#1 слайд
-Электр тізбегі неден тұрады? -Тұрақты ток көздерін атаңыз? -Ток күшінің бірлігі мен кернеудің бірлігі? -Ток күші мен кернеуді өлшейтін құралдар қалай аталады? Үй тапсырмасын тексеру https://wordwall.net/resource/ 51754917/%D0%BE%D0%BC- %D0%B7%D0%B0%D2%A3%D1%8B

1 слайд

#2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Өткізгіштің электр кедергісі, меншікті  кедергісі, реостат.

2 слайд

#3 слайд
Сабақтың мақсаты: – кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру; – есеп шығарғанда өткiзгiштiң меншiктi кедергiсiнің формуласын қолдану

3 слайд

#4 слайд
*Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы Ток күші, кернеу және кедергі өзара байланысты. Осы шамалардың арасындағы байланысты тағайындайтын заңды теория жолымен ашып, тәжірибе жүзінде дәлелдеген неміс физигі Георг Ом .

4 слайд

#5 слайд
Ом заңы I - өткізгіштегі ток күші U - тізбек ұштарындағы кернеу R - өткізгіш кедергісі Тізбек бөлігі арқылы өтетін ток күші тізбек ұштарындағы кернеуге тура пропорционал, оның кедергісіне кері пропорционал болады.

5 слайд

#6 слайд
Өткізгіштердің вольтамперлік сипаттамасы I U 0 R 1 R 2 I1 I2 I2 > I1→ R2 < R1 Өткізгіштің кедергісі деп берілген өткізгіштің бойымен өтетін токқа жасайтын кедергісін көрсететін физикалық шаманы айтады

6 слайд

#7 слайд
Кедергі өткізгіштің көлденең қимасының ауданына тәуелді. Кедергі өткізгіш ұзындығына тәуелді Кедергі өткізгіш затына тәуелді Электр кедергісі видео

7 слайд

#8 слайд
Өткізгіш кедергісі оның ұзындығына тура пропорционал, және көлденең қимасының ауданына кері пропорционал және өткізгіш материалына тәуелді. Георг Ом зерттеулерінің нәтижесі

8 слайд

#9 слайд
Өткізгіштің материалын сипаттайтын шаманы меншікті кедергі деп атайды. ρ- өткізгіштің меншікті кедергісі Өлшеуіш құрал – «Омметр» Меншікті кедергінің SI жүйесіндегі өлшем бірлігі

9 слайд

#10 слайд
КЕЙБІР ЗАТТАРДЫҢ МЕНШІКТІ КЕДЕРГІЛЕРІ ОМ М Металл Меншікті кедергі, Омм Металл Меншікті кедергі Омм Алюминий 2,7  10 -8 Нихром 1,05  10 -6 Вольфрам 5,3  10 -8 Қалайы 1,13  10 -7 Темір 9,9  10 -8 Осмий 9,5  10 -8 Алтын 2,2  10 -8 Платина 1,05  10 -7 Константан 4,7  10 -7 Реотан 4,5  10 -7 Жез 6,3  10 -8 Ртуть 9,54  10 -7 Манганин 3,9  10 -7 Қорғасын 2,07  10 -7 Молибден 6,0  10 -8 Күміс 1,58  10 -8 Мыс 1,68  10 -8 Фехраль 1,1  10 -6 Никелин 4,2  10 -7 Мырыш 5,95  10 -8

10 слайд

#11 слайд
Техникалық мақсатпен тізбектегі кедергіні өзгерту үшін резисторлар мен реостаттар қолданылады. Техникада резисторлар, негізінен, токты шектеу үшін қолданылады. Тізбекті тұйықтағанда резистор болмаса, қысқа тұйықталу байқалады. Реостат – электр тізбегіндегі токты немесе кернеуді реттеуге (шектеуге) арналған аспап. Тізбектегі ток күшін реттеу үшін көптеген жағдайларда - реостаттар қолданылады.

