2024-2025 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
Жүктеп алғыңыз келеді ме?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
натрий
Материал туралы қысқаша түсінік
натрий
Материал тегін
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
1 / 38
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Материалдың қысқаша түсінігі
1 слайд
Next
1 слайд
Next
2 слайд
Металдар периодтық жүйеде қалай орналасқан?
Back
2 слайд
Металдар периодтық жүйеде қалай орналасқан? Back
3 слайд
Элементтер құрылысына қарай қалай жіктеледі?
Back
3 слайд
Элементтер құрылысына қарай қалай жіктеледі? Back
4 слайд
S – элементтер периодтық жүйеде қайда орналасқан?
Back
4 слайд
S – элементтер периодтық жүйеде қайда орналасқан? Back
5 слайд
Сілтілік металдардың периодтық жүйедегі орны?
Back
5 слайд
Сілтілік металдардың периодтық жүйедегі орны? Back
6 слайд
Сілтілік металдарды ата?
Back
6 слайд
Сілтілік металдарды ата? Back
7 слайд
Сілтілік металдардың топ бойынша
қасиеттері қалай өзгереді?
Back
7 слайд
Сілтілік металдардың топ бойынша қасиеттері қалай өзгереді? Back
8 слайд
Сілтілік металдардың табиғатта кездесуі?
Back
8 слайд
Сілтілік металдардың табиғатта кездесуі? Back
9 слайд
Сілтілік металдарға тотықтырғыш немесе
тотықсыздандырғыштық қасиеттері тән?
Back
9 слайд
Сілтілік металдарға тотықтырғыш немесе тотықсыздандырғыштық қасиеттері тән? Back
10 слайд
Сілтілік металдардың физикалық қасиеті?
Back
10 слайд
Сілтілік металдардың физикалық қасиеті? Back
11 слайд
Сілтілік металдардың реакциялық қабілеті?
Back
11 слайд
Сілтілік металдардың реакциялық қабілеті? Back
12 слайд
12 слайд
13 слайд
Сабақ тақырыбы:Натрий
Сабақ мақсаттары:
1.Натрий мысалында s-элементтеріне сипаттама
беруге үйрету.
2.Натрийдің құрылысы мен қасиеттерінің тікелей
байланысын табу.
3.Оқушылардың қызығушылығын дамыту.
13 слайд
Сабақ тақырыбы:Натрий Сабақ мақсаттары: 1.Натрий мысалында s-элементтеріне сипаттама беруге үйрету. 2.Натрийдің құрылысы мен қасиеттерінің тікелей байланысын табу. 3.Оқушылардың қызығушылығын дамыту.
14 слайд
Сабақ жоспары:
Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы
Табиғатта кездесуі
Физикалық қасиеттері
Химиялық қасиеттері
Алынуы
Қолданылуы
Ашылу тарихы
14 слайд
Сабақ жоспары: Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы Табиғатта кездесуі Физикалық қасиеттері Химиялық қасиеттері Алынуы Қолданылуы Ашылу тарихы
15 слайд
Топ – I
Период – 3
Периодтық жүйедегі орны және атом
құрылысы
Back
Na
Реттік нөмері -11
Электрондық формуласы
1s
2
2s
2
2p
6
3s
1
Валенттілік - I
Тотығу дәрежесі +1
15 слайд
Топ – I Период – 3 Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы Back Na Реттік нөмері -11 Электрондық формуласы 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 Валенттілік - I Тотығу дәрежесі +1
16 слайд
Табиғатта таралуы
Мұхит суларында 2,8%
және ішкі теңіздерде
Back
Жер қыртысында 2,64%
Галит – NaCl
Мирабилит – Na2SO4 10H
∙
2O
Сода - Na2СO3 Далалық шпат
Гранит
NaCl – Каспий ойпаты, Арал маңы, Ертіс өзені
Na2SO4 10H
∙
2O – Алматы, Қызылорда
Na2СO3 - Іле ойпаты, Балқаш маңы
16 слайд
Табиғатта таралуы Мұхит суларында 2,8% және ішкі теңіздерде Back Жер қыртысында 2,64% Галит – NaCl Мирабилит – Na2SO4 10H ∙ 2O Сода - Na2СO3 Далалық шпат Гранит NaCl – Каспий ойпаты, Арал маңы, Ертіс өзені Na2SO4 10H ∙ 2O – Алматы, Қызылорда Na2СO3 - Іле ойпаты, Балқаш маңы
17 слайд
Ашылу тарихы
• 1807 ж. ағылшын химигі Гемфри Дэви күйдіргіш натрді электролиз
арқылы натрийді таза күйінде алғаш рет алды.
