ПРЕЗЕНТАЦИЯ Тақырыбы: Қазақ хандығы

1 слайд
Мына суретке қарап қандай сезімде болдыңыз? Қалай ойлайсыңдар сурет бұл сурет не туралы және музыка бізге не айтады? Мына суреттерге қарап қандай сезімде боласыз? Қалай ойлайсыңдар, бұл сурет не туралы және музыка бізге не айтады?

1 слайд

2 слайд
ЕЛ САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫН БОЛЖАҢЫЗ ХАН БІРІНШІ ҚАДАМ

2 слайд

3 слайд
ХАБАР

3 слайд

4 слайд
Сабақтың тақырыбы : “Қазақ хандығының құрылуы, тарихи процестердің заңды нәтижесі ” Тапсырмалар: -Қазақ хандығының қалай құрылғанын айтыңыз ; -Қазақ хандығының негізін салушыларды білу ; -Қазақ хандығының құрылуының 3 себебін түсіндіріңіз; -Қазақ хандығы мен қазіргі Қазақстан территорияларын салыстыру; -Қазақ хандығының құрылуының барлық маңызды оқиғаларын атап көрсетіңіз;

4 слайд

5 слайд
БІЛДІМ... ДӘПТЕРІҢЕ “БББ” КЕСТЕСІН ТОЛТЫРЫЗ БІЛЕМІН... БІЛГІМ КЕЛЕДІ...

5 слайд

6 слайд
Біздің дәріс 35 параграф 4 пункттен тұрады: -АҚ Орда -Әбілқайыр хандығы -Моғолстан -Қазақ хандығының құрылуы ДӘРІС

6 слайд

7 слайд
АК ОРДА "АҚ ОРДА – ТҰҢҒЫШ ТӘУЕЛСІЗ ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТІ" •Өмір сүру кезеңі: 13-15 ғасырлар. •Территориясы: Қазіргі Қазақстан территориясын, Сібір мен Өзбекстанның бір бөлігін қамтитын Алтын Орданың шығыс бөлігі . •Құрылтайшысы: Бату ханның үлкен ағасы Орда- Ежен. •Астанасы: Сығнақ – Жібек жолындағы маңызды сауда және саяси орталық . •Саяси жүйесі: Хан басқаратын монархия. Билік мұраға қалды, бірақ таққа байланысты ішкі қақтығыстар жиі туындады. Қызықты мәлімет: . «Ақ Орда» атауы – биліктің тазалығы мен асқақтығын білдіреді. Қазақ мәдениетінде «ақ» түс таза, әділ, құдайлық нәрсемен байланысты.

7 слайд

8 слайд
Қызықты мәлімет: Сығнақ өлкедегі кітап басып шығару мен білім берудің алғашқы ірі орталықтарының бірі болды. Мұнда балаларды жазуға, діни білім негіздеріне үйретті. АҚ ОРДА «АҚ ОРДАНЫҢ САУДА ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТІ " •Экономикасының негізін Сырдария мен Есіл өзендері аймағында көшпелі мал шаруашылығы (жылқы, қой, түйе) және егіншілік құрады. •Қалалар саудада үлкен рөл атқарды. Сығнақ қаласы Ұлы Жібек жолындағы маңызды мекен болды. Ол арқылы жібек, маталар, дәмдеуіштер мен қару-жарақ тиелген керуендер өткен. •Мәдениет пен дін дамып, көшпелі халықтар арасында мемлекеттік дін – ислам белсенді түрде тарады. •Қолөнер мен қала құрылысы өркендеді.

