Пайдалы қазбаларды өндіру және өндеу
Пайдалы қазбаларды өндіру және өндеу

#1 слайд
1 слайд
#2 слайд
Оқу мақсаты:
6.3.3.4. Қазақстандағы пайдалы
қазбаларды өндірудің ірі
орталықтарын атау мен көрсету
2 слайд
Оқу мақсаты: 6.3.3.4. Қазақстандағы пайдалы қазбаларды өндірудің ірі орталықтарын атау мен көрсету
#3 слайд
Мағынаны тану
Пайдалы қазбалар өндіру процесі дегеніміз- бағалы құрамбөлікті салыстырмалы
таза күйінде (мысалы: мұнай,табиғи газ,тас көмір,тұз, бағалы тастар және т.б) немесе
әрі қарай өндеуге ұшырайтын тау –кен массасы (мысалы: металл кендері) түрінде
бөліп алу.
Табиғат ресурстары- адамның табиғаттан алатын, өз қажетіне қолданатын барлық
ресурс түрлері.
Экология дегеніміз- қоршаған ортаның күрделі проблемаларын зерттейтін, ғылыми
тұрғыдан ұсыныстар жасайтын ғылым саласы.Ол гректің "oicos”-"үй, мекен, жай”
деген мағынаны білдіреді. Экология бір ортада өмір сүретін организмдерді зерттейді,
олардың басқа организмдермен және қоршаған ортамен ара қатынастарын анықтап,
жиынтық қорытынды жасайтын ғылым. Сондықтан «экология» қоршаған ортаны
сақтаудың ғылыми негізі болып саналады
3 слайд
Мағынаны тану Пайдалы қазбалар өндіру процесі дегеніміз- бағалы құрамбөлікті салыстырмалы таза күйінде (мысалы: мұнай,табиғи газ,тас көмір,тұз, бағалы тастар және т.б) немесе әрі қарай өндеуге ұшырайтын тау –кен массасы (мысалы: металл кендері) түрінде бөліп алу. Табиғат ресурстары- адамның табиғаттан алатын, өз қажетіне қолданатын барлық ресурс түрлері. Экология дегеніміз- қоршаған ортаның күрделі проблемаларын зерттейтін, ғылыми тұрғыдан ұсыныстар жасайтын ғылым саласы.Ол гректің "oicos”-"үй, мекен, жай” деген мағынаны білдіреді. Экология бір ортада өмір сүретін организмдерді зерттейді, олардың басқа организмдермен және қоршаған ортамен ара қатынастарын анықтап, жиынтық қорытынды жасайтын ғылым. Сондықтан «экология» қоршаған ортаны сақтаудың ғылыми негізі болып саналады
#4 слайд
Қазақстандағы көмір кен орындары
Қазақстандағы көмір кен орындары Қазақстанның пайдалы қазбаларының картасы бай және
алуан түрлі. Республика аумағында периодтық кестедегі 99 элемент алынады. Алайда,
Қазақстан Республикасының негізгі ресурсы жанғыш пайдалы қазбалар болып табылады,
атап айтқанда көмір. Көмір өндірудің негізгі орындары Орталық Қазақстанда орналасқан.
Ең атақтысы – далада қазақтың ұсақ шоқыларында жайылған Қарағанды
көмір бассейні. ХХ
ғасырдың 30-жылдарында оның дамуы шикізатқа қатты мұқтаж құрыш құю өндірісіне
серпін берді. Көмір өндіру металлургияның дамуына да әсер етті. Маңыздылығы жөнінде
екінші орында – Қазақстанның солтүстік-шығысында орналасқан Екібастұз көмір бассейні.
Жалпы республикада 300-ден астам кен орны табылып, 10 көмір бассейні игерілуде.
Қазақстан Республикасында өндірілетін кокстелген көмір жоғары сапалы, сондықтан ол
елде де, шетелдерде де бағаланады. /
4 слайд
Қазақстандағы көмір кен орындары Қазақстандағы көмір кен орындары Қазақстанның пайдалы қазбаларының картасы бай және алуан түрлі. Республика аумағында периодтық кестедегі 99 элемент алынады. Алайда, Қазақстан Республикасының негізгі ресурсы жанғыш пайдалы қазбалар болып табылады, атап айтқанда көмір. Көмір өндірудің негізгі орындары Орталық Қазақстанда орналасқан. Ең атақтысы – далада қазақтың ұсақ шоқыларында жайылған Қарағанды көмір бассейні. ХХ ғасырдың 30-жылдарында оның дамуы шикізатқа қатты мұқтаж құрыш құю өндірісіне серпін берді. Көмір өндіру металлургияның дамуына да әсер етті. Маңыздылығы жөнінде екінші орында – Қазақстанның солтүстік-шығысында орналасқан Екібастұз көмір бассейні. Жалпы республикада 300-ден астам кен орны табылып, 10 көмір бассейні игерілуде. Қазақстан Республикасында өндірілетін кокстелген көмір жоғары сапалы, сондықтан ол елде де, шетелдерде де бағаланады. /
#5 слайд
Көмір кен орындары.
