Нүкте, сызық , кесінді, сәуле, бұрыш және оларды оқыту әдістемесі

1 слайд
Тақырыбы: Нүкте, сызық , кесінді, сәуле, бұрыш және оларды оқыту әдістемесі Пән: Бастауыш сынып математикасын оықыту әдістемесі Топ:

2 слайд
  Сабақ мақсаты: Білім алушыларға геометриялық фигуралар бөліміндегі нүкте, түзу, сызық пен оның түрлері, кесінді, сәуле, бұрыш туралы және оларды бір - бірінен ажырату мен атауды оқушыларға түсіндірудің әдіс-тсілдерімен таныстыру.

3 слайд
 Тілдік мақсат Сызық;  қисық сызық;  тұйықталған сызық;  түзу;  нүкте;  тұйықталмаған сызық;  сәуле.

4 слайд
 Ширату жаттығулары. Топқа бөлу

5 слайд
 Қызығушылықты ояту Логикалық тапсырмалар. Ауызша жылдам жауап беру.

6 слайд
• 1.Кітапта 63 бет бар. Күніне 9 беттен оқыса қанша күнде бітіреді? • 2.Термометр аяз болғандықтан – үш градусты көрсетіп тұр. Осындай екі термометр неше градусты көрсетеді? • 3.Қараңғы бөлмеде май шам мен керосин лампасы бар. Бірінші нені жағасыз? • 4.Суға қай кезде қолды кесіп алуға болады? • 5. 1т мақта ауырма, 1000 кг темір ауырма?

7 слайд
 Тапқырлық ойыны «Математика» сөзіндегі әріптерді пайдаланып сөздер құрау

8 слайд
 Т үсіну Мағынаны тану

9 слайд
 Нүктемен танысу әдістемесі  Мақсаты:  Геометриялық фигуралармен таныстыру ( нүкте, сәуле, бұрыш) және оларды бір- бірінен ажыратуға үйрету.  Түсіндірмесі:  Қарындаштың немесе қаламның ұшы және олардың қағаз бетінде қалдыратын іздері-нүкте жайында түсінік беріледі. Термин енгізіледі .  Түзу сызықпен танысудан кейін балалар нүктені түзуге қоюды, берілген 1,2,3 нүктелер арқылы түзу сызықтары жүргізуге, оған қатысты нүктенің орнын анықтауға үйренеді.  Оқушылар нүктенің латынның бас әріптерімен белгілінетінің үйренеді. Мысалы: D, K, M, O, E, A және т.б Олар нүктенің қасына жазылады (үлгісі тақтаға жазылады). Балалар нүктелерді әріптермен белгілеуге және белгіленген және белгіленген нүктелерді оқуға жаттығады.

10 слайд
 Сызықпен таныстыру әдістемесі  1- сынып оқушыларының түзу сызық туралы түсініктері әр түрлі машықтық жаттығуларды орындау арқылы қалыптасады. Мұндайда түзу сызықты қисықпен сәйкесдендіріледі. Мысалы, жіпті созып қарайды, салынған суретін қарайды, қағазды сызық бойынша қияды, әрбіреуінде сызық- қисық немесе түзу қалай пайда болғанын айтып отырады.  Балалар жазықтықта кез келген бағытта сызылған түзу сызықты тануы, оны қисықтан айыра білуі, сызғыш көмегімен түзу сыза білу керек. Осы мақсатта оқушылар түзу және қисық сызықтар жургізеді. Оларды айналадағы заттардан, тақтада сызылған сызықтар ішінен табады және көрсетеді.  Жаттығуларды орындау барысында балалар түзудің кейбір қасиеттерімен танысады.Мысалы, нүкте арқылы түзу жүргізуге жаттығуда балалар бір нүкте арқылы бірнеше түзу немесе қисық, ал екі нүкте арқылы тек қана бір түзу, бірнеше қисықты жүргізуге болатыны байқалады.

11 слайд
 Егер нүкте қағаз бетінде қозғалатын болса сызық пайда болады. Сызық сызғыш арқылы жүргізілген болса түзу болады. Ол қисық бола алады. Түзу сызықтың бөліктерінен тұратын сызық сынық деп аталады.  Сызықтардың да нүктелер сияқты түсі, иісі, қалыңдығы, ені болмайды.. Бірақ олардың ұзындығы болады және ол шексіз болуы мүмкін. Қисық сызықтардың бұрыштық нүктелері болады. Сызықтар тұйық және тұйық емес болады. Тұйық сызық жазықтықта ішіне шексіз түзу, тіпті сәуле жүргізуге мүмкін емес шектелген фигураны бейнелейді. Егер сызық сызғышпен ешқандай бөлігінде сәйкес келмесе онда оның қисық болғаны. Қисықтар да тұйықталған және тұйықталмаған болады. Егер кейбір бөліктері сызғышпен сәйкес келыіп, бірақ түгел сәйкес келмесе онда ол –сынық болады. Сынықтың сыну нүктесі оның төбесі деп аталады.  АВСВ - сынық  А,В,С,В - төбелері  АВ, ВС,СВ,ВЕ – бөліктері

12 слайд
 Кесіндімен таныстыру әдістемесі  Мақсаты: Кесінді жайында түсінік беру және оларды басқа фигуралардан ажыратуды үйрету, кесінді салудың ерекшелігімен таныстыру.  Сымның қиындысын алып, басы мен ұшын көрсетіп, немесе тақтаны жиектеп керілген жіптің үстінен борды жүргізіп жіпті тартып, жіберіп қалса, тақта бетіне із түседі. Оның екі ұшын нүктемен тұйықтап, бұл кесінді деп түсіндіріледі.   B   нүктесі  A   және  C   нүктелерінің арасында жатыр. Ал  D   нүктесі  A   және  C   нүктелерінің арасында жатпайды.  AC   кесіндісі деп  A   және  C   нүктелерінің арасында жатқан барлық нүктелердің жиынтығын атаймыз. Бұндай нүктелер шексіз көп.  A   және  C   нүктелері кесіндінің ұштары деп аталады.

