#1 слайд
АТТИЛА – ҒҰНДАР КӨШБАСШЫСЫ Казизова Айзада

1 слайд

#2 слайд
АТТИЛА

2 слайд

#3 слайд
Аттила – 434-453 жылдардағы ғұндардың билеушісі, түркі, герман және басқа тайпаларды өз қол астына біріктіріп, Рейннен Еділге дейін созылған мемлекет құрған.

3 слайд

#4 слайд
+ Билеушінің болмысы замандастарының суреттеулеріне қарағанда сан қырлы болған. Халқы үшін – дана, мейірбан басшы, дұшпандар үшін – «Аспанның қасіреті мен Құдайдың қаһарының алдын алу». Бүгінде, 1,5 мың жыл өтсе де, Аттила туралы естелік әлі күнге дейін сақталған.

4 слайд

#5 слайд
ЖОЛЫНЫҢ БАСТАУЫ + Ол V ғасырдың бірінші онжылдығында дүниеге келген. + Болашақ көсем ғұн патша әулетінен шыққан. + Оның үш ағасы болды, олардың үлкені Бледа, ол әкесі қайтыс болғаннан кейін билеуші болды. Бірақ оның билігі ұзаққа созылмады. + Бледа өзін ешбір жағынан көрсетпеді, ал көлеңкеден күшті және үстем інісі шықты.

5 слайд

#6 слайд
 Әлі толық билікке келмеген Аттила Византия империясына орасан зор салықтар салып, белсенді сыртқы саясат жүргізе бастады, сонымен қатар ғұн халқының тұрғылықты жерін Еділден Рейнге дейін кеңейтті.  444 жылы Бледа жұмбақ жағдайда өледі, ал Аттила жалғыз билеуші болады. Осы кезеңнен бастап оның ауқымды әскери жорықтары басталды.

6 слайд

#7 слайд
АТТИЛА  

7 слайд

#8 слайд
ВИЗАНТИЯМЕН ӘСКЕРИ ҚАТЫНАСЫ +   Византиямен соғыс бірнеше ұзақ кезеңдерге созылды. + Біріншісі 441 жылдан 442 жылға дейін созылды. Византия императоры Феодосий Аттиламен бітімге келуге бармайынша, ғұн ордалары Балқан түбегінің қалаларын бірінен соң бірі жаулап алды. Византиялықтар үшін дірілдеп, езгіге ұшыраған дүние ұзаққа бармады.

8 слайд

#9 слайд
ЖАҢА СОҒЫС. БАТЫС РИМ ИМПЕРИЯСЫНА САЯХАТ • Замандастары Аттиланы «бір жақтан қорқытатын, екінші жақтан қару ұстайтын» айлакер, ойлы билеуші ретінде сипаттаған. • 451 жылы ғұндар жаңа аумақтар мен халықтарды жаулап алуды мақсат етіп, Галлияға басып кірді. Бір жылдан кейін, 452 жылы қарулы әскерлер қазіргі Италияның аумағына шабуыл жасады.

9 слайд

#10 слайд
ҒҰН ПАТШАСЫНЫҢ ӨЛІМІ ЖӘНЕ МҰРАСЫ + Аттила 453 жылы қайтыс болды. Илдико есімді қызға үйленгеннен кейін бірден. Өлімнің ресми себебі белгісіз себептермен тоқтамаған мұрыннан қан кету болып саналады. Көбісі бұл қасақана улану болуы мүмкін деп санайды.

10 слайд

#11 слайд
ҒҰН ПАТШАСЫНЫҢ ӨЛІМІ ЖӘНЕ МҰРАСЫ + Тағы бір танымал нұсқада оны бір кездері Аттила жаулап алған Бургундия патшасы Гудрунмен туысқан болуы мүмкін жаңа әйелі өлтіргені айтылады. Патша өлгеннен кейін ұлан-ғайыр жерлерді оның балалары бөліп алып, олар бірінен соң бірі жеңіліп, күңгіртте ғайып болды.

11 слайд

#12 слайд
ТАЙНА ЗАХОРОНЕНИЯ Аттила үш табытқа жерленген, оның біреуі екіншісіне салынған; Сырты темірден, ортасы күмістен, іші алтыннан болды. Аттиланың сүйегі жерленген кездегі аңыздарға сүйенсек, оны жерлегендер өлтіріліп, жерленген жер табылмай қалған. Бір расталмаған әңгімеде оның ізбасарлары өзеннің бағытын өзгертіп, Аттиланы жерлеген, содан кейін өзеннің өз бағытына оралуына мүмкіндік берген деп болжайды. Егер солай болса, ғұн Аттила әлі күнге дейін Азиядағы өзеннің астында аман-есен жерленген.

12 слайд

#13 слайд
ҒҰНДАРДЫҢ ТАРИХТАҒЫ РӨЛІ Ғұндардың тарихи рөліне баға бере отырып, А.Н.Бернштам ғұн мәдениетінің әсер ету күші соншалық, ол ежелгі құл иеленушілік қатынастардың бұзылуына және феодалдық әлеуметтік-экономикалық қатынастардың орнығуына үлкен ықпал етті деп есептеді. Ғұндар еуразиялық геосаяси кеңістіктегі көптеген әлеуметтік-экономикалық және рухани процестердің дамуын жеделдетті. Еуропа үшін Ғұн мемлекеті өркениеттік дамуды жеделдету факторына айналды. Оның әсері еуропалық өмірдің көптеген салаларында кездеседі: экономика, мәдениет, музыка, тіл. Ұзақ уақыт бойы түркі тілі халықаралық қатынас пен хат алмасу тіліне айналды.

13 слайд

#14 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

14 слайд