#1 слайд
Агрессия Орындаған: Әбілда Арайлым

1 слайд

#2 слайд
Жоспар:  Агрессия туралы жалпы түсінік  Агрессияның туындау себептері мен қажеттілігі  Құштарлық теориясы (психоэнергетикалық модель)  Фрустация теориясы (гомеостатикалық модель)  Әлеуметтену теориясы (бихевиоральдық модель)

2 слайд

#3 слайд
Агрессия – басқаларға зиян келтіру мақсатында жасалған іс- әрекеттер. Оның 2 түрі болады.

3 слайд

#4 слайд
Агрессия Физикалық (адамның денсаулығына әсер ету мақсатында жасалатын іс-әрекеттер) Вербалдық (кемсіту, қорқыту мақсатында жасалатын іс-әрекеттер)

4 слайд

#5 слайд
Адамдарға агрессия не үшін қажет?  Белгілі мақсатқа жету үшін арналған құрал (біреуден тартып алу, бір затқа жабысу);  Өзін-өзі таныту әдісі;  Қорғаныс қылық. Балалар агрессияларының себептері: Ата-аналар тарапынан қатал мінез-құлық; Бала өзін жақсы көрмейтін ортада өмір сүрсе; Өз жастағы балалармен қарым-қатынасы; Отбасымен қарым-қатынасы; Кері талаптар; Ата-аналарының тиянақсыздығы; Биологиялық дамуының өзгешілігі

5 слайд

#6 слайд
Құштарлық теориясы (психоэнергетикалық модель)  Бұл теорияның негізін қалаған ғалымдардың бірі З. Фрейд. Ол адамда 2 инстинк болады деген.

6 слайд

#7 слайд
Инстинк Жеккөрушілік Қатыгездік Деструктивтілік Өлім Жыныстық (либидо) Махаббат Жақындық Күтім

7 слайд

#8 слайд
 Этологияның (грек. ethos – әдет-ғұрып, мінез және logos – ілім) – жануарлардың мінез-құлқының биологиялық негіздерін зерттейтін ғылым) негізін қалаған К.Лоренцтың зерттеулері арқылы, агрессивтік инстинктің эволюцияға, адамдардың өмір сүруіне және бейімделуіне әсер ететіні анықталды.  Бұл теорияның осал жері: адамдар өз агрессиясын ешқашан басқара алмайды деген. Бірақ та агрессия жинала келе, жауап қайтаруы керек ол бірақ дұрыс бағытта бағытталуы керек. Психологтар мысалға әр түрлі спорттық немесе басқа да жарыстарды алады.

8 слайд

#9 слайд
 Агрессиялық - инстинктарын қанағаттандыру мақсатында, адам қоршаған ортасына немесе өзіне махаббатын және жеккөрушілік сезімдерін білдіру. Оның механизмы агрессия болып табылады, бұл инстинктер арқылы басқа объектілерге, яғни адамдарға бағыттылуын айтады. Оның мақсаты бағындыру және жаулап алу.

9 слайд

#10 слайд
 А.Адлер бойынша, агрессиялық - сананың ажыратылмайтын сапасы, оның қызметін ұйымдастырушысы болып табылады. Ол мысалға, мақтаншақтықты келтіріп, мақтаншақтықтың мақсаты- өзінің күшті екеніне көз жеткізу. Бұл тікелей адамдардың оны қабылдап, мойындауына әкеп соқтырады.

