Презентация "Физика және салауатты өмір салты" тренинг сабағы сабағы

1 слайд

1 слайд

2 слайд
Мақсаты:Мақсаты: 1Зиянды әдеттерден арылу 1Зиянды әдеттерден арылу жолын іздеп, темекінің неліктен жолын іздеп, темекінің неліктен зиянды екенінен тереңірек зиянды екенінен тереңірек ақпарат алу.ақпарат алу. 2.Физика пәнінен алған біліміміз 2.Физика пәнінен алған біліміміз салауатты өмір салтын салауатты өмір салтын қалыптастыруға көмектесетінің қалыптастыруға көмектесетінің ашып айту.ашып айту.

2 слайд

3 слайд
““Салуатты өмір салтын ынталандыру Салуатты өмір салтын ынталандыру әрқайсымыздың дене тәрбиесімен әрқайсымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есірткілерді, темекі мен алкогольді тұтынуды есірткілерді, темекі мен алкогольді тұтынуды қойып, тазалық пен санитария шараларын қойып, тазалық пен санитария шараларын сақтануымызға бағытталған”сақтануымызға бағытталған” Қазақстан Республикасының президенті Қазақстан Республикасының президенті Нұрсұлтан Назарбаев:Нұрсұлтан Назарбаев:

3 слайд

4 слайд
Ақпараттарымен таныстыру.Ақпараттарымен таныстыру. 1. Жасөспірімдер неліктен темекі шегеді?1. Жасөспірімдер неліктен темекі шегеді? 2.Адамдар темекі неге тартады?2.Адамдар темекі неге тартады? 3.Темекінің зияны.3.Темекінің зияны. 4. Шылым шегу мен денсаулықтың 4. Шылым шегу мен денсаулықтың қайсысын қалайсынқайсысын қалайсын

4 слайд

5 слайд
Темекінің ағзаға тигізетін зиянды Темекінің ағзаға тигізетін зиянды әсеріәсері Адам өмірі қысқарады Тыныс алу мүшелеріне зиян Қантамыларын тырыстырады Жазылмайтын жара пайда болады Өкпе ауырады

5 слайд

6 слайд

6 слайд

7 слайд
Мақал-мәтелдерМақал-мәтелдер 1.Жарлының байлығы- дененің саулығы.1.Жарлының байлығы- дененің саулығы. 2.Тәні саудың-жаны сау.2.Тәні саудың-жаны сау. 3.Көңілімнің жақсы болғаны-өмірімнің жақсы болғаны.3.Көңілімнің жақсы болғаны-өмірімнің жақсы болғаны. 4.Ауырып ем іздегенше, 4.Ауырып ем іздегенше, Ауырмайтын жол ізде.Ауырмайтын жол ізде. 5. Тазалық-саулық негізі, саулық- байлық негізі.5. Тазалық-саулық негізі, саулық- байлық негізі. 6. Бірінші байлық-денсаулық.6. Бірінші байлық-денсаулық. 7. Ауру кісі күлкі сүймейді, ауыр жүкті жылқы сүйрейді.7. Ауру кісі күлкі сүймейді, ауыр жүкті жылқы сүйрейді. 8. Іздеп алған аурудың емі табылмас.8. Іздеп алған аурудың емі табылмас. 9. Қай жерін ауырса, жаның сол жерде.9. Қай жерін ауырса, жаның сол жерде. 10. Ауру батпандап келіп, мысқылдап шығады.10. Ауру батпандап келіп, мысқылдап шығады. 11. Сәтін салған ауруға, не болса сол ем болады.11. Сәтін салған ауруға, не болса сол ем болады. 12. Ауру қалса да, әдет қалмайды.12. Ауру қалса да, әдет қалмайды. 13. Емнің алды-еңбек.13. Емнің алды-еңбек. 14. Жан ауырса-тән ауырады.14. Жан ауырса-тән ауырады.