Жер қойнауынан қазылып алынатын көмірдің үш түрі
бар. Олар: технологиялық қасиеттері жағынан бір-
бірінен ажыратылатын қоңыр көмір, таскөмір және
антрацит. Көкстелген көмір өндіретін - Қарағанды көмір
алабы
5 слайд
Көмір кен орындары. Жер қойнауынан қазылып алынатын көмірдің үш түрі бар. Олар: технологиялық қасиеттері жағынан бір- бірінен ажыратылатын қоңыр көмір, таскөмір және антрацит. Көкстелген көмір өндіретін - Қарағанды көмір алабы
#6 слайд
Мұнай өндірісі
Сұйық және газ күйіндегі пайдалы қазбалар бұрғы
ұңғымасы арқылы өндіріледі. Мұнайды Атырау,
Павлодар, Шымкентте орналасқан мұнай өндеу
зауыттарында өндейді.
6 слайд
Мұнай өндірісі Сұйық және газ күйіндегі пайдалы қазбалар бұрғы ұңғымасы арқылы өндіріледі. Мұнайды Атырау, Павлодар, Шымкентте орналасқан мұнай өндеу зауыттарында өндейді.
#7 слайд
Шикізатты өндеу
дайындық кезеңі: бөлшектеу, ұсақтау процесі;
негізгі кезеңдер: шикізатты байыту және қалдықтардан
тазарту;
соңғы кезең : судан,қоспалардан т.б тазарту
7 слайд
Шикізатты өндеу дайындық кезеңі: бөлшектеу, ұсақтау процесі; негізгі кезеңдер: шикізатты байыту және қалдықтардан тазарту; соңғы кезең : судан,қоспалардан т.б тазарту
#8 слайд
Кенді пайдалы қазбалар
Республикада металлургияның дамуы кенді пайдалы қазбаларсыз мүмкін
болмас еді.
Қазақстан келесідей ресурстарға бай:
темір;
хром;
марганец;
никель;
полиметалдар;
алтын;
мыс;
сирек металдар.
8 слайд
Кенді пайдалы қазбалар Республикада металлургияның дамуы кенді пайдалы қазбаларсыз мүмкін болмас еді. Қазақстан келесідей ресурстарға бай: темір; хром; марганец; никель; полиметалдар; алтын; мыс; сирек металдар.
#9 слайд
Кенді емес пайдалы қазбалар
Республика тек металдарға бай болып қана қоймай, сонымен
қатар, елде кенді емес пайдалы қазбаларды өндіру өркендеп
келеді. Олардың ішіндегі ең танымал:
асбест;
фосфориттер;
табиғи газ;
мұнай;
уран;
тұз.
9 слайд
Кенді емес пайдалы қазбалар Республика тек металдарға бай болып қана қоймай, сонымен қатар, елде кенді емес пайдалы қазбаларды өндіру өркендеп келеді. Олардың ішіндегі ең танымал: асбест; фосфориттер; табиғи газ; мұнай; уран; тұз.
#10 слайд
Ойлан, тапсырманы орында
Дескриптор:1.Пайдалы қазбаларды өндірудің ірі орталықтарын атайды;
2.Пайдалы қазбаларды өндірудің ірі орталықтарын картадан көрсетеді
Қалыптастырушы бағалау: “Бағдаршам”
10 слайд
Ойлан, тапсырманы орында Дескриптор:1.Пайдалы қазбаларды өндірудің ірі орталықтарын атайды; 2.Пайдалы қазбаларды өндірудің ірі орталықтарын картадан көрсетеді Қалыптастырушы бағалау: “Бағдаршам”
#11 слайд
Күтілетін жауап:
- ,
Таскөмір Қарағанды Екібастұз
- , ,
Мұнай Атырау Ақтау Оралөңірінде
- ,
Газ Ақтау Оралоблыстарында
–
Алюминий Арқалықта
–
Мыскені Жезқазғанда
- , ,
Астұзы Қызылорда Павлодар Алматыөңірінде
-
Теміркені Қостанайөңірінде
- , . .
Фосфорит Ақтөбе Таразөңірлеріндетсс
11 слайд
Күтілетін жауап: - , Таскөмір Қарағанды Екібастұз - , , Мұнай Атырау Ақтау Оралөңірінде - , Газ Ақтау Оралоблыстарында – Алюминий Арқалықта – Мыскені Жезқазғанда - , , Астұзы Қызылорда Павлодар Алматыөңірінде - Теміркені Қостанайөңірінде - , . . Фосфорит Ақтөбе Таразөңірлеріндетсс
#12 слайд
Рефлексия «3 – 3 - 1»
3- жаңалық (нені білдің)
3- сұрақ (нені білгің келеді)
1- ұсыныс (немен бөліскің келеді)
12 слайд
Рефлексия «3 – 3 - 1» 3- жаңалық (нені білдің) 3- сұрақ (нені білгің келеді) 1- ұсыныс (немен бөліскің келеді)
шағым қалдыра аласыз













