Оқытушының өздігінен білімін жетілдіруі

1 слайд
Баяндама Та қырыбы: О қытушының өздігінен білімін жетілдіруі Дайындаған: Айнайы экономикалық пәндер әдістемелік циклының оқытушысы Тобетова А.С. Алматы 2020

2 слайд
 Оқытушының өздігінен білімін жетілдіруі – кәсіптік қызметіне тән қажетті шарт. Қоғам оқытушыға қашан да жоғары талаптар қойып келген, әлі де солай, келешекте де солай болады. Өзгені оқытып-үйрету үшін басқалардан көп білуге тура келеді. Оқытушы өз пәнін білумен және оны білім алушылар санасына жеткізудің методикасын игерумен қатар, оған жақын ғылым мен әр түрлі қоғамдық салалардан, қазіргі саясаттан, экономикадан хабары болуы керек. Оқытушы бәрін де тұрақты түрде оқып-біліп отыруы тиіс, өйткені оның алдындағы білім алушылар бірге уақыт кезеңдері де жыл сайын өзгеріп отырады. Әлем туралы түсінік те тереңдеп, өзгеше сипатқа ие болады. Өздігінен білімін жетілдіру қабілеті дипломмен бірге келмейді. Ол әрбір оқытушы өзіндік психологиялық және интеллектуальдық ерекшеліктеріне байланысты, ақпарат көздері арқылы жұмыс жүргізу, өз қызметі мен әріптестер қызметіне талдау жасау секілді дербес еңбек процесінде қалыптасатын қасиет.

3 слайд
 Дегенмен, оқытушы өзідігінен білімін жетілдіруге қаншалықты қабілетті болғанымен, бұл процесс практикада жүзеге аса бермейді. Оқытушылар мұның негізгі себептері ретінде уақыттың жоқтығын, ақпарат көздерінің жеткіліксіздігін, стимулдың болмауын және басқа да жәйттерді алға тартады. Бұл ой енжарлығы мен жалқаулығының көрінісі десе болады, өйткені өзін өзі жетілдіру әрбір педагогқа тән ажырамас қажеттілік болуға тиіс.   Оқытушыны өздігінен білімін жетілдіруге ықпал ететін бұл қажеттіліктің құрамы, мотивтері мынадай: күнделікті ақпараттар бойынша жұмыс жүргізу. Оқытушы сабаққа, сөз сөйлеуге, ата-аналар жиналысына, сынып сағатына, жалпы колледж ішілік шараға, әртүрлі жарыстар ға әзірлену барысында жаңа ақпараттар іздестіру және оларды талдау қажеттігін сезінеді; творчествоны қалау.

4 слайд
ОҚЫТУШЫ – ТВОРЧЕСТВОЛЫҚ МАМАНДЫҚ.  Творчестволықты қалайтын адам сарғайып кеткен баяғы сабақ жоспарларын немесе сценарийлерді жыл сайын қайта парақтап отырмайды, сол баяғы әңгімесін қайталай бермейді. Одан гөрі жақсырақ жүргізуге ынта-ықылас көрініс беруі тиіс. Жұмыс сонда ғана қызықты, сонда ғана қанағаттанарлық сипатқа ие болмақ; заманауи ғылымның және әсіресе психология мен педагогиканың өте жылдам қарқынмен өсуі. Автомобиль заманында арбамен жүру қолайсыз ғой; қоғам өмірінде өтіп жатқан өзгерістер. Бұл өзгерістер бірінші кезекте оқушыларға әсер етеді, олардың дүниетанымын қалыптастырады, соған сәйкес олар оқытушыны көбінесе «заманға лайықсыз адам» образында таниды; бәсекелестік (конкуренция). Көптеген ата-аналар балаларын колледжге әкелгенде оларды нақты бір оқытушының , пән ұстазының немесе топ жетекшісінің қарамағына табыстауды сұрайды. Егер оқытушы әкімшілікте, әдістемелік кеңесте, білім беру бөлімінде жақсы аталып жүрсе, оның топтарды , жүктемелерді таңдауда құқығы жоғары болады; қоғамдық пікір.

