару» атанған бұл өлке еліміздің мұнайы мен газын беріп отырған қазына түбегі. Маңғыстау – іргелі өлке. Қайталанбас табиғаты, есепсіз байлығы бар өлке. Ол ұйқыдағы ару емес, ұйқыдағы алып батыр өлкесі. Маңғыстау бос жатқан иесіз құла, сұрқай шөл емес. Жақындап келіп ала тауларға, шыңдар мен сайларға үңілсең, Темірхан ақын айтқандай: «Сен оған алыстан қара», сонда оның біртұтас организм екенін бұлжытпай мойындарсың!

Маңғыстау мәдениетінің көптеген ескерткіштері – өткеннің куәлері. Маңғыстау өңірі – Экспонаттарға бай музей. Музейдің қорында

5 слайд
Маңғыстау мәдениетінің көптеген ескерткіштері – өткеннің куәлері. Маңғыстау өңірі – Экспонаттарға бай музей. Музейдің қорында қазіргі таңда жалпы 57 143 жәдігер тізімге алынған: соның 37 910 жәдігері негізгі қорда, 17 273 көмекші қорда, ал 97 жәдігер айырбас қорында.

5 слайд

Маңғыстау мәдениетінің көптеген ескерткіштері – өткеннің куәлері. Маңғыстау өңірі – Экспонаттарға бай музей. Музейдің қорында қазіргі таңда жалпы 57 143 жәдігер тізімге алынған: соның 37 910 жәдігері негізгі қорда, 17 273 көмекші қорда, ал 97 жәдігер айырбас қорында.

ХХ ғасырдың 40-жылдары ғана қағаз бетіне түскен «Қырымның қырық батыры» деп аталатын жырлар циклі бүгінгі таңда әлемдік деңгей

6 слайд
ХХ ғасырдың 40-жылдары ғана қағаз бетіне түскен «Қырымның қырық батыры» деп аталатын жырлар циклі бүгінгі таңда әлемдік деңгейдегі әдебиет ескерткіші болып есептелінеді. Ал оның ғасырлар тұңғиығынан осы заманға дейін жетуі маңғыстаулық Мұрын жырау Сеңгірбекұлының жанкешті еңбегінің арқасы. Аты Қырымға, батыры ноғайлыға байланысты болған осынау жыр қазақ ауыз әдебиетінің үлкен туындысы. ХVII ғасырдың басына дейін ноғай-қазақ бірге өмір сүргені тарихтан белгілі, Ноғай дәуірі ХІІІ ғасырдың аяғынан бастап ХV-XV ғасырларды қамтиды. Оның географиялық ареалы – бүкіл Қырымнан Алтайға дейінгі дала. Жырға арқау болған 40 батыр тарихта болған тұлғалар. Оларды тарихтан «жұлып алып» эпос кейіпкеріне айналдырған Сыпыра жыраудан бастап, Мұрын жырауға дейінгі дала жыраулары.

6 слайд

ХХ ғасырдың 40-жылдары ғана қағаз бетіне түскен «Қырымның қырық батыры» деп аталатын жырлар циклі бүгінгі таңда әлемдік деңгейдегі әдебиет ескерткіші болып есептелінеді. Ал оның ғасырлар тұңғиығынан осы заманға дейін жетуі маңғыстаулық Мұрын жырау Сеңгірбекұлының жанкешті еңбегінің арқасы. Аты Қырымға, батыры ноғайлыға байланысты болған осынау жыр қазақ ауыз әдебиетінің үлкен туындысы. ХVII ғасырдың басына дейін ноғай-қазақ бірге өмір сүргені тарихтан белгілі, Ноғай дәуірі ХІІІ ғасырдың аяғынан бастап ХV-XV ғасырларды қамтиды. Оның географиялық ареалы – бүкіл Қырымнан Алтайға дейінгі дала. Жырға арқау болған 40 батыр тарихта болған тұлғалар. Оларды тарихтан «жұлып алып» эпос кейіпкеріне айналдырған Сыпыра жыраудан бастап, Мұрын жырауға дейінгі дала жыраулары.

Маңғыстау да аталмыш аймақтың аймағында жатқандықтан, жыр жолдарына тікелей қатысты өлкелердің бірі болып саналады. Есбол Өмі

7 слайд
Маңғыстау да аталмыш аймақтың аймағында жатқандықтан, жыр жолдарына тікелей қатысты өлкелердің бірі болып саналады. Есбол Өмірбаев пен Анастасия Костенконың «Дала да гүлденер» деген кітабында Орақ пен Мамай, Қырықкез бен Қади батырларға қатысты аңыз-оқиғалардың Маңғыстау түбегінде өткені жазылған. Кітап бойынша Апажар, Таушық, Қошақ, Қырықкез, Құлат сияқты жерлер – осы батырлар өмірінің куәгері, 1990 жылы жарық көрген «Батырлар жырының» екі томы (5-6 томдар) түгелдей осы жырға арналған. «Тұрақтап Жемде қалыпты, Алдында Шат болса да, Асан қайғы қонған соң Оның аты Жем болыпты»

