Презентация

1 слайд
Ішкі тыныштық Орындаған : өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі Алдашова Ш.Н Ы.Алтынсарин атындағы №5 мектеп-гимназия Шымкент қаласы «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» деу арқылы тіліне, дініне, діліне, нәсіліне қарамай әлемдегі барлық адамдарға  ізгі ниетпен, ақ көңілмен, жақсылық жаса » Абай Құнанбаев

2 слайд
Жоспар: • 1. Жалпыадамзаттық құндылықтар • 2. Ішкі тыныштықтың мәні • 3. Ақылдың табиғаты • 4. Ақыл-парасаттың табиғаты (интеллект) • 5. Ішкі тыныштық қ а жетудің жолы қандай? • 6. Шығармашылық жұмыс

3 слайд
Аксиология (грек тілінен аударғанда ) акcио-құндылық, логос-ілім – «құндылық» категориясын зерттейтін философия саласы. Философиялық тұрғыдан алғанда құндылық дегеніміз – жалпы қоғам үшін,  адам үшін ең қадірлі, ең қасиетті нәрсе туралы түсінік.  Құндылықтар туралы мәселені алғаш рет – ежелгі философ Сократ қарастырды.     «Кімде шынайы бейне мен ұшқыр ой болса ол бақытты»     “ Достықсыз адамдар арасындағы қарым-қатынастың ешқандай құндылығы жоқ ” (Сокра@т ) Т.И.Петракова (д.пед.наук.профессор МПедГУ) ұсынған құндылықтар жүйесінің жүктемесі оларды үш түрге бөліп қарастыруды көздейді: табиғи, жүре пайда болған және абсолюттік. Табиғи құндылықтар – бұл адамның күші мен жан дүниесінің қабілеттілігі құндылықтары: яғни ақыл – ой, сезім, күш-жігер (ақылдың айқындығы, ойдың ұшқырлығы, сезімнің тазалығы, естің сенімділігі, күш-жігердің қайраттылығы) Жүре пайда болған құндылықтар – бұл адамның интеллектуалды және адамгершілік тұрғыдан дамуы барысында меңгерген құндылықтар (әдептілік, сыпайылық, сыйластық жанашырлық, кеңпейілділік, ақкөңілділік, сабырлылық және т.б) Жалпыдамзаттық құндылықтар Тұлға құндылықтарының иерархиясы

4 слайд
Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар – ол уақытқа бағынбайтын, ешқандай ортамен, қоғаммен шектелмейтін, бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылықтар Абсолюттік (мәңгілік) жалпыадамзаттық құндылықтар тұлғаға рухани-адамгершілік білім берудің негізгі өзегі болып табылады. Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар табиғи және жүре пайда болған құндылықтарды да қамтиды.Өйткені жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан алғанда олар адами қасиеттер болып табылады. Мәңгілік  жалпыадамзаттық құндылықтарды жарыққа шығару ізгілікке  жол ашады. “ Әрбір адам ақиқатты танып, іске асыруға қабілетті, әрбір адам абсолюттік бүтіндіктің жанды бейнесі, бүкіл әлемдік өмірдің саналы әрі дербес органы бола алады” ( Владимир Соловьев) Мәңгілік  жалпыадамзаттық құндылықтар адам бойына тумысынан берілген сый және олар адамның рухани дамуының барлық кезеңіне нәр болады.Тұлғаның адамгершілік қасиеттерінің көріну деңгейі оның рухани деңгейін білдіреді. Оқыту үрдісіне мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтарды енгізу тұлғаның адами  ізгілік қасиеттерін ашуға, сонымен қатар адамның рухани дамуына ықпал етеді. Мәңгілік  құндылықтар білім негізі және оның өзегі болып табылады.

5 слайд
АқиқатДұрыс әрекетСүйіспеншілік Ішкі тыныштықҚиянат жасамау

6 слайд
Ішкі тыныштық-жүрегімнің тыныштығы. Адам ақиқатты танып, сүйіспеншілікпен дұрыс әрекет еткенде ғана адам жанында тыныштық орнайды. Ақиқат+сүйіспеншілік+дұрыс әрекет+ішкі тыныштық=қиянат жасамау. - Адамдар осы өмірден қуаныш пен қанағат аламыз деп ойлайды, алайда бұл қуаныш олардың өздерінде жасырынып жатқан өлшеусіз қуаныштың кішкентай ғана сәулесі. - Жан тыныштығы мен қуаныш осы өмірдің бөлінбейтін бөлшегі емес - Жан тыныштығы мен қуаныш бұл біздің шынайы ішкі табиғатымыз.