10 слайд

#11 слайд
Психоанализдің уәкілі Э.Фромм агрессияның 2 түрін қарастырған. •Адамның өмір сүруіне жағдай жасайды Сапалы •Қаталдық және диструктивтілікті көрсетеді.Қатерлі

11 слайд

#12 слайд
Фрустация теориясы (гомеостатикалық модель)  Бұл теория құштарлық концепциясына қарсы пайда болды. Бұл жерде агрессиялық эволюциялық құбылыс емес, жағдайлық құбылыс болып тұр.  Негізін қалаған Дж. Доллард. Оның көзқарасы бойынша, агрессия – адамның ағзасында автоматты түрде туылатын құштарлық емес, ал фрустацияға (лат. frustratio – алдау, сәтсіздік, ақталмаған үміт - алға қойған мақсаттарына жете алмаған, жоспарлары күл- талқан болып күйреген адам басынан өткеретін уайым, үрей билеген психологиялық жай-күй.) әсері, яғни қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін жүргізілетін іс- әрекеттер.

12 слайд

#13 слайд
Агрессия Фрустация Тежелу Ауыстыр у

13 слайд

#14 слайд
Агрессия – (лат. agressio - шабуыл) өз іс-әрекеттері арқылы басқаларға зиян келтіру. Фрустация - (лат. frustratio – алдау, сәтсіздік, ақталмаған үміт) - алға қойған мақсаттарына жете алмаған, жоспарлары күл-талқан болып күйреген адам басынан өткеретін уайым, үрей билеген психологиялық жай-күй.

14 слайд

#15 слайд
 Тежелу – жағымсыздар салдарынан бір уақытқа іс- әрекеттерді тоқтату. М: баланың сабақтан келген уақытта, ата-анасы баланың түрінен қандай баға алғанын анықтайды. Анасы төбелесуге рұқсат бермейтін балаға, күнде «Сен жамансын!» немесе «Сен мені жақсы көрмейсін!» дегенде балада тежелу болады.  Ауыстыру – өз агрессиясын дәл сол адамға емес, басқа адамға бағыттау. М: егер ата-анасы үлкен балаларына дауыс көтерсе, ол өзінен кіші бауырына бағыттайды.

15 слайд

#16 слайд
Фрустацияның пайда болуын (С. Розенцвейг) Айырылу Жоғалту Қақтығысу

16 слайд

#17 слайд
 Айырылу – мақсат пен қажеттілікті қанағаттандыруға қажетті заттардың болмауы. М: қарны ашып тұр, бірақ ақшасы жоқ. «Ішкі бөлінуге» жатады.  Жоғалту – заттарды немесе адамдарды жоғалту. М: жақын туысының өмірден өтуі. «Сыртқы жоғалтуға» жатады.  Қақтығысу – екі бір-біріне қарама-қарсы сезімдердің бір мезетте пайда болуы. М: «Сырты қақтығыс» - әйелдерді жақсы көреді, бірақ адал күйеу болады; «Ішкі қақтығыс» - ер адам өз әйелін сүйеді, бірақ оны аймалайын десе, бейсанада оның анасын немесе қарындасын басқа біреу аймаласа деген сурет пайда болып қақтығыс туындайды.

17 слайд

#18 слайд
 Бұл теорияны дәлелдеу мақсатында балаларға ұнаған ойыншықтарын таратып, сол ойыншықтарды шынының артына койды. Балалар ойыншықтарды көре алды, бірақ ұстаған жоқ. Бұл фрустациялық жағдайды балалар әр түрлі қабылдады. Біреулері агрессияларын көрсетті, басқалары бөлмеден кетіп қалды немесе үлкен саусақтарын сорды , және кейбіреулері сабырлықпен күтіп, зейіндерін басқа заттарға аударуға тырысты. Осы эксперимент бойынша фрустацияның әсері арқылы агрессия пайда болатыны дәлелденді.  Басқа да мысалдар келтіруге болады. М: кету фрустациясына есікті тарс жабу агрессиясы арқылы жауап беру.

