Менің кіші Отанымның символы номинациясындағы Үстірт арқары тақырыбындағы презентация

1 слайд
«Кішкентай Отанымның символы» номинациясы «№16 ЖББМ» КММ 10 «Б»сынып оқушысы Алибек Узакбаев Джанибекулы «Менің кіші Отаным» жас тарихшылардың аудандық байқауы

1 слайд

2 слайд
•Үстірт арқары  •(лат. Ovis vignei arkal) -  қуысмүйізділер тұқымдасына жататын муфлон. Денесі ірі, құлжаларының тұрқы 160, саулығында — 140 см, салмағы соған сәйкес 70 және 40 кг-ға дейін жетеді. Құлжаларының мүйізі имектеліп келген және жалы болады

2 слайд

3 слайд
•Әрі ширақ, әрі епті жануар үстірт арқары тау беткейлеріндегі қия жартастарға жылдам көтеріліп, әрі жылдам құлдилап төмен түсе береді. Аяқтары сидам, тұяқтары өте жақсы жетілген. 1,5м биіктікке оңай секіріп шыға береді, ал қия жартастардан төмен қарай 10 метр қашықтыққа дейін секіре алады. Үй қойларының маңырауына ұқсас дыбыс шығарады. Көздері өте өткір, 2-2,5 шақырым қашықтықтағы адамды көре алады.

3 слайд

4 слайд
•Үстірт арқары негізінен Солтүстік- Батыс Түрікменстанда кездеседі.  •Қазақстанда Маңғыстау облысының жерінде, Үстірттің батыс бөлігіндегі және Қапланқыр  құлама жарларында, Шағала сор ойдымында таралған. Үстірт арқары үйір-үйірімен (бір үйірінде 70 дарабастай болады) тіршілік етеді.

4 слайд

5 слайд
•Негізгі қорегі — күйреуік, сораң, жусан және дәнді дақылды шөптер. Қорегін іздеуге көбінесе күндіз шығады. • Бір ерекшелігі — Үстірт арқары суды ащы бұлақтардан ішеді, себебі өздерінің организміне қажетті түрлі минералды заттарды осы бұлақ суларынан алады. 

5 слайд

6 слайд
•Үстірт табиғи қорығының аумағын ­дағы шағын тауларда үстірт арқары осы өңірдің төл тағысы болып саналады. Бұл арада, ертеден- ақ Бекет атамыз пір тұтқан арқардың орны тіпті ерекше.

6 слайд

7 слайд
• Үстірт қорығында, Қарақия-Қарақол , Ақтау-Бозащы қорықшасында қорғалады. Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген. Бұл жануардың санының азаюы ­на басты себеп заңсыз қаскөйлік аулау, жаңадан өндіріс орындарының қарқынды ашылуы мен игерілуі, тіршілік ететін орта жағдайларының өзгеруі тікелей әсер етіп жатқандығы белгілі. Қазақстанда 16 мыңнан астам арқар қалған;

7 слайд

8 слайд
Мүйізіне қарасаң, табиғаттың кереметтілігіне тағы бір мәрте көзің жетеді. Жаратылыс тарту еткен сұлулығымен талайды тәнті етеді. Қазақы болмыстағы қарапайым ою-өрнек ол аңды көзге лезде-ақ елестетеді. Арқардың жасын мүйізіндегі сақинаға қарап анықтайды

8 слайд

9 слайд
•Сақ дәуірінде арқар елдіктің рухты символы болып саналған. Есік қаласының жанынан табылған Алтын адамның бас киімінің ең жоғары бөлігіндегі алтыннан құйылған мүсіні соған айғақ бола алады. Сондай-ақ еліміздегі тастар мен жартастарда киелі жануардың петроглифтері қашалып салынған. Киіз, текемет, кілем, ұлттық киімдерде әлі күнге арқармүйізді ою-өрнектер бейнеленген

9 слайд

10 слайд
Халқымыз оны қойға ұқсас жануарға балап, оған асқан мейірімділікпен қараған. Ол – қазақы сипатқа, қазақ табиғатына бір табан жақын аң; Сақ дәуірінде арқар елдіктің рухты символы болып саналған Киіз, текемет, кілем, ұлттық киімдерде арқар мүйіз оюлар көптеп кездеседі. Маңғыстау жерінде қазақи киімдер үлгісі көптеп табылады, ешқашан өшпес оюлар қалыптасар еді ?! Сондықтан үстірт арқарын менің кіші Отанымның символы болуға лайықты деп санаймын. Қорытынды Бекет атамыздың өзі пір тұтқан аң

10 слайд