7 слайд
Ішкі тыныштықтың мәні Тыныштық-Ақиқат пен Дұрыс әрекеттің сәулесі. Ақиқат пен дұрыс әрекет жолындағы адам Тыныштықта-ішкі тыныштықта болады. Ойында тыныштық жоқ адам үнемі қиындыққа тап болады. Тыныштықта адам-ол бақытты, оның өмірінде ешқандай қиындық жоқ! Тыныштық-кез-келген сыртқы жағдайда ақыл-ойдың тазалығын сақтау. Жан тыныштығы-ол адамға кез-келген жағдайдан шығуға көмектесетін күш. Жан тыныштығы-таза жүректе орнайды. Ақылдың міндеті-сезімді бақылау. Ақыл-кілт, Жүрек-құлып. Тыныштық-Ақиқат пен Дұрыс әрекеттің сәулесі. Ақиқат пен дұрыс әрекет жолындағы адам Тыныштықта-ішкі тыныштықта болады. Ойында тыныштық жоқ адам үнемі қиындыққа тап болады. Тыныштықта адам- ол бақытты, оның өмірінде ешқандай қиындық жоқ! Тыныштық-кез-келген сыртқы жағдайда ақыл-ойдың тазалығын сақтау. Жан тыныштығы-ол адамға кез-келген жағдайдан шығуға көмектесетін күш. Жан тыныштығы-таза жүректе орнайды. Ақылдың міндеті-сезімді бақылау. Ақыл-кілт, Жүрек-құлып.

8 слайд
Шәкәрім Құдайбердіұлы 1858-1931 ж.Адамның жақсы өмірінің негізінде билігі бәріне жүретін үш қасиет жатыр: адал еңбек, ар-ожданды ақыл-ой, шынайы жүрек. Бұларсыз өмірде тыныштық пен келісім табылмайды Бас Жүрек Қол

9 слайд
Т ы н ы ш т ы қ -ж ү р ек т ің ән і, Т ы н ы ш т ы қ -б а қ ы т т ы ң т а ң ы . Т ы н ы ш т ы қ -к ө ң іл д ің сән і, Т ы н ы ш т ы қ -ө м ір д ің м ән і. Т ы н ы ш т ы қ -а ш уд ы ж ең ер , Т ы н ы ш т ы қ -о л н а ғы з ш еб ер , « Т ы н ы ш т ы қ !» -ұ р а н ы ң б о л сы н , Р у х а н и б а й л ы ғы н а р т ы п , А р м а н ы ң сен і ізд еп к ел ер , Ш а ң ы р а қ ш а т т ы қ қ а ж ет ер А д а м за т р и за б о л ы п ө т ер ! Д и д а р К а к ен о в а

10 слайд
Сөзіңізді (шын сөйлеңіз, көп сөйлемеңіз, өзгелерді жазғырып, сынап-мінемеңіз, сүйіспеншілікпен, ілтипатпен сөйлеңіз) АҚИҚАТ Іс-әрекетіңізді (ар-намысқа сәйкес, ұят болмайтындай әрекет етіңіз, көмектесіңіз, зиян келтірмеңіз, мемлекеттің заңына сәйкес әрекет етіңіз) ДҰРЫС ӘРЕКЕТ Ой-ниетіңізді (тек жақсылық ойлаңыз, өкпе-реніш, қызғаныштан аулақ болыңыз ІШКІ ТЫНЫШТЫҚ Мінез-құлқыңызды (өзіңіздің шынайы табиғатыңыз болып табылатын мейірімділік пен бақытты көрсетіңіз СҮЙІСПЕНШІЛІК Жүрегіңізді (өзіңіздің шынайы рухани табиғатыңызды ұмытпаңыз. ҚИЯНАТ ЖАСАМАУЕсте са қтап,қадағалау керек:

11 слайд
ААқылдың табиғатыА 2. Ақылдың табиғаты Ақыл-ой дамуының ең жоғарғы дәрежесі — даналық (өмірлік тәжірибеге сүйенетін терең ақыл). Ақыл жоғары сананың құлы (орындаушы), бұл тек қана құрал ғана бола алады. Біз тек қана құлға бағынатын қоғам құрып, «қожайынды» ұмытып кеттік. А. Эйнштейн /1879-1955 жж./

12 слайд
Ақыл – бұл кілт, жүрек – құлып Ақылды құлқынның құлына айналдырсаң, онда жүректің «құлпы» жабылып қалады да біздің өмірімізді, жан дүниемізді мазасыздық билейді Ой радиотолқын тәрізді, атмосфераны толтырып қана қоймай, барлық жерде бола алады және өте күшті, қуатты Сондықтан да біздің ойымыз асқақ,таза, ізгі болуы керек Ал ақылды рухани дүниеге бұрсаң, жүректің «құлпы» ашылып, сіздің өміріңіз бен жан дүниеңізде тыныштық орнайды. Әрбір күн біз, өзіміздің сыртқы бейнемізді ретке келтіретін сияқты, өз ойымызды да, ретке келтіруіміз керек