11 слайд

#12 слайд
Амперметр Вольтметр Реостат Катушка Электроскоп Трансформатор

12 слайд

#13 слайд
1. Амперметр /ток күшін өлшейтін құрал/ 2. Вольтметр /кернеуді өлшейтін құрал/ 3. Реостат /Кедергіні өлшейтін құрал/ 4. Электроскоп /дененің электрленуін анықтайтын құрал/ 5. Катушка /индукцияланған токты жинайтын құрал/ 6. Трансформатор /Айнымалы токтың трансформациясын жүзеге асыратын құрал/

13 слайд

#14 слайд
1.Көлденең қимасының ауданы 1 мм 2  , ұзындығы 24,2 м константансымнан жасалған электрпешінің қыздыру элементінің кедергісін анықтаңдар? 2.Ұзындығы 20 м болатын ұзартқыш диаметрі 1,2 мм мыс сымнан жасалған. Ұзартқыштың кедергісі қандай? Егер онымен 10 А ток өтсе, ондағы кернеудің түсуі қандай болады? 3.Көлденең қимасының ауданы 10 мм 2 , ұзындығы 200 м мыс өткізгіштен жлектр сымы жасалған. Оның кедергісі қандай? Осындай кедергіге ие болатын алюминий өткізгіштің көлденең қимасы қандай болуы тиіс? 4.Диаметрі 0,5 мм, ұзындығы 4,5 м өткізгішті электр тізбегіне қосқанда оның ұштарындағы кернеу 1,2 В болады. Егер тізбектегі ток күші 1 А болса, өткізгіш жасалған материалдың меншікті кедергісі неге тең. 5.Диаметрі 1,5 мм ұзындығы 14,2 м өткізгіштің ұштарындғы кернеу 36 В, ал оның бойымен 3,2 А ток өтеді. Осы өткізгіштің меншікті кедергісі неге тең? 6.1800 м тереңдіктегі бұрғылау ұңғымасына токты жеткізетін сымның көлденең қимасының ауданы 6,2 мм 2 жалпы кедергісі 4,7 Ом. Сымның меншікті кедергісін анықтаңдар. Жұптық жұмыс

14 слайд

#15 слайд
Дескриптор: Есептің шартына талдау жасайды (1 балл) Есептің берілгендерін дұрыс анықтайды және түсінеді. Формуланы дұрыс таңдайды (1 балл) Әр есепке сәйкес келетін физикалық формуланы дұрыс таңдайды. Формуланы дұрыс қолданады (1 балл) Формулаға барлық берілгендерді дұрыс қояды. Шамаларды дұрыс түрлендіреді (мм → м, мм² → м²) (1 балл) Барлық шамаларды халықаралық жүйеге дұрыс аударады. Арифметикалық есептеулерді дұрыс орындайды (1 балл) Есептеулерді дәл және қатесіз орындайды. Физикалық шамалардың мәндерін анықтайды (1 балл) Қорытындыдағы барлық шамаларды дұрыс есептеп шығарады. Жауапты толық және нақты жазады (1 балл) Қорытындысында жауап толық жазылып, өлшем бірліктері көрсетілген. Жауаптың дұрыстығын тексереді (1 балл) Алынған нәтижені физикалық тұрғыдан бағалайды және тексереді. Есептің барлық кезеңдерін жүйелі орындайды (1 балл) Есептің шешімі логикалық түрде рет-ретімен беріледі. Жауапта өлшем бірліктерін дұрыс көрсетеді (1 балл) Барлық шамалардың өлшем бірліктерін нақты және дұрыс жазады.

15 слайд

#16 слайд
Атауы Ток күші Белгіленуі Формуласы Өлшем бірлігі Шартты белгісі Өлшейтін құрал Тізбекке жалғануы Кестені толтыр Атауы Кернеу Белгіленуі Формуласы Өлшем бірлігі Шартты белгісі Өлшейтін құрал Тізбекке жалғануы Атауы Кедергі Белгіленуі Формуласы Ом заңынан Өлшем бірлігі Шартты белгісі Өлшейтін құрал

16 слайд

#17 слайд
№ Шартты белгілер Атауы 1 А. Кілт 2 В. Кедергінің шартты белгісі 3 С. Амперметрдің шартты белгісі 4 Д. Вольтметрдің шартты белгісі 5 Е. Кедергі 6  Ф. Реостаттың шартты белгісі 7 Қ. Меншікті кедергі 8 Л. Кернеу 9 М. Ток күші 10 Н. Аккумулятордың шартты белгісі 11 Г. Ом заңы С Ә Й К Е С І Н Т А Б А Й Ы Қ

17 слайд

#18 слайд
Рефлексия: «Жетістіктер баспалдағы» Бүгінгі сабақтан не күттіңіз? Сабақ барысынды сіз үшін қандай қиындықтар туындады? Сабақтың қандай кезеңдері сіз үшін сәтті болды? Неліктен? Сабақтан қандай құнды ақпарат алдыңыз? Сабақ барысында назардан қалып қойған нәрсе? Қандай батыл іс-әрекетке бардыңыз? Бүгінгі сабақтан алған әсеріңіз қандай?

18 слайд