7 слайд

Маңғыстау да аталмыш аймақтың аймағында жатқандықтан, жыр жолдарына тікелей қатысты өлкелердің бірі болып саналады. Есбол Өмірбаев пен Анастасия Костенконың «Дала да гүлденер» деген кітабында Орақ пен Мамай, Қырықкез бен Қади батырларға қатысты аңыз-оқиғалардың Маңғыстау түбегінде өткені жазылған. Кітап бойынша Апажар, Таушық, Қошақ, Қырықкез, Құлат сияқты жерлер – осы батырлар өмірінің куәгері, 1990 жылы жарық көрген «Батырлар жырының» екі томы (5-6 томдар) түгелдей осы жырға арналған. «Тұрақтап Жемде қалыпты, Алдында Шат болса да, Асан қайғы қонған соң Оның аты Жем болыпты»

8 слайд

8 слайд

«Қырымның қырық батырының» Маңғыстау картасында «ілінген» Ащыағар сайы. Манашыұлы Тұяқбай жырлауында Орманбетті өлтіріп, Мана

9 слайд
«Қырымның қырық батырының» Маңғыстау картасында «ілінген» Ащыағар сайы. Манашыұлы Тұяқбай жырлауында Орманбетті өлтіріп, Манашы биді кепілдік етіп тұтқындайды. Он бір ноғай биінің опасыздығынан ол да қаза табады. Манашының шешесі – Күйкен қайғыдан соқыр болып, биік төрткүлден ұшып өледі. Сөйтіп, қайғылы оқиғалардың куәсі болған сай – Манашы, бұрын Аралтөбе деп аталған төрткүл – «Күйкенұшқан» болып аталынып кеткен. ... Он сай байтақ болсын жер, Ормамбет өлген жер. Күйкен сырты Манашы, Манашы соның баласы

9 слайд

«Қырымның қырық батырының» Маңғыстау картасында «ілінген» Ащыағар сайы. Манашыұлы Тұяқбай жырлауында Орманбетті өлтіріп, Манашы биді кепілдік етіп тұтқындайды. Он бір ноғай биінің опасыздығынан ол да қаза табады. Манашының шешесі – Күйкен қайғыдан соқыр болып, биік төрткүлден ұшып өледі. Сөйтіп, қайғылы оқиғалардың куәсі болған сай – Манашы, бұрын Аралтөбе деп аталған төрткүл – «Күйкенұшқан» болып аталынып кеткен. ... Он сай байтақ болсын жер, Ормамбет өлген жер. Күйкен сырты Манашы, Манашы соның баласы

«Қырымның қырық батыры» - дала көшпенділерінің дүниетаным әлемінде Манас, Алпамыс, Қозы Көрпеш – Баян сұлу, Қорқыт,

10 слайд
«Қырымның қырық батыры» - дала көшпенділерінің дүниетаным әлемінде Манас, Алпамыс, Қозы Көрпеш – Баян сұлу, Қорқыт, Көроғлы сияқты алып жырлар қатарында тұр. Бірақ оны насихаттау өте төмен деңгейде. «Қырымның қырық батырын» Маңғыстау жеріне «орнықтырудың» бір жолы – Маңғыстау мен Үстірттің мәдени ескерткіштер мұражай қорына ұқсас немесе қоғамдық ұйым құрып, әртүрлі тақырыптық материал жинақтап, мемлекеттік деңгейде «Қырымның қырық батыры» атты парк ұйымдастыру.

10 слайд

«Қырымның қырық батыры» - дала көшпенділерінің дүниетаным әлемінде Манас, Алпамыс, Қозы Көрпеш – Баян сұлу, Қорқыт, Көроғлы сияқты алып жырлар қатарында тұр. Бірақ оны насихаттау өте төмен деңгейде. «Қырымның қырық батырын» Маңғыстау жеріне «орнықтырудың» бір жолы – Маңғыстау мен Үстірттің мәдени ескерткіштер мұражай қорына ұқсас немесе қоғамдық ұйым құрып, әртүрлі тақырыптық материал жинақтап, мемлекеттік деңгейде «Қырымның қырық батыры» атты парк ұйымдастыру.

Маңғыстау – 360 әулиенің мекені – бір кездері әлдебір дана кісінің аузынан шыққан осы бір сөз тіркесін білмейтін адай жоқ,

11 слайд
Маңғыстау – 360 әулиенің мекені – бір кездері әлдебір дана кісінің аузынан шыққан осы бір сөз тіркесін білмейтін адай жоқ, осы сөзді өткен заманның ақыны да, батыры да, бүгінгі күннің сөз жазарлары мен айтарлары реті келіп тұрса қайталаудан әсте жалықпаған. Бұл сөздер – сірә, Маңғыстаудың ең басты бейнесі болып табылады.

11 слайд

Маңғыстау – 360 әулиенің мекені – бір кездері әлдебір дана кісінің аузынан шыққан осы бір сөз тіркесін білмейтін адай жоқ, осы сөзді өткен заманның ақыны да, батыры да, бүгінгі күннің сөз жазарлары мен айтарлары реті келіп тұрса қайталаудан әсте жалықпаған. Бұл сөздер – сірә, Маңғыстаудың ең басты бейнесі болып табылады.

Назарларыңызға Рахмет!

12 слайд
Назарларыңызға Рахмет!

12 слайд

Назарларыңызға Рахмет!

Министірлікпен келісілген курстар тізімі