13 слайд
3. Ақыл-парасаттың табиғаты (интеллект ) Александр Эверетт: «Өзiңiзге өзiңiз жүгiнiңiз, өзiңiздi өзiңiз таныңыз, өйткенi кемеңгерлiк өз iшiмiзде жатыр дер едiм. Өзiңнен артылып, тағы да өзге боламын деудiң қажетi жоқ», – дептi. Мұндайда қазақ халқы «Өз қанатың болмаса, өзгенiң қанатымен ұша алмайсың» демейтiн бе едi? Кемеңгерлiктi iздесең өзiңе жүгiн. Даналықты да өзiңнен iзде. Iшкi дүниеңдi ақтар. Мықты болсаң жан сарайыңның жақұттарын, маржандарын көрсет. Сонда ғана өзiңдi табасың, өзiндiк үнiңдi естiрте аласың. Жоғары ақыл – парасатты болмыстан туындайтын ең бірінші себеп деп айтады. Әл-Фараби /870-950  Ақыл-парасат – адамның ойлауына, пайымдауына, ғылым мен өнердің қыр-сырын ұғуына, жақсы қылық пен жаман қылықтың ара жігін ашуына көмектесетін күш.   Егер тән ауырса көңілдің күрт түсуі – табиғи құбылыс.  Бақыттың мәні – парасаттылыққа, әркімнің өз алдында игілікті мақсат қоя білуінде... Өз мінез-құлқын, іс-әрекетін ерікті түрде өзгертіп, игілікке бағыттап отыруында.  Адамның басына қонған бақыттың тұрақты болуы жақсы мінез-құлыққа байланысты.Мінез бен ақыл жарасса – адамгершілік ұтады.  Мінез – жанның АЙНАСЫ.

14 слайд
Рухани деңгей Интуиция, ар-ождан, шабыт Ажырату деңгейі(ақыл-парасат, білім) Менталдық деңгей(ақыл, әсер) Эмоционалдық деңгей Бес сезім мүшесі Физикалық деңгей

15 слайд
Мінез-құлық-әркімнің  кейпін көрсететін айнасы         И.Гете Ақыл-саған ізгі дос, әділ жолдас       Ж.Баласағұн Жақсы мінез-бүкіл өміріңнің сарқылмас байлығы                                           У.Гэзлит Ақыл бар жерде шындық бар,    өтірік жоқ         Ж. Баласағұн

16 слайд
Эмоция – адам мен жануарлардың сыртқы және ішкі тітіргендіргіштер әсеріне реакциясы; қоршаған ортамен қарым-қатынас негізінде пайда болатын көңіл-күй

17 слайд
Тыныштыққа ену практикасы: 1. Жағымды күйге енуді күн сайын қайталаңыз. Бұл – сананы тынышталдырып, қадағалайтын және әлемді түсінудің тура жолы. 2. Күні бойы адамдарға махаббат нұрын шашып көріңіз. Ұйықтар алдында күні бойына істегеніңізді еске түсіріп, одан да жоғарыға қол жеткізу үшін шешім қабылдаңыз. 3. Ашу-ызаңызды бақылаңыз. Өзіңізге ұрысып, ренжіткен адам сізге өз ашу- ызаңызды бақылауға көмектесетінін әрдайым есте ұстаңыз. 4. Ашулана бастасаңыз, онда: бір стақан суық су ішіңіз; айнадан бет-жүзіңізге қараңыз; тыныш қана жатыңыз; ашуыңыз келіп тұрған жерден кетіп қалыңыз. 5.Жаныңызды тебірентетін, жайландыратын, жалпыадамзаттық құндылықтарға толы ән салыңыз. 6. Басқаларға тыныштық беруге, қызмет етуге және оларды жұбатуға үйреніңіз. 7. Тыныштық сақтауға үйреніңіз. Жұмсақ, әрі мейірімді интонациямен сөйлеңіз.Тек қана жақсы нәрсе айтыңыз. Пайдалы нәрсе айта алмасаңыз, одан да үндемей қалыңыз. 8. Тыныс алуыңызды бақылаңыз: әр уақытта баяу, терең және ырғақты тыныс алыңыз және бұған кедергі жасайтын нәрсенің бәріне абай болыңыз. 9. Күнделікті өмірде жалпыадамзаттық құндылықтарды ұстануға ұмтылыңыз. 10. Жақсы компания, орта табыңыз. 11. Өзіңізді тыныштандыратын ізгі немесе жұбататын сөздерді дауыстап айтыңыз.

18 слайд
Ішкі тыныштыққа жетудің тәсілдері: Адам- ақиқатты түсіне алғанда ғана, жақсыға ұмтылғанда ғана, дұрыс әрекет жасағанда ғана, жүрегін сүйіспеншілікке толтырғанда ғана ішкі тыныштыққа жетеді. • Сезімің сергек болсын, айнала қоршаған ортаға немқұрайды қарама! • Басыңа қиыншылық түссе, рухыңды түсірме. Асығыс әрекетке көшпе, алдымен жақсылап ойланып ал. • Қиыншылықтардан адами қасиетке лайықты шығудың жолын жайдары, жан тыныштығында отырып ойластыр. Ішкі тыныштықты жоғалту-адам үшін ең үлкен азап. Ешқандай сыртқы күштер адам тыныштығын бұза алмайды. Ішкі тыныштықтан айрылу-тек оның өзінің мазасыз ойлары мен іс-әрекетінің ғана нәтижесі .4.Ішкі тыныштыққа жетудің жолы қандай?

19 слайд
5. Шығармашылық жұмыс

20 слайд
Ішкі тыныштыққа ие болсаң қолыңнан бәрі келеді «Маған айт – мен естимін, маған көрсет – мен есімде сақтаймын, маған істеуге бер – мен түсінемін» Конфуций