8 слайд

9 слайд
АҚ ОРДА БАРАК хан •Хан ұрпақтары арасындағы билік үшін ішкі хандық соғыстар.. •Көрші мемлекеттердің (Алтын Орда мен Моғолстан) қысымы •Қазақ жерін өзіне бағындыруға ұмтылған Әмір Темірдің билігін нығайту. Салдары: 1465 жылы Ақ Орда жерінде Қазақ хандығының құрылуы қазақ мемлекеттілігі тарихының бастау нүктесі болды. "АҚ ОРДА НЕГЕ ҚҰЛАДЫ ?" Тимур-Малик хан Қызықты мәлімет: Дәл Ақ Орданың негізінде қазіргі Қазақстанның тікелей ізбасары болып саналатын Қазақ хандығы құрылды. Сондықтан Ақ Орданың ұлттық тарих пен символикадағы маңызы зор.

9 слайд

10 слайд
•Өмір сүрген жылдары: 1428–1468 жж. •Негізін салушы: хан Әбілқайыр (1404–1468), хан Шибан ұрпағы (Шыңғыстар тармағы). •Территориясы: Қазіргі Қазақстан, Өзбекстанның бір бөлігі, Батыс Сібір және ішінара Оңтүстік Орал. •Астанасы: Сығанақ қаласы —маңызды сауда- экономикалық орталық . •Саяси жүйе: Ханның абсолютті билігі бар монархия. "ӘБІЛХАЙЫР ХАНДЫҒЫ – КӨШПЕНДІЛЕРДІҢ ҚУАТТЫ МЕМЛЕКЕТІ " Қызықты мәлімет: Әбілқайыр «Дешті Қыпшақтың ұлы ханы» (яғни, бүкіл Дала билеушісі) атағын алды. Бұл атақ оның кең аумақты бақылауына және көптеген көшпелі тайпаларға билік етуге ерекше мән берді. ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
•Экономикасының негізін көшпелі мал шаруашылығы (қой, жылқы, түйе) және сауда құрады. Шығыс пен Батысты байланыстыратын маңызды сауда жолдары хандық арқылы өткен. •Негізгі қалалар: Сығанақ, Сауран, Өзкент – барлығы Ұлы Жібек жолындағы маңызды сауда нүктелері болды. •Мәдениет және дін: Хандықтың діні ислам болды. Қолөнер, металл өңдеу, зергерлік өнер дамыды. Мәдениеттің маңызды бөлігі көшпелі тайпалар арасында ауызша поэзия мен эпостардың таралуы болды. "ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ: САУДАДАН ӨНЕРГЕ " Қызықты мәлімет: Әбілқайыр тұсында Сығанақ даладағы ірі сауда орталықтарының біріне айналды. Бұл жерге жібек, тоқыма, қару-жарақ, жылқы саудасымен айналысатын көпестер өңірдің түкпір-түкпірінен келген. ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ

12 слайд

13 слайд
•Билік пен ресурстар үшін тайпалар (қыпшақтар, наймандар, арғындар және т.б.) арасындағы ішкі қақтығыстар. •1465 жылы Қазақ хандығының құрылуына әкелген Керей мен Жәнібек бастаған тайпалардың бір бөлігінің кетуі. •Көрші мемлекеттердің (Моғолстан мен Тимуридтер) қысымы. Салдары: Әбілқайыр хандығының мәдени және саяси дәстүрлерінің мұрагеріне айналған Қазақ хандығының пайда болуы. Қазақ хандығының құрамына кірген оңтүстік қалаларды (Сығнақ пен Сауран) басқарудан айырылу. "ӘБІЛХАЙЫР ХАНДЫҒЫ НЕГЕ ҚҰЛАДЫ ?" Қызықты мәлімет: Керей мен Жәнібек бастаған рулардың Әбілқайырдан кетуі жай ғана көтеріліс емес, Орталық Азиядағы негізгі мемлекеттердің біріне айналған тәуелсіз Қазақ хандығының құрылуының бастамасы болды. ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ

13 слайд

14 слайд
Өмір сүру кезеңі: 1348–1514 жж. Территориясы: қазіргі Қазақстанның шығыс бөлігі, Қырғызстан, Шыңжаңның бір бөлігі (Қытай) және Шығыс Түркістан. Негізін салушы: Хан Тоғлұқ-Тимур, Шыңғыстар әулетінің өкілі. Астанасы: Алмалық қаласы (қазіргі Қытай, Шыңжаң аумағында). Саяси жүйесі: Абсолютті хан билігі бар монархия, биліктің негізгі тірегі – ірі тайпалық одақтар (дулаттар, қаңлылар, үйсіндер және т.б.). "МОҒОЛСТАН – өркениеттер тоғысындағы мемлекет " Қызықты мәлімет: «Моғолстан» атауы «моғол» сөзінен шыққан, негізі «монғол» сөзінен шыққан. Шындығында мемлекеттің халқы түркі және түркі- моңғол тайпаларынан құралды, бұл мемлекеттің аралас этникалық сипатын көрсетеді. МОҒОЛСТАН

14 слайд

15 слайд
"МОҒОЛСТАН ЭКОНОМИКАСЫ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТІ " •Шаруашылығы: Негізі көшпелі мал шаруашылығы (жылқы, қой, түйе) және жартылай оазистер мен өзен аңғарларында (мысалы, Іле өзені) егіншілік болды. •Сауда: Моғолстан Ұлы Жібек жолында орналасқан, бұл оны халықаралық сауданың маңызды буынына айналдырды. Оның аумағы арқылы жібек, дәмдеуіштер мен асыл тастармен сауда керуендері өткен. •Мәдениет және дін: Негізгі дін Тоғлұқ- Темұр хан тұсында белсенді түрде тараған ислам болды. Моғолстанда ауызша поэзия өнері мен музыкалық дәстүр өркенді. Қызықты мәлімет: Исламның Орта Азияға таралуына белсенді үлес қосқан Тоғлұқ-Темұр хан болды. Оның ислам дінін қабылдауы саяси себептермен, осы дінді ұстанған жергілікті түркі тайпаларының үстінен өз билігін күшейту үшін болған деген болжам бар МОҒОЛСТАН

15 слайд

16 слайд
"МОҒОЛСТАН НЕГЕ ҚҰЛАДЫ ?" •Шыңғыстар арасындағы тақ үшін үздіксіз соғыстар. •Көрші мемлекеттердің, соның ішінде Қазақ хандығы мен Тимуридтердің қысымы. •Көшпелі тайпалардың бір бөлігінің Моғолстан хандарының билігінен кетуі және олардың көршілес хандықтарға қосылуы. •Салдары: •Моғолстан жерінің бір бөлігі Қазақ хандығының құрамына енді. •Моғолстанның ыдырауы Қазақ хандығының нығаюына және оның Орта Азиядағы позицияларының нығаюына ықпал етті. •Моғолстан қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуына ықпал еткен маңызды тарихи кезең болды. Қызықты мәлімет: Моғолстан Қазақ хандығының жалғасы (ізашары) болып саналады, өйткені оның территориялық иеліктері мен халқы ішінара қазақ хандарының қол астына өтті. Бұрын Моғолстан билігінде болған дулат, қаңлы, үйсін тайпалары кейін Қазақ хандығының құрылуында шешуші рөл атқарды. МОҒОЛСТАН

16 слайд

17 слайд
КЕРЕЙ И ЖӘНІБЕК •Керей мен Жәнібек – Шыңғыс ханның ұрпақтары және 1465 жылы Қазақ хандығының негізін қалаған көшпелі тайпалардың көсемдері. •Керей Қазақ хандығының тұңғыш ханы болса, Жәнібек оның қарулас серігі әрі құрылтайшысы болды. •Әбілқайырдың кету себептері. •Билігін нығайтып, көшпелі тайпалардың құқықтарын шектеген хан Әбілқайырдың саясатына наразылық. •Өз мүдделерін қорғау және тайпалардың өмірін тұрақтандыру үшін өз тәуелсіз мемлекетін құруға ұмтылу •Қазақ хандығының құрылуы 1465 жылы Керей мен Жәнібек көшпелі тайпалардың бір бөлігін (200 мыңға жуық адам) Моғолстан жеріне апарып, Есен-Бұға ханнан қолдау тапты. •Шу өзенінің аңғарында және Балқаш көлінде олар жаңа мемлекет – Қазақ хандығын құрып, қазақ мемлекеттілігінің бастауына айналды. Қызықты мәлімет: Керей мен Жәнібек есімдері қазақ халқының бірлігі мен тәуелсіздігінің символына айналды. Олардың ерліктері тарихи шежірелерде атап өтіліп, 2015 жылы Қазақстан Қазақ хандығының 550 жылдығын салтанатты түрде атап өтіп, олардың ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы рөлін атап өтті. ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ

17 слайд

18 слайд
Шашыраған қазақ руларының басын қосып, Шу мен Талас өзендерінің аңғарына көшу керек. Не істейміз, Керей? Әбілқайыр хандығындағы ішкі қақтығыстардың кесірінен халық қайтадан зардап шегеді. Шабуылдар біздің халықты құртады, бүкіл ауылдарды жояды! Тапсырма № 1. « Диалог құрамыз» (жұппен) . Жәнібек пен Керейдің мәтіні мен суреті бойынша рөлдерді жұпқа бөліп, бір-бірімен әңгімелесу. Талқылауға арналған сұрақтар: Жәнібек пен Керей халықты бастап, көшіп-қона бастады. Олардың арасында диалог болды. Олар не туралы сөйлесе алады? Бұл диалогты жұппен қайталауға тырысыңыз Ауызша талқылайды, жауаптарын стикерге жазады. Дескрипторларды орындаңыз: - жауаптарын дәптерге жазу -жұпта сценарийді қайталау - сынып алдында сюжетті сахналау

18 слайд

19 слайд
Тапсырма 2. Эссе жазыңыз Жазу. Оқулық материалы мен біліміңізді пайдалана отырып эссе жазыңыз. Эсседегі проблемалық сұрақтарға жауап беріңіз: -Керей мен Жәнібек Әбілқайыр ханнан қоныс аудара алмағанда не болар еді? - Әбілқайыр хан өз билігі үшін неліктен Дешті Қыпшақ аумағын таңдады деп ойлайсыз? – Қазақ хандығының құрылуы табиғи құбылыс па, әлде кездейсоқ құбылыс па деп ойлайсыз? Дискрипторлар -100-120 сөзден тұратын эссе жазады -Бірінші сұраққа дұрыс жауапты жазады -Екінші сұрақтың дұрыс жауабын жазады -Үшінші сұрақтың дұрыс жауабын жазады -Қорытынды жасайды

19 слайд

20 слайд
⚬«Дуэль» ойынының ережесі ⚬Бірінші оқушы қарсыласына сабақтың тақырыбы бойынша сұрақ қояды. ⚬Екінші оқушы сұраққа 5-10 секунд ішінде жауап беруі керек (сынып деңгейіне байланысты уақытты көбейтуге немесе азайтуға болады). ⚬Егер студент дұрыс жауап берсе, сұрақ қою құқығы оған өтеді. ⚬Егер студент жауап бере алмаса немесе қате жауап берсе, ол жеңіліп, дуэльден шығады. •Жеңіс және қатысушылардың ауысуы: •Жеңілген оқушы өз орнына қайтады, ал сыныптан жаңа қатысушы жеңімпазмен жекпе-жекке шығады. •Жеңімпаз тақтада қалады және өзінің бірінші қателігіне дейін «дуэльді» жалғастырады. •Егер екі дуалушы да сұраққа жауап бере алмаса (мысалы, біреуі қиын сұрақ қойып, екіншісі жауап бере алмаса), мұғалім жауап ұсына алады немесе сыныпқа көмек көрсете алады. Тапсырма 3 Дуэльге шық!

20 слайд