7 слайд

8 слайд
Сен білесің бе?Сен білесің бе? •1649 жылы патша жарлығы: “Жарлық етемін: Темекі сатушылары соққыға 1649 жылы патша жарлығы: “Жарлық етемін: Темекі сатушылары соққыға жығып, мұрындарын кесіп, алыс шахарларға аударуды”.жығып, мұрындарын кесіп, алыс шахарларға аударуды”. •Россияда темекі тарту және сатуды І Петр 1647 жылы рұқсат еткен.Россияда темекі тарту және сатуды І Петр 1647 жылы рұқсат еткен. •Жер бетінде 1 секундта адамдар 300 000 шылым және темекі тартады.Жер бетінде 1 секундта адамдар 300 000 шылым және темекі тартады. •Күн сайын 20 тал темекі тартушы жылына 11 700 смКүн сайын 20 тал темекі тартушы жылына 11 700 см 22 қағаз жағатыны қағаз жағатыны есептелген. Ол қағаздан 300 беттік бір кітап шығаруға болады.Егер есептелген. Ол қағаздан 300 беттік бір кітап шығаруға болады.Егер шылым шегуден быр жыл тыйылса үнемделген қағаздан көптеген кітап шылым шегуден быр жыл тыйылса үнемделген қағаздан көптеген кітап басуға болар еді. Егер 10 адам темекі тастаса кішігірім кітапхана басуға болар еді. Егер 10 адам темекі тастаса кішігірім кітапхана жасалушы еді.жасалушы еді. •Шетел инженерлерінің есептеуінше : егер қоғамдық орындарда шылым Шетел инженерлерінің есептеуінше : егер қоғамдық орындарда шылым шегуге тыйым салынса, ауаны желтетуге жұмсалатын энергия екі есе шегуге тыйым салынса, ауаны желтетуге жұмсалатын энергия екі есе азаяр еді.азаяр еді. •Темекідегі Ро – 210 ( полоний 210 ), және РТемекідегі Ро – 210 ( полоний 210 ), және Рbb -21 ( қорғасын210) , -21 ( қорғасын210) , изотоптары-қазіргі қатерлі ісіктің өрбуінің басты себебі.изотоптары-қазіргі қатерлі ісіктің өрбуінің басты себебі. •1 мг никотин бір айлық баланың өлуіне соқтыратын доза.1 мг никотин бір айлық баланың өлуіне соқтыратын доза. •Бір жылда Жер бетінде 252 000 тонна шылым қалдығы қалады екен.Бір жылда Жер бетінде 252 000 тонна шылым қалдығы қалады екен. •Жер бетін темекі түтіні жапса, ультракүлгін сәулелерді өткізбейдіЖер бетін темекі түтіні жапса, ультракүлгін сәулелерді өткізбейді..

8 слайд

9 слайд
““Теңдессіз жау темекі” және оның әсерін Теңдессіз жау темекі” және оның әсерін физика құбылыстары қалай түсіндіреді?физика құбылыстары қалай түсіндіреді? Дүниедегі құбылыстың мәнін де, Табиғаттың, қозғалыстың бәрін де, Мүмкін емес физикасыз түсіну, Физика дүние кілті бүгінде.

9 слайд

10 слайд
 -салауатты өмір салтын -салауатты өмір салтын насихаттаушынасихаттаушы

10 слайд

11 слайд
““Атмосфера және Атмосфера және атмосферадағы қысым”атмосферадағы қысым” *Шылым шегушілер 1 жылда *Шылым шегушілер 1 жылда 720 т720 т көкшіл қышқылын, көкшіл қышқылын, 384 000 т384 000 т аммиак, аммиак, 180 000 т180 000 т никотин, никотин, 600 000 т600 000 т қарамай, қарамай, және және 350000 т350000 т көмір қышқыл газы бөлініп шығады. көмір қышқыл газы бөлініп шығады. •Сонда жалпы есеппен Сонда жалпы есеппен 2 520 0002 520 000 улы заттар таралады улы заттар таралады екен және темекінің түтіні Жер планетасын қоршап, екен және темекінің түтіні Жер планетасын қоршап, ультракүлгін сәулелерін өткізбейтін анықталды.ультракүлгін сәулелерін өткізбейтін анықталды. • Темекі құрамындағы улы заттар темекі тартқанда Темекі құрамындағы улы заттар темекі тартқанда орта есеппен 25орта есеппен 25%% –ы жанып кетеді, 50%-ы ағзаға енеді. –ы жанып кетеді, 50%-ы ағзаға енеді. 5% –ы темекінің қағазында немесе фильтрында қалады.5% –ы темекінің қағазында немесе фильтрында қалады.