• 1809 ж. неміс физигі Людвиг Вильгельм Гильберт натрийге
«натроний» деп атау берді.
• 1811 ж. Швед химигі Йенс Якоб Берцелиус «натроний» атауын
натрийге өзгертті.
Гемфри Дэви Гильберт Берцелиус
Next
17 слайд
Ашылу тарихы • 1807 ж. ағылшын химигі Гемфри Дэви күйдіргіш натрді электролиз арқылы натрийді таза күйінде алғаш рет алды. • 1809 ж. неміс физигі Людвиг Вильгельм Гильберт натрийге «натроний» деп атау берді. • 1811 ж. Швед химигі Йенс Якоб Берцелиус «натроний» атауын натрийге өзгертті. Гемфри Дэви Гильберт Берцелиус Next
18 слайд
Сәйкестігін табыңдар
Натрийді ашқан ғалым
Дэви
Натрий деп атауын
берген ғалым
Берцелиус
Қазақстандағы
содалық көлдер
Балқаш
Натрийдің жер қыртысында
массалық үлесі
2,64% Натрийдің мұхит суларында
массалық үлесі
Қазақстандағы
тұзды көлдер
Каспий
2,8%
Back
18 слайд
Сәйкестігін табыңдар Натрийді ашқан ғалым Дэви Натрий деп атауын берген ғалым Берцелиус Қазақстандағы содалық көлдер Балқаш Натрийдің жер қыртысында массалық үлесі 2,64% Натрийдің мұхит суларында массалық үлесі Қазақстандағы тұзды көлдер Каспий 2,8% Back
19 слайд
Na
Күмістей ақ түсті
Судан жеңіл
Созылғыш
Электр тогын
жақсы өткізеді
Жұмсақ,
пышақпен
оңай кесіледі
t балқуы = 97,83ºС
t қайнау = 882,9ºС
0,97г/см³
тығыздығы
Жылуды
жақсы өткізеді
Иілімді
Күйдіргіш
Физикалық қасиеттері
Next
19 слайд
Na Күмістей ақ түсті Судан жеңіл Созылғыш Электр тогын жақсы өткізеді Жұмсақ, пышақпен оңай кесіледі t балқуы = 97,83ºС t қайнау = 882,9ºС 0,97г/см³ тығыздығы Жылуды жақсы өткізеді Иілімді Күйдіргіш Физикалық қасиеттері Next
20 слайд
Видео вставить
Next
20 слайд
Видео вставить Next
21 слайд
Қауіпсіздік ережелері
Back
Натриймен жұмыс істегенде техника
қауіпсіздігі ережелерін ҚАТАҢ сақтау
керек.
Next
21 слайд
Қауіпсіздік ережелері Back Натриймен жұмыс істегенде техника қауіпсіздігі ережелерін ҚАТАҢ сақтау керек. Next
22 слайд
Сақтау ережелері
Back
Натрийды парафин мен трансформатор май
қоспасында, ылғал және оттектен тазартылған бензин
немесе керосинде, аргон немесе азот атмосферасында,
сондай-ақ дәнекерленген шыны ампулада сақтайды.
22 слайд
Сақтау ережелері Back Натрийды парафин мен трансформатор май қоспасында, ылғал және оттектен тазартылған бензин немесе керосинде, аргон немесе азот атмосферасында, сондай-ақ дәнекерленген шыны ампулада сақтайды.
23 слайд
Алынуы
Натрий хлориді балқымасының электролизі
Back
23 слайд
Алынуы Натрий хлориді балқымасының электролизі Back
24 слайд
Графикалық диктант
Back
1. Судан жеңіл.
2. Судан ауыр.
3. Қатты зат.
4. Жұмсақ зат.
5. Қиын балқиды.
6. Оңай балқиды.