18 слайд

#19 слайд
Әлеуметтену теориясы (бихевиоральдық модель)  Басқа теорияларға қарағанда, агрессия әлеуметтендіру процесі кезінде меңгерілген мінез- құлықты анықтайды деген тұжырым жасайды.  Бұл теория арқылы біз агрессияның пайда болуына ата-ананың балаға көрсеткен агрессиясына байланысты деген тұжырымға келеміз. Яғни бұл теория, мінез-құлықтың өзгеруі арқылы бағаланады.  Балаларды тәрбиелеуде ата-аналар төрт дамуды ұстанады:

19 слайд

#20 слайд
Оң марапаттау – баланы ата-анасы мен мұғалім мақтай берсе, балада жақсы тәртіп қалыптасады. Кері марапаттау - бала үш тоқсан бойы сабақ оқымай соңғы төртінші тоқсанда өте жақсы оқыса, оны мақтамайды. Оң жазалау – ата-анасынан махаббатты көре алмаса, жаман қылықтар жасауы. Кері жазалау- жақсы жақтарын естіп үйренген бала мақтауды естімесе.

20 слайд

#21 слайд
«Ие болу» мен «беру» арасындағы қақтығыстар  1,5-2 жастағы балалар басқа балаларға өз ойыншықтарын бермейді. Себебі бұл жастар аралығында балаларда өз ойыншықтарын ішкі шекарадағы «Мен» деген, яғни ойыншықтарды өзінің бөлігі ретінде қарастырады. Ата-анасы: «Ойыншығынды ойнай тұруға бере тұршы» деген сөздері оларға: «Қолынды жұлып, анау балаға ұстай тұруға берші» деген мағынада қабылдайды. Сол себепті олар өздерін қалай ұстарын білмей жылап, айқайлап агрессияларын көрсетеді.

21 слайд

#22 слайд
Ата-аналар арасындағы қарым-қатынастар, көптеген талаптар агрессияның пайда болуына себепкер. Көптеген отбасыларында балаларды ұрып-соғып тәбиелейді, бірақ бала соны көре отырып, ертен болашақта өзімен жастағыларға солай жауап қайтарады. Сонымен қатар балалар агрессиясының пайда болуы, фрустацияның пайда болуымен байланысты. Ал фрустация қайдан пайда болады, яғни бала өзін қатты кінәлі сезінгенде, ата-аналар қатты қатал супер- эгосымен тікелей байланысты.

22 слайд

#23 слайд
Қыз және ұл балалардағы агрессияның бейнелену айырмашылықтары:  Қыз балаларда көбінесе вербалдық түрде жүзеге асады. Олар өз агрессиялары арқылы қажетті заттың барлығын істете алады, Бірақ қыз балаларда көп жағдайда байқалмайды. Жастары өсе келе қыз балаларда агрессияны бейнелеу қысқарады. Қыз балалардың агрессиясы ішке бағытталған.

23 слайд

#24 слайд
Ұл балаларда көбінесе физикалық тұрғыда жүзеге асады. Әкесіз өскен ұл балалар көбіне бағынышты келеді, керісінше агрессияларын баяу бейнелейді. Әкесі бар балалар агрессияларын жоғары деңгейде көрсетеді. Олардың жастары өсе келе агрессияны бейнелеу жоғарлайды. Ұл балалардың агрессиясы сыртқа бағытталған.

24 слайд

#25 слайд
Ата-аналарға берілетін кеңестер: Агрессиялық мінез-құлыққа көңіл аудармау, бірақ қаталдық көрсетпеу; Балаға ықыласпен қарау; Көбіне қарым-қатынасқа жылы, мейірімді сөздерді қосып, сүйкімді көзқарас таныту; Адам үшін тағы маңызды, ол жазалау, егер белгілі бір жасаулардан кейін бала жазаланса, ол онда не үшін екенін түсінеді. Бірақ баланы жазалай тұра ата-аналар сабырлық таныту керек; Ең дұрыс мінезді қалыптастыру үшін, балаларды алғашқы кезден – ақ дұрыс тәрбиелеу керек. Ең жақса ана мен әкеден жақсы жасаулар шығады.

25 слайд

#26 слайд
Көріп тамашалағандарыңыз ға рахмет!!!

26 слайд