Презентация:ӘМІР ТЕМІР

1 слайд
ӘМІР ТЕМІР Казизова Айзада

2 слайд
You can delete this slide when you’re done editing the presentation

3 слайд
Әмір Темір –әлемдік сахнадағы тарихи тұлға Темірдің толық аты Темір бін Тарағай Барлас . Темір 1336жылы 9 сәуірде Кеш қаласына жақын жердегі Хожа-Илгар ауылында дүниеге келген. Балалық шағы сонда өтті. Жастық шағынан садақ атуды, ат үстінде шабуды, аң аулауды ұнататын. Оның саяси қызметінің басталуы Моңғол ханы Шыңғысханның өмірбаянымен ұқсас іспетті. Темір ғалымдардың шығармаларын оқуды, олармен әңгімелесуді ұнататын. Ол өзінен кейін ондаған монументальді архитектуралық құрылыстар қалдырды,кейбіреулері әлемдік мәдениеттің қазынасы делінді. Ол көбіне өзіне жақын Мауаранахрды көркейтуге көп күш жұмсады,Самарқандтың гүлденуіне барын салды.

4 слайд
Әмір Темірдің сауаттылығы Әмір Темір 1391жылы Тоқтамысқа қарсы соғысы кезінде Алтын Шоқы тауына 8қатар ұйғыр әріптерімен шағатай тілінде және 3қатар араб тілінде Қоран үзінділерін жазғызады. Қазір бұл тас Санкт- Петербургта Эрмитажда сақталады. Темір мемлекетінің заңды құжаттары екі тілде жүргізілді: парсы және түркі тілінде. Әмір Темірдің 18 әйелі болды. Оның өз балалары болмаған, бірақ Темірдің балаларын оған тәрбиелеуге берген. Көреген әмірші және дарынды қолбасшы . Жаулаушылық барысында қатал басшы болды, бағынбағандарды аяусыз жазалады. Оның әкесі Тарағай барлас тайпасының көсемі болды. Темірдің үш ағасы және екі әпкесі болды. Әпкелері Темір тірісінде қайтыс болды, олар Самарқандтағы Шахи- Зинда кесенесінде жерленген. Темірдің бірінші рухани ұстазы – сопы шейх Шамс Кулял ад- Дин болды. Негізгі рухани ұстазы – шейх Мир Сейд Береке болды. Ол 1370жылы Темір билікке келген кезінде оған биліктің символы- дауылпаз бен белгіні табыстайды.Онымен бірге жорықтарға қатысады. 1391жылы Темірге Тоқтамыспен болған шайқасы алдында оған өз батасын береді.

5 слайд
Жаулап алу жорықтары ● 1347жылы Шағатай ұлысы екіге бөлініп кетті: Мауаранахр және Моғолстан ● Әмір Темір 1370жылы Мауаранахрды басып алды. Солан 35жыл бойы- 1405жылға дейін жеке дара билік жүргізді. Алтын Орданы басып алудан бұрын оның өзіне жақын бөлігі Ақ Орданы әлсіретуді көздейді. ● Ақ Орданың ханы Ұрыс Алтын Орданың астанасы Сарай қаласын басып алуға көмектескені үшін Жошы ұрпағы Түйқожаны жазалайды. Ал оның баласы Тоқтамыс Ақ Ордадан Темірге қашып барады. Тоқтамыс уақыт өте келе Темірдің тапсырмасын жүзеге асырған соң, өзін Ақ Орда билеушісі деп жариялап, Темірге тәуелділіктен бас тартады.Оны жазалау үшін Әмір Темір 1391 жылы оған қарсы жорыққа шығады,Құндызша деген жерде Тоқтамыстың әскерін қуып жетіп,қирата жеңеді.Тоқтамыс қашып құтылады. Әмір Темір 1395жылы Тоқтамысқа қарсы тағы да жорыққа шығады.Соғыс Терек деген жерде өтеді.Әмір Темір жеңіске жетеді.

6 слайд
Темірдің жаулап алған жерлері

7 слайд
Әмір Темір жорықтарының зардаптары. Халық қырғынға ұшырады,шаруашылық күйреді . Елдер арасындағы байланыс үзілді, қалалар қирады. Мәдениеттің дамуына зардабын тигізді қоныс аудару күшейді,халық болып қалыптасу жүйесі бұзылды.

8 слайд
Назарларыңызға рахмет!!!