5 слайд
• Жұрт «жақсы» атай ма, «жаман» атай ма, оқытушы үшін бәрібір бола алмайды. Жаман оқытушы болу ауыр нәрсе; материалдық ынталандыру. Оқытушы категориясы, аттестаттау комиссиясының пікірі, сыйлықтар, үстеме ақылар, тіпті атақтар мен үкіметтік наградалар да – бәрі-бәрі ұстаз біліктілігі мен шеберлігіне байланысты. Жаңа білімдерді тұрақты түрде игеріп отырмайынша, бұларға қол жеткізу екіталай нәрсе; ынта-ықылас.

6 слайд
• Үйрену қызық нәрсе. Дәрігерге: «Өзіңді өзің жазып ал!» дейді. Күнделікті жұртты үйрететін адам қалайша алдымен өзі тұрақты үйреніп отырмасқа? Әйтпесе оның сабақ беруге қандай құқы болады? оқытушы даму режиміне қосылуы тиіс, оның бір элементі өздігінен білімін жетілдіру процесі болып табылады. Өздігінен білімін жетілдіру процесінде оқытушы қолданатын іс-әрекеттер: өзін өзі өзгерту туралы шешім қабылдау; өзін өзі жетілдіру бағдарламасын жасау; бағдарламаны жүзеге асыруға байланысты атқарылатын жұмыстар; бағдарламаның орындалу нәтижелері бойынша өзіне өзі талдау жасау; алға жаңа мақсаттар мен міндеттер қою, оқытушы қызметіндегі негізгі кезең өзінің кәсіби өсуі мен жетілуіне байланысты бағдарлама әзірлеу болып табылады. Бағдарлама жасау принциптері: ғылымилық, болжамдау; актуальділік; оңтайлылық; шынайылық; тұтастық; бақылау мүмкіндігі.

7 слайд
• Мынадай аспектілер дербес сипатта көрініс табуы тиіс: кәсіби өсудің мақсаты; психологиялық-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді зерделеуге уақыт бөлу варианттары; оқу-тәрбие процесін бағдарламалық- әдістемелік тұрғыдан қаматамасыз ету жолдарын белгілеу; консультациялар алу; туындаған проблемаларды әріптестермен бірге талқылау; бір-бірінің сабақтарына кіру; алған білімді практикада сынақтан өткізуге байланысты жұмыстар; колледждің әдістемелік жұмыстар жүйесіне қатысу; өз жұмыс нәтижелерін өзі қорытындылау; өз тәжірибесін әріптестерімен бөлісу... Өздігінен білім жетілдіру бастаулары.

8 слайд
• Өздігінен білім жетілдіру процесінің мәні неде? Оқытушы әр түрлі дерек көздерінен өздігінше білім жинайды, оны кәсіптік қызметінде, өзінің тұлғалық даму сатыларында пайдаланады. Бұл қандай білім көздері және оларды қайдан іздеуге болады? Бұл теледидар, газет, журнал; әдебиеттер (әдістемелік, ғылыми-танымдық, публицистикалық, көркем және т. б.); Интернет; әр түрлі жеткізгіш негіздегі видео-, аудиоақпараттар; ақылы курстар; семинарлар мен конференциялар; шеберлік сыныптары; тәжірибе алмасу шаралары; экскурсиялар, театрлар, көрмелер, музейлер, концерттер, саяхаттар; біліктілікті жетілдіру курстары