13 слайд
 Сәулеме таныстыру әдістемесі  Сәулемен таныстыру машықтық жұмысты орындау процесінде өтеді:  Нүкте саламыз  Нүктеден оңға қарай түзу сызық жүргіземіз.  Латын әрпімен сәуленің басын белгілейміз.  Әр түрлі бағытта сәулелер салу.  Сәуле деп текке аталмаған. Ол күн сәулесін немесе жарық түсіргішті еске түсіреді. Солар сияқты математикалық сәуленің басын бар да, соңы жоқ болады. Сәуле латынның екі бас әрпімен белгіленеді, оның алғашқысы сәуленің басын, а екіншісі – сәуленің кез келген ішкі нүктесін белгілейді.  Сәуле – АВ  Сәуле басы.  c   түзуінде жатқан  A   нүктесі, түзуді екі бөлікке бөледі. Осы түзудің бір жағы, сауле деп аталады. Және бұны бағытаушы арқылы белгілейді:

14 слайд
 Бұрышпен таныстыру әдістемесі  Сәулелер арасындағы жазықтық бөлігін басқа түспен бояйсыз.  Қағаз бетінде бұрыш саламыз да, оны қиып аламыз. Бұрыш үлгісі бойынша мұғалім бұрыштың төбелері мен қабырғаларын атайды.  Айналадағы заттардан бұрышты табу, шама бойынша бұрыштарды салыстыру.  Бұрыш үш нүктемен белгіленеді: біреуі – бір қабытғасында, екіншісі – төбесінде, үшіншісі – екінші қабырғасында. Бас нүкте ортақ екі сәуле жазықтықты екіге бөледі. Осының кішісі бұрыш деп аталады.

15 слайд
 Әр топ жіптен, санағыш, сіріңке шырпысынан өздерінің атына сай геометриялық фигураны құрастыру.  Жылдам құрастырған алғашқы топ сыйлыққа ие болады

16 слайд
 Әр топ өздерінің таңдаған фигураларының қасиеттері туралы айтады.  Үшбұрыштың неше қабырғасы, неше төбесі, неше бұрышы болады?  Сіз отырған бөлмеде үшбұрышқа ұқсас қандай заттар бар?  Осы фигуралардан басқа да геометриялық фигуралармен бүгінгі сабақта танысамыз.

17 слайд
 Оқушыларға ертегі айту.  Ерте, ерте, ертеде Геометрия елінде Нүкте мекендепті.   Ол өте кішкентай болған. Оны жай ғана қарындаш дәптер бетіне жазғанда,тастап кеткен. Кішкентай болғандықтан, оны ешкім көрмепті. Нүкте сызықтарды кездестіргенше, жалғыз өзі өмір сүріпті.  Түзу сызық мақтана бастады:  «Мен ең ұзынмын. Менің бастауым және аяқталуым жоқ! Мен шексізбін!»  Түзу сызыққа нүкте қызыға қарады. Нүкте өзі өте кішкентай. Бір кезде нүкте сол сызыққа қалай басқанын аңғармай қалды.   Кенеттен түзу сызық жоғалып кетіп, оның орнына сәуле пайда болды.   Сөйтіп, нүкте түзу сызықтың бастау нүктесі болды. Геометрия елінде Сәуле атты жаңа фигура пайда болды.  (Оқушылар мұғалім басшылығымен А4 қағазға нүкте, сызықтар, сәулені кескіндейді.)

18 слайд
 1-ТАПСЫРМА.  (практикалық жұмыс)  Жіптің көмегімен сызық, қисық сызық, түзу сызық, тұйықталған қисық сызық, тұйықталмаған қисық сызықтарды көрсету.

19 слайд
 Әр оқушыға түймелер таратуға болады.  Неліктен сендерге түймелер таратылды деп ойлайсыңдар?  Өйткені оның шекерасы тұйықталған қисық сызыққа ұқсайды.  Әр топ тұйықталған сызыққа бірден (нақты зат) мысал келтіріңіздер.

20 слайд
 2-ТАПСЫРМА.  Топтық жұмыс.  Сәуле, кесінді , бұрыш құрастыру.  Дәптермен жұмыс.  Берілген өлшем бойынша түзу, кесінді, сәуле сызу. Дөңгелек тобы Үшбұрыш тобы Тіктөртбұрыш тобы Шаршы тобы 5 см 8см 10см 15см

21 слайд
Қалыптастырушы бағалау тапсырмасы. Суретке мұқият қараңыз. Геометриялық фигураларды атауымен байланыстырып сызыңыз

22 слайд
Жаратылыстану пәнімен байланыс. Табиғатта кездесетін нүктелер мен сызықтарды тамашалайық. • Сен өзің табиғаттан нүкте немесе сызықтардың түрлерін көрдің бе? (Оқушылар жауаптары).

23 слайд
«Алма ағашы» ойыны Бұрыш деген не? Кесінді деген не? Сәуле деген не? Сызықтың түрлен атаңыз

24 слайд
 Кезбе тілші әдісі кесінді және сәуле түзудің бөліктері бола ала ма?   Кез келген екі нүкте арқылы неше түзу жүргізуге болады? Жазықтықтағы әртүрлі екі түзуде ортақ неше нүкте болады? Түзу мен нүкте қандай әріптермен белгіленеді?

25 слайд
 Оқулықпен жұмыс

26 слайд
Рефлекция Бағалау Үйге тапсырма