11 слайд

12 слайд
“ “Дыбыс”Дыбыс” –Темекі тартқан адамдардың дауысы жуан Темекі тартқан адамдардың дауысы жуан болып келеді.Темекі түтіні дауыс болып келеді.Темекі түтіні дауыс байланыстырған тітіркендіргіш және дыбыс байланыстырған тітіркендіргіш және дыбыс сіңірлерін жіңішкертуге, дауыстың өз сіңірлерін жіңішкертуге, дауыстың өз тазалығының, тембрдің ауысуына әкеп тазалығының, тембрдің ауысуына әкеп соғады.Есту қабілетін электрондық соғады.Есту қабілетін электрондық құралдармен тексергенде темекі құралдармен тексергенде темекі тартушылардың есту қабілетін никотиннің тартушылардың есту қабілетін никотиннің әсерінен нашар болады.Дабыл жарғағы кеңіп әсерінен нашар болады.Дабыл жарғағы кеңіп және ішіне қарай тартылады, дыбыс және ішіне қарай тартылады, дыбыс сүйектерінің қозғалтқыштығы азаяды.сүйектерінің қозғалтқыштығы азаяды.

12 слайд

13 слайд
Темекінің түтіні неге көк болады?”Темекінің түтіні неге көк болады?”  “ “Жарықтың таралуы”Жарықтың таралуы” 1 тартылған темекі түтінінің бөлшектері ондаған 1 тартылған темекі түтінінің бөлшектері ондаған және жүздеген мың миллиардпен өлшенеді. және жүздеген мың миллиардпен өлшенеді. Бөліктерінің өлшемі 1 микрометрден 1 Бөліктерінің өлшемі 1 микрометрден 1 нанометрге дейін. Бұл бөліктер күн сәулесінің нанометрге дейін. Бұл бөліктер күн сәулесінің әсерінен ауаға таралып кетеді, тек толқын әсерінен ауаға таралып кетеді, тек толқын тәрізді түтіндер көгілдір түске боялады, осының тәрізді түтіндер көгілдір түске боялады, осының салдарынын дөңгелек көк түтіндер пайда салдарынын дөңгелек көк түтіндер пайда болады.болады.

13 слайд

14 слайд
““Заттың агрегаттық күйі”Заттың агрегаттық күйі”  Темекі түтінінің газдық құрамында деготь болады, Темекі түтінінің газдық құрамында деготь болады, суыған кезде газ құрамындағы деготь сұйық күйге суыған кезде газ құрамындағы деготь сұйық күйге ауысады.Ол бармақтарға, тістерге және де өкпенің ауа ауысады.Ол бармақтарға, тістерге және де өкпенің ауа жолдарына отырады, асқазанға отырады. 1 қорап жолдарына отырады, асқазанға отырады. 1 қорап темекіде 1 г сұйық деготь болады.темекіде 1 г сұйық деготь болады. Деготь әсері: (қара май)Деготь әсері: (қара май) Тістер сарғыш-қоңыр түске боялады.Тістер сарғыш-қоңыр түске боялады. Кілегейлі қабықша қабынып, жөтел пайдла болады, Кілегейлі қабықша қабынып, жөтел пайдла болады, қақырық бөліну байқалады.қақырық бөліну байқалады. АСқазан және өкпе ауруына ұшырауы мүмкін.АСқазан және өкпе ауруына ұшырауы мүмкін. Күніне 20 дана шылым шеккен адамда жаңағы Күніне 20 дана шылым шеккен адамда жаңағы айтылған аурулар 20айтылған аурулар 20%% жиі кездеседі. жиі кездеседі.

14 слайд

15 слайд
““Фильтрдің көмегі жоқ”Фильтрдің көмегі жоқ”  “ “Изотоптар”Изотоптар” Барлық химиялық элементтердің изотоптары бар, Барлық химиялық элементтердің изотоптары бар, соның ішінде радиоактивті изотоптары бар. Бериллий, соның ішінде радиоактивті изотоптары бар. Бериллий, висмут, цезий, мышьяк, қорғасын.Темекі түтінінің висмут, цезий, мышьяк, қорғасын.Темекі түтінінің құрамынан табылған.Темекі түтінінің радиоактивті құрамынан табылған.Темекі түтінінің радиоактивті заттары өкпеде, ми қабыршығында, эндокриндік заттары өкпеде, ми қабыршығында, эндокриндік бездерде жиналады. Олар көптеген айлар, жылдар бездерде жиналады. Олар көптеген айлар, жылдар бойы сақталады.Неғұрлым көп темекі тартса, соғұрлым бойы сақталады.Неғұрлым көп темекі тартса, соғұрлым көп радиоизотоптар адамның ағзаларында көп радиоизотоптар адамның ағзаларында сақталады.Яғни, эндокриндік бездердің ”шошынуы” , сақталады.Яғни, эндокриндік бездердің ”шошынуы” , жүрек талмасы, қысым көбеюі, ағзаның улануы осыдан жүрек талмасы, қысым көбеюі, ағзаның улануы осыдан пайда болады.пайда болады.