9 слайд
Жалпы, бұл бастаулардың бәрі тұлғалық өсуге ықпал ететін білім көздері және кәсіби өсуге ықпал ететін білім көздері деп екі топқа бөлінеді. Бірақ олар екеуіне бірдей әсер етуі де мүмкін. Өздігінен білім жетілдіру формалары Өздігінен білім жетілдірудің барлық формаларын шартты түрде: жеке және топтық форма деп екі топқа бөледі. Жеке формада бастамашы оқытушының өзі болады, бірақ бұл процесті туындатушы да, ынталандырушы да әдістемелік және әкімшілік құрылымдардың басшылары болуы мүмкін. Әдістемелік бірлестіктер қызметі, семинарлар, практикумдар, біліктілікті арттыру курстары түріндегі топтық формалар өздігінен білім жетілдіру нәтижелері мен оқытушы арасындағы қайтарымды байланысты қамтамасыз етеді. Ол көбіне білім беру бөлімдерінің тарапынан ұйымдастырылады. Өкінішке орай, қазіргі заманғы оқу орындарында бұл көбіне оқытушы өздігінен білімін жетілдіретін бірден- бір стимулы болып табылады.         

10 слайд
Өздігінен білім жетілдірудің құрамдас бөлігі болып табылатын процестер . • Егер білім беру саласындағы оқытушы қызметін іс-әрекеттер тізімі түрінде сипаттайтын болсақ, ол былай болып шығар еді: оқу, зерделеу, сынау, талдау, бақылау және жазу. Бұл әрекеттер қосымшаларының пәндік салалары қандай? Жаңа педагогикалық технологияларды, формаларды, оқытып- үйрету әдістері мен тәсілдерін зерделеп, қолданысқа ендіру қажет. Ол үшін: әріптестер сабағына кіріп, тәжірибе алмасуларға қатысу; өз кәсіби қызметіне мезгіл-мезгіл өзі талдау жасау; классикалық және қазіргі заманғы психология мен педагогика саласында өз білімін жетілдіріп отыру; қазіргі заманғы экономика мен саясаттағы және мәдени өмірдегі оқиғаларды жүйелі түрде қадағалап отыру; өз эрудициясын, құқықтық және жалпы мәдениетінің дәрежесін көтеру.

11 слайд
Өздігінен білім жетілдіру нәтижесі • Қандай қызмет болсын, нәтижесі өнім, табыс не жетістік құрауы тиіс. Әйтпесе ол қызметтің мәні жоқ. Оқытушының өздігінен білімін жетілдіру жөніндегі жеке жоспарында белгілі бір мерзім ішінде қол жеткізілетін нәтижелер тізімі болуы қажет. Оқытушының белгілі бір кезеңдегі өздігінен білімін жетілдіру нәтижелері қандай болуы мүмкін? Өздігінен білім жетілдіру үздіксіз жүргізілетін процесс, бірақ оны кезең-кезеңімен жоспарлау керек. Атап айтқанда: пән бойынша сабақ беру сапасын арттыру (тиімділік пен сапаны сипаттайтын көрсеткіштер аталады); әзірленетін немесе жарияланатын әдістемелік құралдар, мақалалар, оқулықтар, бағдарламалар, сценарийлер, зерттеулер; оқытып- үйретудің жаңа формаларын, әдістері мен тәсілдерін жасау;

12 слайд
• баяндамалар, белгілі бір тақырыпта сөйлейтін сөздер; дидактикалық материалдар, тесттер, көрнекі құралдар әзірлеу; жаңа ақпараттық технологияларды қолдануға байланысты әдістемелік ұсынымдар жасау; өз жаңашылдық технологияларын әзірлеу және сол бойынша ашық сабақтар өткізу; педагогикалық әзірлемелер комплектін жасау; зерттелетін проблема (тақырып) бойынша тренингтер, семинарлар, конференциялар, шеберлік сыныптарын өткізу, тәжірибелерді қорыту. • Нәтижелер: конференцияларда, «дөңгелек стол» мәжілістерінде творчестволық есеп беру; баспасөз бетінде жарық көрген жарияланымдар; жұмыс тәжірибесі бойынша брошюра шығару, тағысын тағы.

13 слайд
• • Назарларыңызға рахмет!!!