7. Электр тоғын жақсы өткізеді.
8. Электр тоғын нашар өткізеді.
9. Күйдіргіш зат.
10. Күйдіргіш емес зат.
11. Суда сақтайды.
12. Керосинде сақтайды.
13. Лабораторияда гидролиз арқылы
алады.
14. Өндірісте электролиз арқылы алады.
24 слайд
Графикалық диктант Back 1. Судан жеңіл. 2. Судан ауыр. 3. Қатты зат. 4. Жұмсақ зат. 5. Қиын балқиды. 6. Оңай балқиды. 7. Электр тоғын жақсы өткізеді. 8. Электр тоғын нашар өткізеді. 9. Күйдіргіш зат. 10. Күйдіргіш емес зат. 11. Суда сақтайды. 12. Керосинде сақтайды. 13. Лабораторияда гидролиз арқылы алады. 14. Өндірісте электролиз арқылы алады.
25 слайд
S
О
2
Na
H2O
Сl
2
H2
Химиялық қасиеттері
HCl
Next
25 слайд
S О 2 Na H2O Сl 2 H2 Химиялық қасиеттері HCl Next
26 слайд
Химиялық қасиеттері
Next
Ақ түйір айналады, тыным таппай,
Жүргендей су бетінде орын жоқтай.
Сәлден соң суға сүңгіп жоқ болады,
Не түзілді қандай зат кім айтады?
26 слайд
Химиялық қасиеттері Next Ақ түйір айналады, тыным таппай, Жүргендей су бетінде орын жоқтай. Сәлден соң суға сүңгіп жоқ болады, Не түзілді қандай зат кім айтады?
27 слайд
Оттекпен
әрекеттесуі
Хлормен
Сутекпен
Күкіртпен
Тұз
қышқылымен
Сумен
Next
Кім жылдам?
27 слайд
Оттекпен әрекеттесуі Хлормен Сутекпен Күкіртпен Тұз қышқылымен Сумен Next Кім жылдам?
28 слайд
Na+ ионға сапалық реакция
Back
Натрий иондары жалынды ...
түске бояйды, ол үшін платина
сымын алақанға салып ұстап,
содан соң спирт шамының
жалынына ұстаса
жалын ... түске боялады.
Неге?
28 слайд
Na+ ионға сапалық реакция Back Натрий иондары жалынды ... түске бояйды, ол үшін платина сымын алақанға салып ұстап, содан соң спирт шамының жалынына ұстаса жалын ... түске боялады. Неге?
29 слайд
Na
Авиациямен мен ядролық
реакторлардың жылу
тасымалдағышы
Органикалық
химияда
өршіткі
Металлургияда
тотықсыздандырғыш
Лампаларды натрий
буымен толтырады
Көлікте натрийдің
қорғасынмен құймасынан
подшипниктер дайындалады
Медицинада
Қолданылуы
Next
29 слайд
Na Авиациямен мен ядролық реакторлардың жылу тасымалдағышы Органикалық химияда өршіткі Металлургияда тотықсыздандырғыш Лампаларды натрий буымен толтырады Көлікте натрийдің қорғасынмен құймасынан подшипниктер дайындалады Медицинада Қолданылуы Next
30 слайд
Тест тапсырмалары
1. Натрий атомының сыртқы энергетикалық деңгейіндегі
электрон саны:
А) 1; Ә) 3; Б) 2; Г) 4.
2. Химиялық реакцияларда натрий қандай қасиет көрсетеді:
А) тотықтырғыш Ә) тотықсыздандырғыш
Б) қышқылдық В) негіздік
3. Натрий хлориді, сульфиді және гидридінің
формулаларының қатары
А) NaH, Na2S, Na2O;
Ә) NaCl, NaBr, NaOH;
Б) NaCl, Na2S, NaH.