15 слайд

16 слайд
 ““Оптикалық приборлар”, “Көз”Оптикалық приборлар”, “Көз”  Темекіні ұзақ және көп тартатын адамның көзі, Темекіні ұзақ және көп тартатын адамның көзі, көбінесе ол көргіштік жүйкесіне әсер етеді, соның көбінесе ол көргіштік жүйкесіне әсер етеді, соның әсерінен көз көргіштік қасиетінен айрылады.Темекі әсерінен көз көргіштік қасиетінен айрылады.Темекі тартқан кезде адамның тамырлары тарылып, көзінің тартқан кезде адамның тамырлары тарылып, көзінің қарашығы өзгереді, бұл көздің түсті ажырату қасиетінен қарашығы өзгереді, бұл көздің түсті ажырату қасиетінен айырады, алдымен жасыл, ал соан соң қызыл және айырады, алдымен жасыл, ал соан соң қызыл және жасыл түстерді ажырата алмауға әкеп соғады.Бұл өз жасыл түстерді ажырата алмауға әкеп соғады.Бұл өз кезегінде адамның тез қимылдау қасиетін 24кезегінде адамның тез қимылдау қасиетін 24%% –ке –ке төмендетеді.төмендетеді.  Бұл ақпаратты ен алдымен мынадай маман иелеріне: Бұл ақпаратты ен алдымен мынадай маман иелеріне: ұшқыш, көлік жүргізушілеріне және тағы басқаларына ұшқыш, көлік жүргізушілеріне және тағы басқаларына білу керек.Әйтпесе болған көз кемістігі оларды өз білу керек.Әйтпесе болған көз кемістігі оларды өз мамандықтарына жарамсыз.мамандықтарына жарамсыз. ““Қызыл,сары жасыл”Қызыл,сары жасыл”

16 слайд

17 слайд
““Жүз рет естігенше, бір рет көрген артық”Жүз рет естігенше, бір рет көрген артық” ““Рентген сәулелер”Рентген сәулелер” Темекі шегетін және шекпейтін адамдардың темекі шегетін адамның өкпе Темекі шегетін және шекпейтін адамдардың темекі шегетін адамның өкпе тканьдері басқа заттармен ыстальмен толып қалғандығын рентген суреті тканьдері басқа заттармен ыстальмен толып қалғандығын рентген суреті көрсетеді.көрсетеді.  Физика. Денсаулық, қоршаған ортаФизика. Денсаулық, қоршаған орта  Күн сайын әлемде темекіден пайда болатын аурулардан 2,5 млн. Күн сайын әлемде темекіден пайда болатын аурулардан 2,5 млн. адам өледі.Өлім тартылған темекілер санына байланысты. Балаңыздың адам өледі.Өлім тартылған темекілер санына байланысты. Балаңыздың темекі тарта ма, жоқ па екенің қалай білуге болады? Диффузия кезінде темекі тарта ма, жоқ па екенің қалай білуге болады? Диффузия кезінде темекінің түтіні киімге, шашқа сіңеді,өкпеге барады,қанға, лимфаға, миға темекінің түтіні киімге, шашқа сіңеді,өкпеге барады,қанға, лимфаға, миға да барады, бөлмеге таралады.да барады, бөлмеге таралады.  Темекі түтіннің иісі, никотин әсірілетін ең қатты улардың бірі.Егер Темекі түтіннің иісі, никотин әсірілетін ең қатты улардың бірі.Егер темекіні көп тартатын адамның денесіне сүлік жабысса, онда ол сол сәтте темекіні көп тартатын адамның денесіне сүлік жабысса, онда ол сол сәтте адам денесінен талып түседі де, уланудан өледі. адам денесінен талып түседі де, уланудан өледі.  Егер бөлмеде темекі түтіні көп болса, аквариумда жасанды жолм...

17 слайд