1 слайд
Аты –жөні : Мамадәлі Бақытгүл
Сыныбы: 10 “а”
Мектебі: №16 жалпы орта білім
беретін мектепШымкент қаласы, Абай ауданы
2 слайд
АСҚАБАҚ –
МЫҢ ДЕРТКЕ
БІР ДАУА
3 слайд
Асқабақ – асқабақ тұқымдастарына
бір және көп жылдық шөптесін ,
қолдан өсірілетін өсімдік , усыз,
дәмді жеміс . Ол біздің
заманымыөдан бұрыңғы 3-ші
ғасырда Мексикада, Перуде белгілі
болып, 15-ші ғасырдың соңында
Мысырға әкелінген . Асқабақ
Қазақстанның барлық
өңірлерінде ,әсіресе ,оңтүстік
аудандарында , көбірек
өсіріліп,тағамда, мал азығында
пайдаланылады .
4 слайд
Бір және көп жылдық өсімдік –
асқабақтың қазақ жерінде 13-
турі өсіріліп келеді . Оның 60-80
келілік ірі жемісті мал
азығына ,мускатты тәтті , хош иісті
түрлнрі тағамда пайдаланылып ,
дәмді де нәрлі құнарлылығымен
қазақтарға да ежелден белгілі
болып отыр
5 слайд
АСҚАБАҚТЫҢ ТҮРЛЕРІ:
Қазақстанда көбінесе асқабақтың ірі
жемісті, қатты қабықты мускатты түлері ,
оның ішінде “Волгалық сұр -92”
“Мозолевтік -10” ,” Қашқарлық-
1644”сорттары өсіріліп , өнім алынады . Ірі
жемісті асқабақты мал азығы үшін егеді .
Жалпы ,қатты асқабақтық түріне кәді мен
табақша асқабақта патиссон
жатады.Оларды жас ,тұздалған күйінде
тамаққа қолданады . Яғни асқабақтар ;
асханалық мал азығындық . Ал мұның
сыртында түрі де , түсіде әртүрлі келетін
сәндік асқабақтарда бар.
6 слайд
Сондай ақ асқабақтың шөлмекке ұқсаған
сорттарыда кең тараған .Мұндай
асқабақтардың қабығы қатты болғандықтан ,
оңтүстік өңірде ондай асқабақтардың сұйық
заттар мен сусымалы ұсақ заттар сақтайтын
ыдыстарды жасайды.Елімізде асқабақтың
мраморлық “миндалдік -35” , “Бирюгекуттәк -27”
,тәрізді де түрлері де кездеседі . Бұлар
асханалық сорттар . Олардың қай қайсы да адам
ағзасы үшін қте пайдалы . Асқабақтың
пісіріпте , қуырыпта шикілей де ем үшін ,
тартылған етке қосып тұшпара жасап та жеуге
болады .
7 слайд
АСҚАБАҚ ТЫҢ ЖЕМІСІНІҢ
ҚҰРАМЫНДА ;
15-18 пайыз құрғақ заттар , 8-10 пайыз сахароза ,
аскорбин қышқылы , каротин , тиамин, рибафлавин
бар. Дәніндегі май мөлшері : 20-40 пайыз . Қазір
көптеген асқабақтың құрамында әртүрлі
физиологиялық әсіресе жақсы кукрбитация
затының бар екендігі анықталып отыр . Және де
асқабақтың құрамында 90,3 пайыз су , белок
клетчатка, күлде кездеседі , Адам денсаулығына
пайдалылығы жағынан бұл бақша өнімі өзге жеміс
жидектер мен көкөністер ге қарағанда
дәрумендерге ерекше бай . ОЛАР ; С,В1,В2, В5,
Е,РР, және ағзадағы зат алмасу процесін
жеделдетін Т, қанның ұюына ықпал ететін К
дәрумендері және калий, кальций , темір .
8 слайд
С дәрумені -8 мг . Қабығынан тазартылған
(кілегей қабығынан бірге ) тұқымы ішек
құртына қарсы «қоймалжың , қайнатылған
түрде» қолданылады. Асқабақтың
сабағының ұзындығының 2-10 метр .
Жұмыр. Түкті , бұтақты , жайыла өседі.
Жапырағы ірі , ұзынша калемшелі , бүйрек
тәріздес , гүлі қос жынысты , ірі , сарғыш
түсті тарамдалған мұртшалары
жанындағы өсімдіктерге шырмалып өседі ,
жемісі ірі пішіні дөңгелек сопақша түсі
әртүрлі шырыны жұмсақ дәмді . Мінеки
асқабақтың негізгі сипаты осындай .
9 слайд
АСҚАБАҚ ХАЛЫҚ ЕМІНДЕ
Австрия патшасы 1773 жылы асқабақтың
шипалық қасиетіне әбден тәнті болғандықтан
мынандай жарлық шығарган ; Асқабақ
денсаулыққа таңғажайып әсер етеді өте
пайдалы болғандықтан тамақ ретінде
пайдалануға тым бағалы сондықтан тек дәрі
күйінде ғана пайдалансын . Асқабақтың емдік
қасиеттері Авиценаның жазбаларында да
Мұхамед Хусейн Шеразидің еңбектерінде де
кездеседі . Бұл жазбаларда тіпті асқабақтың
Дәнінің майы құлақпен тамақ ауруына ем
ретінде пайдаланылатын ыстығы жоғары
адамдарға асқабақ шәрбатының сиропының
шипалы әсер ететінін айтылады.
10 слайд
Сол ерте заманда тағы бір деректер :
көздің көру қабілеті нашарлағанда да қан
аздықтан жапа шекенде де артық
салмақтан арылғысы келгенде де адамдар
асқабақтың еміне жүгінген . Және де
асқабақ ағзаны шлактан тазартып , зат
алмасу ды тұрақтандыруда да өте
шипалы . Асқабақты жегенде ұрығын жуып
кептіріп дәнін алады. Асқабақ усыз , дәмді
жеміс . Дәні , сабағы, еті, әйелдердің
ағзасындағы емшек сүтін молайтады.
Асқабақтың уытты қайтару , қабыну ды
жазу, ауырғанды басу тәрізді дек
қасиеттері көп.
11 слайд
Бір ғажабы , қысқа сақталған асқабақ ол
толықтай пісіп жетіледі. Сондықтанда оның
күзде пісіп үлгермеген пәлектерін де
қалдырмай жинап алу қажет.Халық емшілері
асқабақты несеп – жыныс жүйесінің көптеген
ауруларын емдеуге қолданады. Асқабақтың
несеп айдаушы , қабынуға қарсы, өт айдағыш
қасиеттерінің бар екендігі , паразиттер ді
жоятындығын дәстүрлі медицинада да
зерттеліп , дәлелденілген осыған орай
дәрігерлер жүрек қан тамыры гипортония
және зат алмасу да қиындықтары бар
науқастарға диеталық тағам ретінде
ұсынады.
12 слайд
Көңіл бөлгендеріңізге
Рахмет!!!!!!!!!!!!
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз