#1 слайд
Тақырыбы: Отынның жануы және энергияның бөлінуі 8-сынып

1 слайд

#2 слайд
2 •8.3.1.1 -заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну •8.3.1.2 -парниктік эффекттің себептерін түсіндіру және шешу жолдарын ұсыну заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіндіреді парниктік эффекттің себептерін түсіндіреді және шешу жолдарын ұсынады Оқу мақсаты Бағалау критерийлері

2 слайд

#3 слайд
Отын Жанғанда жылу бөлетін заттарды отын деп атайды. Отын жасанды отын Таза күйінде алынған: тас және қоңыр көмір, табиғи газдар, ағашкөмірі, жанғыш сланец, шымтезек Мұнай өнімдерінен алынған бензин, керосин, мазут табиғи отын 3

3 слайд

#4 слайд
Жану Барлық отындардың түрлері белгілі бір элементтерден, әртүрлі құрамда болады. Отын негізінен екі элемент топтарынан тұрады. 1.Бірінші топ элементтеріне жақсы жанатын, жануды қолдайтындар кіреді. Олар: көміртек, сутек, күкірт, оттек. 2. Екінші топқа жанбайтын және жануды қолдамайтын азот элементі жатады. С + O 2 = СО 2 + Q СО 2 + C = 2CO + Q https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/otynnyng-zhanuyu 4

4 слайд

#5 слайд
Отын Агрегаттық күйіне байланысты: Отын сұйық отындар газ күйіндегі отындарқатты отындар Тас көмірді ауаның қатысынсыз 1000- 1100С –да өңдеу арқылы кокс алынады, оның құрамында 87% көміртек бар. Мұнайда айдау тәсілі арқылы алатын бензинде болатын көмірсутектер Қатты отындарды генераторларда өңдегенде түзіледі 5

5 слайд

#6 слайд
Сутегі – болашақтың отыны. Сутегі Тиімділігі: Қолданысқа енбеу себебі:  сутегі қалдықсыз жанады, зиянды қосымша өнімдер түзілмейді. сутектің табиғи көзі су болғандықтан, оны өндіру мүмкіндігі шексіз. өндіру технологиясы бойынша суды айыруға электр энергиясы көп жұмсалады. сақтау тәсілі, оның үлкен көлем алуында; сутегінің ауадағы оттегімен қопарылғыш қоспасын түзуінде 6

6 слайд

#7 слайд
Парниктік эффект Парниктік эффект – табиғи құбылыс Парниктік эффект жылулық газдардың әсерінен жылудың артуымен және қайтадан жан-жақа шағылысуымен сипатталады. Жылудың шағылысқан бөлігі жердің жоғары қабаты мен төменгі атмосферасына бағытталады. Парниктік газдар әсері нәтижесінде ауаның орташа температурасы көтеріледі. Көмірқышқыл газы мен метанның шамадан тыс бөлінуі жер бетінде жылудың ұзақ тұруына әкеліп, парниктік эффектіні күшейтеді. Бұл жағдай климаттың жылынуына алып келеді. https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/otynnyng-zhanuy 7

7 слайд

#8 слайд
Парниктік эффект Мәселені шешу жолдары: Атмосфераға шығарылатын газдардың мөлшерін экологиялық құрылғыларды қолдану арқылы төмендету, сонымен қатар фильтрлер мен катализатор қолдану; Энергия көздерінің құрылымын өзгерту. Балама энергия (күн, жел, су, топырақтың температурасы) үлесін арттыру. Энергетикалық ресурстар көздерінің қолданылуын азайту; Ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпте экологиялық таза және төмен көміртекті технологияларды қолдану; Шикізатты қайта өңдеуді арттыру; Ормандарды қалпына келтіру, орман өрттерімен күресу, жасыл көшеттер ауданын ұлғайту; https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/otynnyng-zhanuy 8

8 слайд

#9 слайд
9 1 тапсырма Бекіту тапсырмасы Отынның алыну жолдарына анықтама беріңіз, мысалдар келтіріңіз Кестеге толтырыңыз Түсінік Анықтама Мысалдар табиғи отын     жасанды отын     Дескриптор: білім алушы Отынның алыну жолдарының анықтамасын біледі және мысалдар келтіреді

9 слайд

#10 слайд
10 1 тапсырма Дұрыс жауап Дескриптор: білім алушы отынның алыну жолдарының анықтамасын біледі және мысалдар келтіреді Түсінік Анықтама Мысалдар табиғи табиғаттан сол күйінде алынған отындар тас және қоңыр көмір, табиғи газдар, ағашкөмірі, жанғыш сланец, шымтезек жасанды мұнай өнімдерінен алынған отындар бензин, керосин, мазут

10 слайд

#11 слайд
11 Бекіту тапсырмасы Өсу Кему Үй жылыту үшін күн панельдерін пайдалану Электр энергиясын өндіру үшін көмірді пайдалану Ағаштар отырғызу арқылы бүлінген жерлерді қалпына келтіру Ұшақпен саяхаттау 2 тапсырма Парниктік әсердің пайда болуына және бұл құбылысқа қарсы тұруға көмектесетін адамзат іс-әрекеттерін анықтаңыз Дескриптор: білім алушы парниктік әсердің пайда болуына және бұл құбылысқа қарсы тұруға көмектесетін адамзат іс-әрекеттерін анықтайды

11 слайд

#12 слайд
12 Дұрыс жауап 2 тапсырма Парниктік әсердің пайда болуына және бұл құбылысқа қарсы тұруға көмектесетін адамзат іс-әрекеттерін анықта Дескриптор: білім алушы парниктік әсердің пайда болуына және бұл құбылысқа қарсы тұруға көмектесетін адамзат іс-әрекеттерін анықтайды Өсу Кему Үй жылыту үшін күн панельдерін пайдалану + Электр энергиясын өндіру үшін көмірді пайдалану + Ағаштар отырғызу арқылы бүлінген жерлерді қалпына келтіру + Ұшақпен саяхаттау +

12 слайд

#13 слайд
13 Оқу тапсырмасы Металдар мен бейметалдардың жануы кезінде түзілетін заттарды атаңыз, реакция теңдеуін жазыңыз. Парниктік эффектіні тудыратын газдарды жазыңыздар

13 слайд

#14 слайд
14 Қорытынды Бүгінгі сабақта:  заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіндім парниктік эффекттің себептерін түсіндім және шешу жолдарын ұсындым

14 слайд

#15 слайд
15 Қосымша ресурстар М.Б.Усманова, Қ.Н. Сақариянова, Б.Н.Сахариева Химия оқулығы 8- сынып. https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/

15 слайд