4. Натрийдің оттекпен әрекеттескенде түзілетін зат:
А) натрий пероксиді Ә) натрий оксиді
Б) натрий гидроксиді В) натрий гидриді
Next
30 слайд
Тест тапсырмалары 1. Натрий атомының сыртқы энергетикалық деңгейіндегі электрон саны: А) 1; Ә) 3; Б) 2; Г) 4. 2. Химиялық реакцияларда натрий қандай қасиет көрсетеді: А) тотықтырғыш Ә) тотықсыздандырғыш Б) қышқылдық В) негіздік 3. Натрий хлориді, сульфиді және гидридінің формулаларының қатары А) NaH, Na2S, Na2O; Ә) NaCl, NaBr, NaOH; Б) NaCl, Na2S, NaH. 4. Натрийдің оттекпен әрекеттескенде түзілетін зат: А) натрий пероксиді Ә) натрий оксиді Б) натрий гидроксиді В) натрий гидриді Next
31 слайд
Натрийдің биологиялық рөлі
Натрий
• қан эритроциттер мен ас
қорыту шырынның құрамында
кездеседі;
• жүйке жүйесінің жұмысына
қатысады;
• қысымды реттейді;
• сулы-тұзды зат алмасуға
қатысады.
Next
31 слайд
Натрийдің биологиялық рөлі Натрий • қан эритроциттер мен ас қорыту шырынның құрамында кездеседі; • жүйке жүйесінің жұмысына қатысады; • қысымды реттейді; • сулы-тұзды зат алмасуға қатысады. Next
32 слайд
Жасушалық мембрана арқылы
натрийдің өтуі
Next
32 слайд
Жасушалық мембрана арқылы натрийдің өтуі Next
33 слайд
артықшылықтары:
• су балансының
бұзылуы;
• қанның ұюы;
• гипертония;
• жүрек пен бүйрек
жұмыстарының бұзылуы.
кемшіліктері:
• зат алмасудың
бұзылуы;
• әлсіздік;
• бас ауруы;
• тырысулар.
Next
33 слайд
артықшылықтары: • су балансының бұзылуы; • қанның ұюы; • гипертония; • жүрек пен бүйрек жұмыстарының бұзылуы. кемшіліктері: • зат алмасудың бұзылуы; • әлсіздік; • бас ауруы; • тырысулар. Next
34 слайд
Күніне ұсынылатын натрийдің балаларға деген дозасы 600-
1700 мг, ересектер үшін 1200-2300 мг құрайды.
Ас тұзы түріндегі ол доза 3-6 г құрайды.
Натрийдің биологиялық рөлі
устрица
балдыркөк
теңіз
қырыққабаты
Next
34 слайд
Күніне ұсынылатын натрийдің балаларға деген дозасы 600- 1700 мг, ересектер үшін 1200-2300 мг құрайды. Ас тұзы түріндегі ол доза 3-6 г құрайды. Натрийдің биологиялық рөлі устрица балдыркөк теңіз қырыққабаты Next
35 слайд
Натрий көптеген дәрілік препараттардың құрамына Натрий көптеген дәрілік препараттардың құрамына
кіреді,соның ішінде ас содасы. Медициналық кіреді,соның ішінде ас содасы. Медициналық
практикада пайдаланатын антибиотиктер негізінен практикада пайдаланатын антибиотиктер негізінен
натрий тұздары түрінде кездеседі.натрий тұздары түрінде кездеседі.
Натрий - медицинада
Next
35 слайд
Натрий көптеген дәрілік препараттардың құрамына Натрий көптеген дәрілік препараттардың құрамына кіреді,соның ішінде ас содасы. Медициналық кіреді,соның ішінде ас содасы. Медициналық практикада пайдаланатын антибиотиктер негізінен практикада пайдаланатын антибиотиктер негізінен натрий тұздары түрінде кездеседі.натрий тұздары түрінде кездеседі. Натрий - медицинада Next
36 слайд
Next
НАТРИЙ
Н – нағыз металл
А – ақ түсті металл
Т – тотықсыздандырғыш қасиеті бар
Р – реакторларда қолданады
И – иілімді металл
Й –
Кім тапқыр?
36 слайд
Next НАТРИЙ Н – нағыз металл А – ақ түсті металл Т – тотықсыздандырғыш қасиеті бар Р – реакторларда қолданады И – иілімді металл Й – Кім тапқыр?
37 слайд
Оттекпен
әрекеттесуі
Галогендермен
Сутекпен
Күкіртпен
Сумен
Next
37 слайд
Оттекпен әрекеттесуі Галогендермен Сутекпен Күкіртпен Сумен Next
